Thiếu kinh nghiệm sản xuất, thiếu sức lao động, thiếu vốn đầu tư, đông con, sản xuất đơn lẻ, manh mún... là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nghèo đói kéo dài của nhiều gia đình do phụ nữ làm chủ hộ ở Bắc Kạn.
Ứng dụng công nghệ, nâng cao thu nhập
Tuy nhiên, phát triển các mô hình HTX chính là giải pháp hữu hiệu để chị em phụ nữ Bắc Kạn nâng cao thu nhập, khẳng định vị thế trong xã hội từ đó góp phần đưa kinh tế địa phương đi lên.
HTX Hương Ngàn (xã Nguyên Phúc, Bạch Thông) chuyên sản xuất tinh dầu gồm 9 thành viên trong đó có 7 thành viên là đồng bào dân tộc thiểu số và cũng là hộ nghèo. Nhìn thấy tiềm năng từ những sản phẩm tinh dầu, Chị Vy Thuỳ Dương, Giám đốc HTX đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ 4.0 trong việc phát triển, mở rộng thị trường.
Hiện, HTX có công suất sản xuất khoảng 1 tấn nguyên liệu thô mỗi ngày. Các thành viên đã đầu tư hình ảnh, video về vùng nguyên liệu sau khi tinh chế, cùng với nguồn gốc chất lượng tốt, mẫu mã bao bì đẹp, nguồn gốc rõ ràng đã được chị đưa lên mạng xã hội để quảng bá đăng lên facebook, đăng lên zalo quảng cáo đến người tiêu dùng trong cả nước, và mạnh dạn đưa lên sàn giao dịch thương mại điện tử, như Sendo, Lazada. Nhờ đó doanh thu của HTX năm sau luôn cao hơn năm trước. Các thành viên và người lao động làm việc tại HTX đều có thu nhập ổn định, nhiều hộ cũng thoát nghèo và có đời sống khấm khá.
 |
|
HTX miến dong Tài Hoan là mô hình tiêu biểu giúp phụ nữ giảm nghèo. |
Cụ thể là sau khi trừ các chi phí, mỗi thành viên có thể thu lãi ít nhất từ 6-8 triệu đồng/tháng. Ngoài hiệu quả chính từ sản xuất tinh dầu, mô hình HTX còn gián tiếp giúp người dân tăng thu nhập, tiết kiệm chi phí sản xuất nông nghiệp nhờ ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại.
Tương tự HTX sản xuất miến dong Tài Hoan (xã Côn Minh, huyện Na Rì) đã tăng sản lượng 6 tạ miến/ngày thay vì 50kg như trước đây, bởi đơn hàng tăng lên nhiều nhờ các kênh online. Các sản phẩm không chỉ tốt về chất lượng mà còn đẹp về mẫu mã, được gắn mã vạch, khi đăng sản phẩm lên sàn giao dịch thương mại điện tử thì được biết rộng rãi hơn, mặt hàng bán nhiều hơn.
Bà Nguyễn Thị Hoan, Giám đốc HTX Tài Hoan cho biết: “Bán hàng online rất tốt, mình không phải thuê mặt bằng, không phải chi phí đi lại, mình chỉ cần ngồi 1 chỗ có thể bán được hàng”.
Theo tính toán mỗi năm, HTX có doanh thu trên 5 tỷ đồng, tạo việc làm ổn định cho hàng chục người dân địa phương với mức thu nhập trung bình từ 5-6 triệu đồng/người/tháng. HTX cũng giúp hàng trăm hộ gia đình tiêu thụ củ dong riềng làm nguyên liệu chế biến tại chỗ mà không phải vận chuyển xa.
