Diện mạo nông thôn mới của Đồng Tháp đang cho thấy sự đồng bộ với 100% xã có đường ô tô đến trung tâm và toàn bộ trục xã được cứng hóa. Các lĩnh vực điện, nước, y tế, giáo dục và dịch vụ hành chính công đều đạt chuẩn, tạo nền tảng vững chắc cho đời sống người dân.
Tỉnh hiện có 100% hộ nông thôn dùng nước hợp vệ sinh, trong đó 94,99% sử dụng nước sạch. Tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 0,81%, thu gom rác đạt 97,15%, và giá trị sản xuất nông – lâm – thủy sản tăng 3,94%.
Chuẩn hóa quy trình, mở rộng thị trường
Những kết quả đồng bộ về hạ tầng, kinh tế và đời sống nông thôn đã tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn phát triển mới sau sáp nhập. Trên cơ sở đó, Đồng Tháp mới đang có “bàn đạp” xây dựng nông thôn mới hiện đại hơn, trong đó các HTX tiếp tục giữ vai trò then chốt, từ đổi mới sản xuất đến mở rộng chuỗi giá trị liên kết.
Là điểm sáng trong nâng cao giá trị trái thanh long, HTX Nông nghiệp sạch Hưng Thịnh Phát (xã Tân Thuận Bình) đã tổ chức sản xuất theo hướng an toàn để chinh phục các thị trường “khó tính”. Từ cách làm bài bản, HTX vừa gia tăng lợi ích cho thành viên, vừa góp phần nâng chất sản xuất nông thôn theo hướng xanh – bền vững.
Thành lập năm 2021, giai đoạn đầu HTX chủ yếu tiêu thụ sản phẩm trong nước và xuất khẩu sang Trung Quốc. Tuy nhiên, thị trường bấp bênh khiến hiệu quả không đạt kỳ vọng, buộc HTX phải tìm hướng đi mới.
Từ đầu năm 2022, HTX chuyển sang vận động thành viên sản xuất theo VietGAP và GlobalGAP. HTX mời chuyên gia tập huấn kỹ thuật, đầu tư lại hạ tầng vườn trồng và đến năm 2023 đạt chứng nhận HACCP.
 |
|
HTX với tư duy canh tác đi liền với môi trường, giúp nông sản địa phương vươn ra thị trường quốc tế. |
HTX xây dựng đội ngũ kỹ thuật 6 người trực tiếp theo sát từng vườn, hướng dẫn kỹ thuật và tổ chức xông đèn rải vụ để tối ưu năng suất, ổn định hàng xuất khẩu. HTX còn mở cửa hàng vật tư nông nghiệp bán giá gốc, cho ghi nợ đến vụ thu hoạch mà không tính lãi.
Từ 39 thành viên ban đầu, HTX hiện có 80 thành viên với 50 ha sản xuất. Đồng thời, HTX thành lập 8 tổ liên kết để triển khai VietGAP trên địa bàn xã.
Trên nền tảng đó, HTX xây dựng mô hình GlobalGAP 150ha, đến nay đã được chứng nhận 115ha và duy trì tái chứng nhận hằng năm. HTX đồng thời đạt chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm, mã vùng trồng xuất khẩu sang Trung Quốc, New Zealand, châu Âu, Hàn Quốc, Hoa Kỳ.
Ông Nguyễn Trung Quý, Giám đốc HTX, cho biết quá trình thay đổi tư duy sản xuất của nông dân ban đầu rất khó khăn, nhưng kết quả là ngày càng nhiều hộ xin gia nhập. Việc giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật độc hại giúp bảo vệ môi trường và sức khỏe người sản xuất.
HTX ký hợp đồng thu mua với giá tối thiểu 10.000 đồng/kg và trả cao hơn thị trường ít nhất 1.000 đồng/kg với sản phẩm đạt chuẩn. Nhờ đó, thành viên hưởng lợi nhuận cao hơn bên ngoài từ 15 – 20%.
HTX đóng vai trò cầu nối giữa nông dân và doanh nghiệp khi thu mua, sơ chế, đóng gói để cung ứng cho các hệ thống phân phối và doanh nghiệp xuất khẩu. Trung bình mỗi tháng HTX thu mua khoảng 500 tấn thanh long trong chuỗi liên kết.
Đặc biệt, năm 2022, HTX đứng đầu cả nước về doanh thu HTX nông nghiệp với 116.852 triệu đồng (theo Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn). Cùng với phát triển chuỗi giá trị, HTX đẩy mạnh nâng chất sản phẩm và năm 2022, thanh long ruột đỏ của HTX được công nhận OCOP 4 sao, mở thêm cơ hội mở rộng thị trường và tăng giá trị nông sản địa phương.
