Những bước đi đầy sáng tạo trong ứng dụng khoa học công nghệ không chỉ giúp các HTX nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn góp phần lan tỏa tinh thần của Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
HTX là hạt nhân
Thực tế cho thấy, ở nhiều địa phương, các HTX đang trở thành hạt nhân của quá trình hiện đại hóa nông nghiệp. Nếu trước đây nông dân thường phải đối mặt với nhiều nỗi lo trong sản xuất, từ chi phí vật tư, thời tiết thất thường đến áp lực thị trường, thì nay công nghệ đã mở ra lối đi mới, giảm sức lao động, tăng năng suất và đảm bảo đầu ra bền vững hơn.
 |
|
Ứng dụng khoa học công nghệ giúp HTX, nông dân giảm chi phí, công lao động, tăng năng suất, hiệu quả kinh tế. |
HTX Nông nghiệp và Xây dựng Minh Thành (xã Vân Du, tỉnh Nghệ An) là minh chứng sống động cho xu hướng hiện đại hóa. Với định hướng xây dựng cánh đồng “không dấu chân”, HTX đã đầu tư hơn 5 tỷ đồng vào hệ thống cơ giới hóa đồng bộ gồm 8 máy cày, 12 máy cấy, 2 máy gặt và đặc biệt là máy bay phun thuốc trừ sâu, rải phân trị giá 500 triệu đồng.
Đặc biệt, máy bay nông nghiệp, một công nghệ từng chỉ xuất hiện trên các trang trại lớn, nay được vận hành thành thạo ngay trên những cánh đồng của xã, phục vụ sản xuất cho hơn 250 ha lúa không chỉ tại địa bàn mà còn mở rộng sang các xã lân cận.
Không dừng lại ở việc cơ giới hóa, HTX Minh Thành còn áp dụng hàng loạt công nghệ quản lý chuỗi giá trị như truy xuất QR code cho sản phẩm OCOP, xây dựng kho vật tư chuẩn hóa, gian hàng nông sản sạch và liên kết bao tiêu với doanh nghiệp.
Những bước đi bài bản trong ứng dụng khoa học công nghệ đã và đang tạo nền tảng vững chắc giúp HTX duy trì doanh thu 10–14 tỷ đồng mỗi năm, thu hút hơn 700 thành viên tham gia và trở thành một trong 100 HTX được trao giải thưởng “Ngôi sao hợp tác xã 2024”.
Thành công đầy ấn tượng của HTX Minh Thành không chỉ nằm ở những con số đầy màu hồng mà còn phản ánh tư duy mới, coi khoa học công nghệ là chìa khóa then chốt của phát triển bền vững.
Hoàn thiện quy trình sản xuất
Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đặt trọng tâm vào phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, coi đây là động lực tăng trưởng mới, là trọng tâm của mọi ngành, mọi lĩnh vực. Trong bối cảnh đó, các HTX đang cụ thể hóa bằng những mô hình công nghệ ngày càng đa dạng và thực chất, chuyển hóa trực tiếp vào quy trình sản xuất, quản trị và kinh doanh.
Điển hình cho ứng dụng công nghệ sau thu hoạch, lĩnh vực lâu nay được coi là “nút thắt” trong sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam, là HTX Nông nghiệp Liên Thành (xã Liên Thành, nay là xã Vân Tụ - Nghệ An). Tại HTX, việc đầu tư 3,5 tỷ đồng cho hệ thống 2 lò sấy công nghiệp công suất 50 tấn/ngày và kho chứa 800 tấn lúa đã tạo ra sự khác biệt rõ rệt.
