Năm 2015, mô hình canh tác tự nhiên được thí điểm tại huyện Triệu Phong dưới sự hỗ trợ của dự án Phát triển chuỗi giá trị nông sản sạch do tổ chức Tầm nhìn thế giới và Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) tài trợ. Sau 3 năm triển khai (2015 - 2017), diện tích canh tác lúa tự nhiên đã tăng lên 22 ha với 7 tổ hợp tác.
Để tạo điều kiện thuận lợi trong việc liên kết, tiêu thụ sản phẩm, tháng 10/2017, HTX Nông sản sạch canh tác tự nhiên Triệu Phong chính thức được thành lập. HTX ra đời nhằm thúc đẩy sản xuất an toàn, mở rộng thị trường, nâng cao thu nhập cho người dân, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Canh tác tự nhiên
Có 3 năm tham gia sản xuất gạo an toàn bằng phương thức canh tác tự nhiên, chị Phạm Thị Thu Hương - thành viên HTX, chia sẻ: “Khi bắt đầu mô hình, các thành viên được tham gia khóa tập huấn kỹ thuật sản xuất an toàn của Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật huyện và nhân viên kỹ thuật của Tổ chức Tầm nhìn Thế giới”.
Việc tạo phân bón và phòng trừ sâu bệnh đều sử dụng nguyên liệu sẵn có tại các hộ gia đình, từ các loại ốc, cá tạp, vỏ trứng, rau khoai, thân cây chuối, ớt, tỏi… Các chế phẩm vi sinh được chế tạo hoàn toàn từ tự nhiên được sử dụng để cung cấp dinh dưỡng cho cây lúa.
Ông Nguyễn Hữu Đạt - Giám đốc HTX Triệu Phong, cho biết: “Cốt lõi của phương pháp canh tác tự nhiên là tạo ra sản phẩm nông nghiệp sạch, bảo vệ sức khỏe, an toàn lao động cho thành viên, giảm thiểu tình trạng ô nhiễm đất, nguồn nước, làm nền tảng căn bản cho sản xuất nông nghiệp hữu cơ”.
Qua gần 4 năm sản xuất gạo sạch theo phương pháp canh tác tự nhiên cho thấy, năng suất của phương pháp trồng tự nhiên không cao bằng sản xuất thông thường, nhưng đổi lại, hiệu quả kinh tế cao hơn, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho cả người sản xuất và người tiêu dùng.
Theo Phòng NN&PTNT huyện Triệu Phong, canh tác tự nhiên cho năng suất thấp hơn 20 - 30 kg/sào, nhưng giá bán cao hơn 1,5 - 1,7 lần so với sản phẩm gạo thông thường. Gạo sạch Triệu Phong có giá bán bình quân 22 - 25 ngàn đồng/kg, trong khi gạo thường có mức giá 13 - 15 ngàn đồng/kg.
Mô hình canh tác tự nhiên của HTX cho hiệu quả và an toàn cao |
Mở rộng quy mô
Với hiệu quả vượt trội, mô hình canh tác tự nhiên của HTX Triệu Phong nhanh chóng gây tiếng vang lớn. Hiện tại, HTX đã thu hút 88 hộ nông dân trên địa bàn ba xã Triệu Trung, Triệu Sơn, Triệu Tài tham gia, tổng diện tích sản xuất hơn 30 ha.
Đi đôi với mở rộng diện tích, vấn đề HTX Triệu Phong quan tâm nhất là thị trường tiêu thụ. Hiện tại, HTX đã phối hợp với Tổ chức Tầm nhìn Thế giới, kết nối với các doanh nghiệp tại Quảng Trị, Nha Trang (Khánh Hòa), Tp.HCM để tiêu thụ gạo sạch cho người dân.
HTX cũng đã có nhiều hoạt động để quảng bá thương hiệu gạo sạch tại các hội chợ thương mại trong cả nước. Năm 2018, tại Hội nghị quốc tế về công nghệ phù hợp thân thiện với môi trường (tại Seoul, Hàn Quốc), quy trình sản xuất gạo sạch của huyện Triệu Phong đã xuất sắc đạt giải nhất.
“Những kết quả trong thời gian qua chứng minh hướng đi của HTX là hoàn toàn đúng đắn. Thời gian tới, HTX sẽ tích cực phối hợp với địa phương, các tổ chức hỗ trợ, tiếp tục mở rộng diện tích canh tác tự nhiên, đem lại lợi ích toàn diện về kinh tế, an toàn lao động cho thành viên, nông dân”, Giám đốc Nguyễn Hữu Đạt nhấn mạnh.
Không chỉ áp dụng cho sản xuất lúa, quy trình canh tác tự nhiên còn có thể áp dụng để trồng trọt, chăn nuôi, tạo ra những sản phẩm sạch khác, vừa nâng cao hiệu quả kinh tế, vừa đáp ứng các quy định về an toàn lao động, bảo vệ môi trường, đồng thời, mang lại sản phẩm chất lượng cho thị trường.
Phát triển mô hình nuôi gà sạch tự nhiên, ông Lê Thiêm Châu (thành viên HTX) cho biết: “Thức ăn cho gà là ngô, cám, chuối, nước uống được điều chế từ trái cây lên men trộn với nước tỏi để phòng bệnh. Gà được xuất bán sau 6 tháng, trọng lượng 1,2 - 1,5kg/con, giá bán đạt 120 - 150 ngàn đồng/kg, lợi nhuận cao hơn nuôi gà thông thường 25 - 30%”.
Sáu Ngạn