Từ chỗ là nghề phụ, manh mún, tự phát của các hộ dân, anh Nguyễn Văn Thành, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Tiểu thủ công nghiệp Linh Phát (xã Hải Chính, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định) đã quyết tâm vực dậy nghề trồng nấm ở quê hương với mục tiêu tạo dựng thương hiệu nấm sạch, trong đó chọn nấm Linh chi là sản phẩm chủ lực đại diện thương hiệu.
Năm 2010, anh Thành phát hiện ra nghịch lý: nghề trồng nấm có nhiều lợi thế với chi phí đầu tư thấp, ít tốn công chăm sóc, nguồn nguyên phụ liệu đơn giản, dễ kiếm ngay tại địa phương nhưng giá trị kinh tế thấp, sản lượng thất thường, đầu ra thiếu ổn định nên nhiều bà con không mặn mà với nghề. Từ đó, anh nung nấu ý định hiện thực hóa mục tiêu của mình.
Vạn sự khởi đầu nan
Khi mới bắt đầu, anh lặn lội lên Trung tâm Nghiên cứu và phát triển nấm (Viện Di truyền Nông nghiệp - Bộ NN&PTNT) để học hỏi, tích lũy kinh nghiệm về trồng nấm, đặc biệt là nấm dược liệu Linh chi. Có chút kiến thức, anh đầu tư 800 triệu đồng xây dựng khu trồng nấm Linh chi, Bào ngư, Mộc nhĩ rộng 2.300m2 với hệ thống dây chuyền ứng dụng quy trình công nghệ nhân giống, nuôi trồng, sản xuất nấm sạch khép kín.
 |
|
Nấm Linh chi là sản phẩm chủ lực đại diện thương hiệu cho HTX |
Toàn bộ nguyên liệu được chọn lọc từ hợp chất hữu cơ thiên nhiên như mùn cưa, rơm rạ. Dây chuyền hệ thống sản xuất nấm sạch được đồng bộ khép kín từ nhà chứa nguyên liệu, nhà ủ, sàng lọc nguyên liệu, khu vực đóng bịch phôi giống nấm bằng máy tự động, buồng hấp thanh trùng, phòng sạch cấy phôi nấm sau khi hấp thanh trùng, khu sản xuất, khu sấy, đóng gói nấm.
Do chưa nắm bắt kỹ các quy trình sản xuất, kinh nghiệm cấy phôi giống nấm, xử lý nguyên, phụ liệu chưa bảo đảm nên lứa nấm đầu tiên bị nhiễm bệnh, phát triển không đồng đều, chất lượng chưa đạt. Xác định "vạn sự khởi đầu nan", anh tiếp tục rà soát từng khâu trong quy trình, hoàn thiện kỹ thuật sản xuất và theo dõi sát sao từng giai đoạn phát triển của nấm để xử lý kịp thời.
Chỉ sau một thời gian ngắn, cây nấm đã không phụ lòng người chăm, phát triển đồng đều, chất lượng tốt dần, tỷ lệ thành công trên 90%, được thị trường trong và ngoài tỉnh đón nhận bởi chất lượng cao, sạch.
Bảo vệ môi trường
Anh Thành cho biết: Để trồng nấm đạt năng suất, tính dược liệu cao và thân thiện với môi trường đòi hỏi phôi giống tốt, nguyên liệu mùn cưa sạch, nước sạch, cùng với đó môi trường trồng luôn phải bảo đảm độ ẩm từ 85-95%, nhiệt độ thích hợp từ 25-27 độ C. Đặc biệt, trong quá trình trồng hoàn toàn không được sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
Trồng nấm cũng chính là cách để bảo vệ môi trường bởi tận dụng được nguồn rơm, rạ mỗi khi tới vụ thu hoạch không cần chất đống đốt, gây khói mù làm ô nhiễm môi trường. Toàn bộ các sản phẩm của HTX đều được sản xuất theo đúng quy trình VietGAP. Theo đó, khu trồng nấm phải tách biệt với các khu nuôi trồng khác để nấm không bị ảnh hưởng bởi thuốc trừ sâu, các chất độc hóa học từ môi trường cũng như dễ dàng kiểm soát các vi sinh vật gây hại trong nhà nấm để nấm đạt được tiêu chuẩn sạch.
 |
|
Mô hình trồng nấm của HTX thân thiện với môi trường, tạo ra hiệu quả kinh tế cao |
Hiện nay, mỗi năm, HTX cung ứng ra thị trường hơn 5 tấn nấm sạch Linh chi, 70 tấn nấm Bào ngư và 30 tấn nấm mộc nhĩ. Trong đó, nấm Linh chi khô được bán với giá 500 nghìn đồng/kg, nấm Bào ngư tươi 30 nghìn đồng/kg và nấm mộc nhĩ 120 nghìn đồng/kg.
Những con số này cho thấy mô hình trồng nấm của HTX không chỉ thân thiện với môi trường, mà còn tạo ra hiệu quả kinh tế cao. HTX đang tạo việc làm cho 25 thành viên, chủ yếu là người dân địa phương với mức thu nhập từ 4-5 triệu đồng/người/tháng.
Nhằm gia tăng giá trị sản phẩm nấm Linh chi, HTX đã xây dựng quy trình và sản xuất rượu nấm Linh chi và túi trà lọc Linh chi đều mang thương hiệu Linh Phát. Hai sản phẩm này đã được Hội đồng thẩm định chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) của huyện, tỉnh công nhận đạt tiêu chuẩn 3 sao. Mỗi năm, HTX cung cấp thị trường hơn 2.000 chai rượu nấm, 10.000 hộp trà nấm túi lọc, tổng doanh thu 4,5-5 tỷ đồng.
Ngoài các sản phẩm hiện có, thời gian tới, HTX sẽ nghiên cứu từng bước thí điểm sản xuất đông trùng hạ thảo để hướng tới các sản phẩm bảo vệ sức khoẻ người tiêu dùng, nâng cao chất lượng và tính cạnh tranh trên thị trường.
Thu Huyền
