Từ một HTX chăn nuôi lợn truyền thống, HTX Đan Hoài đã từng bước “lột xác” để trở thành đơn vị sản xuất hoa lan công nghệ cao hàng đầu miền Bắc, làm chủ công nghệ phức tạp mà không phải cơ sở nào cũng đủ năng lực theo đuổi.
Quyết định rẽ hướng mang tính bước ngoặt
Thành lập năm 2002, HTX Đan Hoài ban đầu hoạt động trong lĩnh vực chăn nuôi lợn. Tuy nhiên, chỉ sau 2 năm, trước những biến động của thị trường, dịch bệnh và hiệu quả kinh tế không như kỳ vọng, các thành viên HTX đã đứng trước một lựa chọn mang tính sống còn, là tiếp tục đi theo lối mòn hay mạnh dạn tìm hướng đi mới.
 |
|
HTX Đan Hoài đang gặt hái nhiều thành công nhờ ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất. |
Sau đó, quyết định chuyển đổi sang trồng hoa cao cấp được xem là một bước ngoặt lớn. Đó không chỉ là sự thay đổi ngành nghề, mà còn là sự thay đổi tư duy sản xuất.
Những nông dân Đan Hoài, với sự tự nguyện góp đất, góp vốn, đã lựa chọn con đường đầu tư vào nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, lĩnh vực khó khăn hơn, đòi hỏi vốn lớn, tri thức sâu và khả năng chấp nhận rủi ro cao.
Bà Bùi Thị Hường Bích, Giám đốc HTX Đan Hoài, nhớ lại: đầu năm 2004, nhận thấy lợi thế của địa phương nằm ven sông Hồng với quỹ đất màu mỡ, nguồn nước dồi dào, giao thông thuận tiện và đặc biệt là nhu cầu thị trường ngày càng tăng đối với hoa cao cấp, HTX quyết định đầu tư vào sản xuất hoa, trọng tâm là hoa lan hồ điệp.
Ngay từ những ngày đầu, HTX Đan Hoài đã xác định nếu không ứng dụng khoa học – công nghệ, sẽ không thể cạnh tranh và tồn tại lâu dài. Nhận thức đó nhanh chóng được hiện thực hóa khi HTX được lựa chọn triển khai dự án “Xây dựng mô hình sản xuất hoa chất lượng cao theo quy mô công nghiệp tại Đan Phượng, Hà Nội”.
Thông qua dự án, năng lực khoa học – công nghệ của HTX được nâng lên rõ rệt. Hệ thống nhà lưới, nhà kính, quy trình chăm sóc, xử lý hoa được đầu tư bài bản, từng bước tiệm cận sản xuất nông nghiệp hiện đại.
Làm chủ công nghệ từ phòng thí nghiệm đến thị trường
Đến nay, HTX Đan Hoài đã sở hữu từ 18.000 đến 20.000 m² nhà lưới công nghệ cao, sản xuất trung bình khoảng 800.000 cây lan hồ điệp mỗi năm, cung ứng cho thị trường hàng trăm nghìn cây hoa các loại.
Điểm đặc biệt là HTX đã làm chủ được công nghệ xử lý để lan hồ điệp nở hoa theo ý muốn, một khâu kỹ thuật then chốt, đòi hỏi sự kiểm soát nghiêm ngặt về nhiệt độ, ánh sáng và độ ẩm. Thay vì đưa cây lên các vùng khí hậu mát như Sa Pa, Mộc Châu như nhiều cơ sở khác, HTX Đan Hoài đầu tư hệ thống làm lạnh và xử lý ra hoa tại chỗ. Nhờ đó, không chỉ chủ động được thời vụ, sản xuất quanh năm, mà còn nâng cao chất lượng hoa, hạn chế rủi ro vận chuyển và dịch bệnh.
Hiện nay, HTX Đan Hoài có phòng nuôi cấy mô hiện đại để kiểm soát chặt chẽ nguồn giống, hệ thống bảo quản sau thu hoạch, phòng thiết kế tạo dáng hoa theo đơn đặt hàng và đội ngũ kỹ thuật lành nghề, cùng sự hỗ trợ của các chuyên gia trong và ngoài nước.