Canh tác hữu cơ nâng chất nông sản
Tư duy phát triển nông nghiệp xanh, hữu cơ và gắn sản xuất với bảo vệ môi trường đã lan tỏa mạnh mẽ, trở thành hướng đi chung của nhiều HTX khác tại địa phương. Cách làm này không chỉ nâng chất nông sản mà còn tăng khả năng tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Điển hình như HTX Dịch vụ nông nghiệp Đất Ngọt (xã Tân Long) với hơn 50 thành viên sản xuất xoài trên 90ha. Trong đó, 22ha đã đạt chuẩn VietGAP.
Ông Lê Thanh Quy, Phó Giám đốc HTX cho biết, việc tuân thủ quy trình sản xuất an toàn giúp năng suất xoài tăng khoảng 40% và giảm chi phí nhờ tưới tiết kiệm, sử dụng phân bón hợp lý. Nhờ đó, toàn bộ 90ha vùng trồng đã được cấp code mã vùng trồng.
 |
|
Hạ tầng giao thông hiện đại mở rộng không gian phát triển kinh tế nông thôn. |
Xoài của HTX hiện được xuất khẩu sang New Zealand, Hàn Quốc, Úc và Mỹ với sản lượng 10 – 20 tấn mỗi tháng. Đây là bước tiến quan trọng giúp HTX mở rộng thị trường và nâng giá trị nông sản địa phương.
Tương tự, HTX Nông sản an toàn An Hòa (xã Phú Hựu) ghi nhận chuyển biến rõ rệt khi nông dân thay đổi tập quán bón phân vô cơ, chuyển sang canh tác theo hướng hữu cơ. Năng suất nhãn từ mức 15 tấn/ha đã tăng thêm 30 – 40% cùng với chi phí giảm đáng kể.
“Nhờ sản xuất an toàn, trái nhãn của HTX đã đủ điều kiện xuất khẩu sang Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc. Thành viên HTX luôn ưu tiên dùng phân hữu cơ để giữ chất lượng sản phẩm ổn định và đáp ứng yêu cầu thị trường”, ông Huỳnh Hữu Thuận, Phó Giám đốc HTX chia sẻ.
KTTT bền vững hướng tới NTM thông minh
Khu vực KTTT ở Đồng Tháp đang tạo thêm việc làm ổn định cho khoảng 2.670 lao động, với thu nhập bình quân năm 2024 đạt 85 triệu đồng/người. Những kết quả này cho thấy vai trò ngày càng rõ nét của các HTX trong phát triển kinh tế nông thôn.
Nông nghiệp vẫn là thế mạnh của tỉnh với 615.000 ha lúa cho hơn 4 triệu tấn sản lượng; 133.370 ha cây ăn trái đạt 1,35 triệu tấn; hơn 17.000 ha nuôi trồng thủy sản cho 453.750 tấn sản lượng; cùng 176 cơ sở chăn nuôi công nghệ cao. Nhiều vùng sản xuất đạt VietGAP, GlobalGAP, ASC, BAP và số lượng sản phẩm OCOP ngày càng tăng.
Đằng sau sự lớn mạnh của các HTX là sự đồng hành sát sao của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Đồng Tháp. Nhờ phối hợp giữa hai cấp, địa phương đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ thiết thực như hỗ trợ tối đa 30 triệu đồng cho HTX mới thành lập, hơn 3.000 lượt tập huấn nâng cao năng lực quản trị, xây dựng website và phần mềm quản lý cho 32 HTX, đưa hơn 400 sản phẩm lên sàn thương mại điện tử.
Tỉnh cũng chú trọng xây dựng vùng nguyên liệu chuẩn hóa, với 126 HTX được cấp mã số vùng trồng và 10 chuỗi liên kết tiêu thụ hình thành cùng doanh nghiệp. Đây là nền tảng quan trọng giúp nông sản địa phương khẳng định thương hiệu và mở rộng thị trường.
“Sản xuất bền vững không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế và môi trường mà còn giúp nâng cao uy tín và giá trị của nông sản Đồng Tháp. Đây là hướng đi phù hợp với nhu cầu của thị trường hiện đại”, Phó Giám đốc Sở NN&MT tỉnh Đồng Tháp Huỳnh Tất Đạt nhấn mạnh.
Song song đó, Liên minh HTX Việt Nam đã chỉ đạo Trường Trung cấp nghề và Đào tạo cán bộ HTX miền Nam tổ chức nhiều khóa bồi dưỡng chuyên môn cho cán bộ và thành viên HTX. Các chương trình đào tạo này góp phần nâng cao năng lực quản trị và vận hành mô hình kinh tế tập thể theo hướng chuyên nghiệp.
Giám đốc Sở NN&MT tỉnh Đồng Tháp Lê Hà Luân khẳng định, kinh tế tập thể và HTX đang giữ vai trò nòng cốt trong tái cơ cấu nông nghiệp. Việc đẩy mạnh chuyển đổi số và liên kết chuỗi giá trị đang từng bước giải bài toán phát triển bền vững và thích ứng biến đổi khí hậu, tiến tới nông thôn mới thông minh, hiện đại.
Vũ Hương