Giữa thời tiết thất thường, mưa gió trái mùa, nông dân vốn luôn nơm nớp lo lắng khi vào vụ thu hoạch. Nhưng khi lò sấy công nghiệp được HTX đưa vào vận hành, rủi ro được xóa bỏ, chất lượng nông sản được bảo đảm, và quan trọng hơn, thành viên HTX có thể bình tĩnh chọn thời điểm bán khi giá thị trường ở mức tốt nhất.
 |
|
Ứng dụng khoa học công nghệ là hướng đi tất yếu đảm bảo giá trị bền vững cho HTX, nông dân. |
Không chỉ dừng lại ở sấy lúa, HTX Liên Thành còn đầu tư thiết bị tách hạt, đóng gói, liên kết tiêu thụ hơn 800 tấn lúa mỗi năm, trong đó có 50 tấn lúa giống. Chuỗi giá trị được kết nối hoàn chỉnh từ sản xuất, sơ chế, bảo quản, tiêu thụ, giúp tăng giá trị sản phẩm và nâng cao thu nhập cho thành viên.
Quan trọng hơn, mô hình của HTX Liên Thành đang được nhân rộng, trở thành bài học kinh nghiệm quý báu cho nhiều địa phương về việc “giải cứu” nông sản không phải bằng phong trào, mà bằng công nghệ và tổ chức sản xuất hiện đại.
Điểm đáng chú ý là, ở cả Minh Thành hay Liên Thành, công nghệ không chỉ dừng ở máy móc mà còn đi sâu vào phương thức quản trị. Các HTX đều chú trọng đào tạo nhân lực, cử cán bộ học tập, tiếp cận kỹ thuật mới, kết nối với doanh nghiệp và mở rộng các nền tảng số.
Thông qua mã QR code, quá trình truy xuất nguồn gốc tại các HTX trở nên minh bạch, trong khi ứng dụng cảm biến và tưới thông minh giúp các HTX giảm chi phí vật tư đáng kể. Ngoài ra, thông qua nền tảng số, việc quản lý thành viên, cung ứng vật tư, tổ chức mùa vụ trở nên khoa học hơn.
Thêm động lực phát triển
Thực tế cho thấy Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX các tỉnh đang đóng vai trò quan trọng trong hành trình ứng dụng khoa học công nghệ, số hóa tại các HTX trên cả nước.
Thông qua nhiều chương trình hỗ trợ như chuyển giao khoa học kỹ thuật, đào tạo nghề, hỗ trợ tiếp cận vốn vay, kết nối tiêu thụ nông sản, các HTX được tiếp thêm động lực để đầu tư vào công nghệ mới. Sự đồng hành chặt chẽ của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX các tỉnh tạo thành hệ sinh thái hoàn chỉnh, giúp mô hình HTX kiểu mới thực sự trở thành “điểm tựa” của nông dân trong bối cảnh kinh tế thị trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
Nhìn rộng ra, sự phát triển của các HTX theo hướng công nghệ cao không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần vào chiến lược lớn của quốc gia. Nghị quyết 57 đã đặt ra mục tiêu xây dựng Việt Nam trở thành quốc gia đổi mới sáng tạo, phát triển dựa trên tri thức, khoa học và công nghệ.
Khi các HTX ở địa phương, nơi gần gũi nhất với nông dân và nông thôn, mạnh dạn đi đầu trong ứng dụng công nghệ, điều đó cho thấy Nghị quyết đang thực sự đi vào cuộc sống. Những cánh đồng không dấu chân, những hệ thống sấy lúa tự động, những sản phẩm truy xuất QR code không chỉ là thành quả của tiến bộ kỹ thuật mà còn là biểu tượng cho sự chuyển mình mạnh mẽ của tư duy sản xuất nông nghiệp.
Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra sâu rộng, sản xuất nông nghiệp thông minh (smart agriculture) sẽ không còn là khái niệm xa lạ. Cảm biến đo ẩm độ đất, hệ thống tưới tự động, thiết bị giám sát sâu bệnh, nhật ký điện tử hay các mô hình sấy, bảo quản năng lượng mặt trời… đều đang từng bước được ứng dụng tại các HTX lớn nhỏ trên cả nước.
Thành công của các HTX tiên phong chứng minh rằng, khu vực kinh tế hợp tác hoàn toàn có thể trở thành lực lượng đi đầu trong công cuộc hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, nếu có sự hỗ trợ đồng bộ từ địa phương, cơ quan chức năng và quyết tâm đổi mới từ chính các HTX.
An Chi