Trang trại lan hồ điệp của HTX chỉ trồng một dòng lan chủ lực nhưng có tới khoảng 40 màu sắc khác nhau, trong đó có những màu bản quyền độc quyền trên thị trường.
 |
|
Khu sản xuất giàu khoa học công nghệ của HTX Đan Hoài. |
Không chỉ sản xuất, HTX còn chuyển giao tiến bộ khoa học – kỹ thuật cho nông dân và các đơn vị trong và ngoài Hà Nội, cung ứng hàng chục vạn cây giống chất lượng cao mỗi năm. Đặc biệt, từ cuối năm 2017, toàn bộ sản phẩm lan của HTX đã được áp dụng truy xuất nguồn gốc, một bước đi sớm trong bối cảnh nhiều HTX vẫn loay hoay với khái niệm minh bạch thông tin sản phẩm.
Việc xây dựng thương hiệu cũng được HTX chú trọng. Tham gia Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) của Hà Nội, thương hiệu lan hồ điệp “Flora Việt Nam” do HTX xây dựng đã đạt chứng nhận OCOP từ 3 đến 4 sao, từng bước khẳng định vị thế trên thị trường hoa cao cấp trong nước.
Giải những bài toán khó
Đã và đang gặt hái nhiều thành công, tuy nhiên, hành trình khởi nghiệp của HTX Đan Hoài không chỉ có màu hồng. Đằng sau những con số ấn tượng là hàng loạt thách thức mang tính cấu trúc mà nhiều HTX nông nghiệp công nghệ cao đang phải đối mặt.
Theo Giám đốc HTX Bùi Thị Hường Bích, bài toán vốn luôn là nỗi trăn trở thường trực. Mỗi năm HTX tăng trưởng công suất từ 20 – 30%, song trụ sở và đất sản xuất đều là đất góp của thành viên, khiến việc tiếp cận tín dụng gặp nhiều rào cản.
Quản trị cũng là một nút thắt lớn. Với trên dưới 1 triệu cây hoa lưu thông mỗi năm, việc quản lý từng cây trong các giai đoạn sinh trưởng khác nhau là bài toán vô cùng phức tạp. Chuyển đổi số trong nông nghiệp, theo bà Bích, vẫn là khoảng trống lớn khi rất khó gắn mã định danh cho cây trồng thay đổi bầu liên tục, trong khi vẫn phải đảm bảo quy trình chăm sóc nghiêm ngặt.
Bên cạnh đó là chi phí điện năng cao, yếu tố sống còn trong sản xuất hoa công nghệ cao; áp lực cạnh tranh từ hoa lan nhập khẩu giá rẻ; thiếu hụt nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao, buộc HTX phải thuê chuyên gia nước ngoài.
Thực tiễn từ HTX Đan Hoài cho thấy khoa học – công nghệ chính là chìa khóa nâng cao giá trị gia tăng cho nông nghiệp, nhưng để HTX thực sự trở thành chủ thể đổi mới sáng tạo, rất cần hệ sinh thái chính sách đồng bộ hơn. Đó là cơ chế tín dụng phù hợp với đặc thù HTX, chính sách xã hội hóa hoạt động khoa học – công nghệ, hỗ trợ nghiên cứu, chuyển giao và làm chủ công nghệ lõi, đặc biệt với những lĩnh vực có yêu cầu kỹ thuật cao.
Những vấn đề thực tế tại HTX Đan Hoài cũng phần nào phù hợp với tinh thần của Nghị quyết số 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết khẳng định khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực then chốt của tăng trưởng, phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới.
Từ Đan Phượng nhìn ra cả nước, hành trình của HTX Đan Hoài không chỉ là câu chuyện làm giàu từ hoa lan, mà còn là minh chứng cho một lớp “nông dân thế hệ mới”, những người dám thay đổi tư duy, kiên trì học hỏi, sáng tạo từ chính mảnh đất quê hương mình.
Đông Phong
