Đặc biệt, nhờ phát triển mô hình du lịch cộng đồng kết hợp trải nghiệm nông nghiệp đã giúp đồng bào ở nhiều khu vực thuộc miền Tây xứ Thanh từ chỗ sống dựa vào nương rẫy, nay đã kết hợp hiệu quả cùng dịch vụ homestay, kinh doanh ẩm thực, tham quan du lịch,... vừa gìn giữ bản sắc văn hóa vừa tạo việc làm và tăng nguồn thu cho người dân.
Bám bản làm giàu
Tại xã Thạch Lập, HTX nông nghiệp và du lịch Thạch Lập, dù chỉ mới thành lập hơn 1 năm (tháng 3/2024) với 5 thành viên chính thức, tuy nhiên với sự nỗ lực không ngừng nghỉ, các thành viên của HTX đã bước đầu thành công trong việc kết hợp làm nông nghiệp cùng các dịch vụ du lịch trải nghiệm tại địa phương.
Chị Phạm Thị Chiến, Giám đốc HTX cho biết, thời gian qua HTX tổ chức cho các hộ thành viên sản xuất trồng trọt, chăn nuôi những sản phẩm bản địa như lúa nếp hạt cau, hạt muồng muồng, hành chăm, lợn đen, gà ri Lạc Thủy... Đồng thời HTX còn đứng ra thu mua, liên kết hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm. Không những vậy, với mục đích quảng bá nét đặc sắc về thiên nhiên, cảnh vật và văn hóa địa phương, HTX còn phát triển thêm lĩnh vực du lịch, bao gồm du lịch trải nghiệm, du lịch cộng đồng...
 |
|
Nhờ kết hợp nông nghiệp và dịch vụ du lịch, các thành viên HTX và tổ hợp tác tại các xã miền núi Thanh Hóa có thêm thu nhập, nông sản và đặc sản địa phương cũng được tiêu thụ ổn định. |
“Ngoài việc cung cấp các dịch vụ nông nghiệp, nông sản sạch, dựa và tiềm năng, lợi thế của địa phương, các thành viên của HTX đã phát triển thêm các tổ hợp ngành nghề hỗ trợ cho phát triển du lịch như cho thuê xe, dệt thổ cẩm, ăn uống, nhà hàng, khách sạn... Thông qua việc mở rộng và phát triển các tổ hợp ngành nghề mới, HTX đã thu hút thêm 300 thành viên liên kết. Hiện tại, sau hơn 1 năm hoạt động, HTX đã có thể chủ động được chuỗi cung ứng, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Thông qua việc mở thêm dịch vụ du lịch, các sản phẩm nông nghiệp đặc sản của thành viên và người dân địa phương được tiêu thụ ổn định, với giá trị kinh tế cao. Nhờ đó, thu nhập của thành viên của HTX cũng được nâng cao” – chị Chiến thông tin.
Được biết, để bảo đảm chất lượng hoạt động, các hộ thành viên chính thức và thành viên liên kết ký cam kết về chất lượng sản phẩm, các khâu từ sản xuất đến chế biến đều được thực hiện đúng quy trình và quy định để giữ hương vị đặc trưng của món ăn truyền thống. Hiện tại, hoạt động du lịch của HTX đang được mở rộng với nhu cầu nguồn nguyên liệu lớn, HTX tiếp tục liên kết với các hộ sản xuất trong và ngoài xã để mở rộng vùng sản xuất.
Hướng phát triển kinh tế chủ lực của địa phương
Cũng là một mô hình du lịch kết hợp trải nghiệm nông nghiệp, Homestay Nà Tén Kéo tại xã Tam Chung do hai chàng trai người dân tộc Thái Vi Văn Nhiên (sinh năm 1994) và Vi Văn Quang (sinh năm 1996) làm chủ thời gian qua đã khiến giới trẻ thích thú tìm đến checkin.
Chia sẻ về về cơ duyên đến với mô hình du lịch trải nghiệm tại địa phương mình, chàng trai trẻ Vi Văn Quang cho hay, năm 2023 tận dụng vị trí gần cửa khẩu, sự xanh mướt của vườn đu đủ sai trĩu quả cùng cảnh núi rừng đẹp, Quang đã nảy ra ý tưởng làm điểm kinh doanh dịch vụ ẩm thực, kết hợp tổ chức các sự kiện, đón tiếp khách đến tham quan. Sau khi xin phép chính quyền và bàn bạc với chi hội phụ nữ khu phố, Quang và Nhiên được tiếp quản khu vườn.
 |
|
Từ khi du lịch phát triển và được Nhà nước đầu tư cơ sở hạ tầng, diện mạo Pù Luông thay đổi rõ rệt. |
Đặc biệt, để nhiều người biết đến địa điểm của mình, Quang và Nhiên ngày nào cũng đăng tải các hình ảnh mộc mạc của Nà Tén Kéo lên facebook, zalo, tiktok để quảng bá. Thậm chí lập fanpage để giới thiệu món ăn đặc trưng, hay ghim địa chỉ lên Google Maps để thuận tiện cho khách miền xuôi dễ dàng tìm đến. Nhờ đó, lượng khách đến khu vườn mỗi ngày một đông. Hiện tại, mô hình của Quang và Nhiên đang tạo việc làm thường xuyên cho 5 lao động chính và nhiều lao động thời vụ.