Thống kê của UBND xã Côn Minh cho thấy, mô hình HTX Tài Hoan đang giúp địa phương mỗi năm giảm 7 – 8% số hộ nghèo và có việc làm ổn định từ làm kinh tế địa phương. Tiêu biểu như gia đình ông Hà Văn Vình (bản Lài, xã Côn Minh) mỗi năm trồng hơn 1 ha dong riềng để cung cấp nguyên liệu cho HTX Tài Hoan. Sau khi trừ các chi phí, gia đình đều có thu nhập hơn 100 triệu đồng/năm. Theo người dân địa phương, ở vùng Côn Minh, ngày càng có nhiều hộ như thế nhờ phát triển mô hình trồng dong riềng để làm nguyên liệu sản xuất miến.
Phát triển HTX để hỗ trợ giảm nghèo
Ở tỉnh Bắc Kạn, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 95% các hộ nghèo đa chiều. Sinh kế chủ yếu của đồng bào là các hoạt động sản xuất nông nghiệp truyền thống nên với năng suất thấp, thường xuyên bị ảnh hưởng bởi các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ lụt.
Tuy nhiên thông qua mô hình HTX, không ít phụ nữ đồng bào dân tộc thiểu số ở Bắc Kạn được tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi, tiếp cận công nghệ vào sản xuất kinh doanh như nền tảng thương mại điện tử…
Theo thống kê, Tại Bắc Kạn hiện có hơn 10 chị em là người dân tộc thiểu số đang quản lý các HTX. Với sự nhạy bén của phụ nữ và cách nhìn nhận thấu đáo từ mô hình HTX, các chị em phụ nữ đã thành công với nhiều mô hình kinh tế có hiệu quả, mang lại thu nhập khá và tạo việc làm cho người dân địa phương.
Một số HTX như Hợp Giang, Nhung Lũy, Tài Hoan, Yến Dương… đều đã ký được hợp đồng dài hạn chuyên cung cấp sản phẩm đặc trưng của địa phương cho các nhà phân phối lớn, như chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch Bác Tôm, BigC, xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản… Đây chính là cơ hội giúp nâng cao đời sống thành viên và đóng góp vào công cuộc giảm nghèo bền vững tại địa phương.
Chẳng hạn như HTX Yến Dương (huyện Ba Bể), đến nay đã có 25 thành viên tham gia (trong đó hộ nghèo 8, cận nghèo là 10, đến nay tất cả đều vừa thoát nghèo thành công). Ngoài ra, HTX đã liên kết với 170 hộ tại địa phương trong hoạt động sản xuất nên giúp người dân nâng cao thu nhập từ trồng bí xanh thơm, gạo nếp, sản xuất miến dong tráng tay và làm dịch vụ du lịch trải nghiệm...
Chị Ma Thị Ninh, Giám đốc HTX cho biết tuy là phụ nữ nhưng các chị em cần mạnh dạn, có ý chí quyết tâm khắc phục khó khăn mới có thể thoát được cảnh đói nghèo. Nếu không tham gia mô hình HTX, các chị em khó khắc phục được những khó khăn trong sản xuất để nâng cao thu nhập, thoát nghèo như hôm nay.
Từ những kết quả đạt được, giai đoạn 2021-2025, Bắc Kạn phấn đấu đạt tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm bình quân hàng năm từ 2-2,5%, trong đó các huyện nghèo giảm từ 3,5-4%/năm trở lên. Tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm trên 3%/năm. Tới năm 2025, tỉnh phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo còn 18%.
Để làm được điều này, tỉnh tiếp tục lấy mô hình HTX kiểu mới làm trọng tâm để hỗ trợ người dân, đặc biệt là phụ nữ đồng bào dân tộc thiểu số phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập và giảm nghèo.
Tỉnh cũng sẽ đẩy mạnh hỗ trợ HTX xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường đầu ra cho sản phẩm; hỗ trợ HTX đầu tư kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất, chế biến sản phẩm để mở rộng quy mô hoạt động của HTX. Song song đó là thực hiện chuyển đổi số đối với các HTX đủ năng lực, điều kiện để giúp các HTX mở rộng sản xuất, kinh doanh.
Hải Anh