Nói về những lợi ích từ các mô hình du lịch kết hợp trải nghiệm nông nghiệp tại địa phương, ông Nguyễn Nam Phong - Phó Chủ tịch UBND xã Pù Luông cho biết, đồng bào ở nhiều thôn bản thuộc miền Tây xứ Thanh vốn nhiều đời qua sống dựa vào nương rẫy, nay nhờ kết hợp làm du lịch trải nghiệm, dịch vụ homestay, kinh doanh ẩm thực, đã giúp nhiều gia đình có việc làm và tăng nguồn thu nhập.
“Tính riêng xã Pù Luông với dân số gần 10.000 người mà đã có 68 cơ sở lưu trú, chủ yếu là homestay do người dân tự cải tạo. Du lịch cộng đồng đang là hướng phát triển kinh tế chủ lực của địa phương. Từ khi du lịch phát triển và được Nhà nước đầu tư cơ sở hạ tầng, diện mạo Pù Luông thay đổi rõ rệt. Hiện nay, người dân không chỉ làm nông mà còn mở homestay, chăn nuôi gia súc, gia cầm và làm hướng dẫn viên du lịch, thu nhập trung bình từ 6 - 10 triệu đồng/tháng, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 40% xuống còn 12%”- ông Phong nói.
Cũng theo ông Phong, từ năm 2020 đến nay, lượng khách năm sau luôn tăng hơn năm trước. Nhờ du lịch, nhiều hộ trong xã thoát nghèo, có thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Cùng với đó, các sản phẩm nông nghiệp và chăn nuôi cũng bán được với giá cao và tiêu thụ nhanh hơn.
Hỗ trợ chính sách làm “trợ lực” cho HTX phát triển
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của khu vực kinh tế tập thể, bên cạnh việc hỗ trợ thành lập mới, vận dụng cơ chế, chính sách để “trợ lực” cho các HTX đầu tư mở rộng sản xuất, kinh doanh, thời gian qua Liên minh HTX tỉnh dưới sự hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam đã hướng dẫn, vận động các HTX, tổ hợp tác phát triển theo hướng đa ngành nghề, đa dịch vụ.
Mới đây nhất, ngày ngày 5 - 6/8 vừa qua, Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức lớp tập huấn chuyên đề về Xây dựng mô hình hợp tác xã kiểu mới gắn với chuỗi giá trị năm 2025. Qua đó góp phần phát huy tiềm năng, thế mạnh địa phương, nâng cao thu nhập cho thành viên, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển.
Theo khảo sát của Liên minh HTX tỉnh, hiện nay có khoảng 65% HTX hoạt động khá, tốt. Đây đều là những HTX năng động, nhạy bén trong cơ chế thị trường, chủ động hội nhập để phát triển các lĩnh vực, ngành nghề mới. Tiêu biểu như HTX nông nghiệp và du lịch Thạch Lập, HTX dịch vụ nông lâm nghiệp Bình Sơn (Triệu Sơn) ngoài phát triển dịch vụ nông lâm nghiệp còn tổ chức sản xuất, phát triển du lịch và liên kết tiêu thụ cho các sản phẩm chè, mật ong của các hộ thành viên.
Theo như lời ông Hà Văn Thào - Trưởng bản Kho Mường (xã Pù Luông) được biết, từ năm 1998, khi có những vị khách du lịch đầu tiên đặt chân đến địa phương, du lịch đã mở ra cánh cửa mới cho bản làng. Nhờ sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và Liên minh HTX tỉnh, trong những năm qua, nhiều hộ dân đã cải tạo nhà sàn thành homestay, đầu tư phòng nghỉ tiện nghi, nhà vệ sinh khép kín, học tiếng Anh để phục vụ du khách nước ngoài.
Ngoài ra, nhiều dịch vụ như làm hướng dẫn viên, chạy xe ôm chở khách… cũng giúp người dân có thêm thu nhập. “Nhờ du lịch, cuộc sống của bà con đã đủ đầy hơn, không phải tha phương cầu thực như trước nữa” - ông Hà Văn Thào - Trưởng bản Kho Mường.
Tính đến tháng 7/2025, tỉnh Thanh Hóa có 870 HTX đang hoạt động, trong đó có 195 HTX ứng dụng công nghệ cao. Việc phát triển các Hợp tác xã liên kết bền vững, tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị sẽ phát huy tốt tiềm năng, lợi thế, đẩy mạnh liên doanh, liên kết nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX.
Hồng Hương
