Xây dựng và áp dụng thành công kỹ thuật trồng rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP gắn với liên kết sản xuất, tiêu thụ giữa người dân, doanh nghiệp, từng bước nhân rộng mô hình điểm là mục tiêu mà HTX Ba Chữ hướng đến trong sản xuất nông sản chất lượng cao.
Đổi mới để hiệu quả
Có mặt tại vùng rau an toàn của HTX Ba Chữ vào một buổi chiều mùa hạ đầy nắng, đúng cao điểm của mùa rau ăn lá, ấn tượng đầu tiên của chúng tôi là những ruộng rau thẳng tắp, vuông vắn được xây bờ bằng đất cùng những bụi hoa đang “khoe sắc” - một bức tranh đồng quê sống động.
 |
|
Trên diện tích 33,5ha, HTX Ba Chữ trồng các loại rau theo tiêu chuẩn VietGAP. |
Chị Nguyễn Thị Huyền – Giám đốc HTX Ba Chữ kể, HTX có truyền thống sản xuất rau lâu đời. Cả thôn có hơn 120 hộ thành viên tham gia trồng rau sạch theo tiêu chuẩn VietGAP với 33,5ha đất trồng các loại rau: Cải canh, cải ngọt, cải chíp, rau dền, rau muống,…
“Sau khi thực hiện chuyển đổi mô hình theo Luật HTX, năm 2016, HTX Ba Chữ được thành lập, với ngành nghề chính chuyên cung cấp các loại rau sạch trồng hữu cơ tập trung, đảm bảo tuyệt đối an toàn cho người sử dụng. Hiện nay, HTX có hơn 30 chủng loại sản phẩm rau theo các mùa trong năm như: cải bắp trắng, cải tím, súp lơ, cải bó xôi, su hào, cần, cà chua, ngải cứu…, cùng một số loại rau, củ quả khác”, chị Huyền cho biết.
Trước đây, hầu hết bà con địa phương đều trồng rau thuần tự nhiên, chưa có nhiều phương pháp tiên tiến để đạt hiệu quả cao. Trước thực trạng trên, chị Huyền đã tìm hiểu rồi thử nghiệm áp dụng mô hình trồng rau theo tiêu chuẩn VietGAP dù biết tiêu chuẩn này đòi hỏi rất nhiều tiêu chí, quy trình nghiêm ngặt.
Những ngày đầu thành lập, HTX gặp nhiều khó khăn về đất đai, nguồn vốn và đầu mối tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên, sau khi học hỏi thêm từ các HTX đã có nhiều năm kinh nghiệm về làm rau an toàn, HTX Ba Chữ đã tìm được thị trường đầu ra.
Hơn hết, các thành viên HTX đã nhất quán chủ trương ai có đất góp đất, ai có vốn góp vốn, cùng nhau xây dựng một mô hình HTX đoàn kết, cùng đồng hành và phát triển.
Để đạt hiệu quả , HTX bước đầu định hình tư duy sản xuất mới cho bà con, đó là sản xuất gắn với tiêu thụ, giúp người dân nắm được kiến thức VietGAP và kỹ năng kiểm soát theo từng khâu, làm tiền đề cho phương thức sản xuất tiên tiến.
Với quy mô sản xuất tương đối lớn, HTX áp dụng các giải pháp quản lý và kỹ thuật sản xuất mới, giảm thiểu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón vô cơ, hạn chế được tác động bất lợi đến môi trường, sức khỏe của người dân.
Đến nay, hoạt động sản xuất của HTX Ba Chữ đã ngày càng ổn định và đúng quy trình. Để có những sản phẩm rau xanh chất lượng cao, HTX áp dụng mô hình sản xuất rau hữu cơ theo hệ thống cùng tham gia (PGS) và ghi chéo nhật ký trong sản xuất. Hệ thống đảm bảo này chứng thực cho người sản xuất dựa theo sự tham gia tích cực của các bên liên quan, gồm người tiêu dùng, công ty phân phối, cơ quan quản lý nhà nước và các đối tượng quan tâm khác.
Với tư duy sáng tạo, các thành viên HTX đã phát kiến và sử dụng nhiều máy móc hỗ trợ trong quá trình chăm sóc cây trồng: máy tưới nước xoay tròn, bình phun tầm thấp,… Ngoài ra, hầu hết các “vựa” rau đều sử dụng màng bóng vòm để tránh tối đa những tác hại của thời tiết đến cây trồng, giảm sâu bệnh hại.
Theo đánh giá, việc thay đổi tư duy, áp dụng kỹ thuật tiên tiến trong nông nghiệp là một bước đi thành công của HTX Ba Chữ. Đặc biệt, mô hình rau an toàn đem lại hiệu quả rất cao, thời gian sinh trưởng của rau chỉ mất từ 20-25 ngày, rút ngắn được 10-15 ngày theo phương thức thủ công.
Đến nay, trung bình mỗi ngày, HTX tiêu thụ ra thị trường (chủ yếu trên địa bàn thành phố Hà Nội) từ 3-5 tấn rau, doanh thu đạt gần 60 triệu đồng. Các sản phẩm của HTX đều có mã chống hàng giả giúp người tiêu dùng yên tâm về chất lượng và truy xuất nguồn gốc.
Giảm thiểu tác động đến môi trường
Với tiêu chí phát triển mô hình trồng rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, HTX Ba Chữ sử dụng hoàn toàn bằng phân chuồng để chăm sóc rau. Đặc biệt, chị Huyền cùng các thành viên HTX đã nghiên cứu thêm một số loại phân bón từ chính những sản phẩm hữu cơ trong sinh hoạt hằng ngày: vỏ hoa quả, các loại rau, củ quả kết hợp cùng một số chế phẩm sinh học,… ủ mùn theo công thức riêng.
 |
|
Mỗi ngày, HTX xuất bán ra thị trường từ 3-5 tấn rau sạch. |
“HTX đã nghiên cứu thành công một loại phân bón từ rau củ quả và mang lại hiệu quả rất tốt cho rau. Hầu như không còn sâu bệnh, rau sinh trưởng và phát triển tốt,… Phân này, HTX chỉ cung cấp cho bà con trong địa bàn xã, không bán ra ngoài”, chị Huyền thông tin.
Ngoài ra, HTX Ba Chữ sử dụng công nghệ sinh học để kiểm soát sâu bệnh và cỏ dại thay vì sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật hóa học, nhằm bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và giảm thiểu ô nhiễm đất và nước, duy trì cân bằng sinh thái trong khu vực canh tác.
HTX thực hiện nghiêm ngặt công tác phân loại rác thải ngay từ nguồn, với các thùng rác chuyên dụng cho rác hữu cơ, rác tái chế và rác không tái chế. Rác hữu cơ được ủ phân vi sinh, sử dụng trong nông nghiệp. Các vật liệu như nhựa, kim loại được tái chế hoặc xử lý đúng quy định.
Quá trình sản xuất và thu hoạch các sản phẩm rau của HTX Ba Chữ thường xuyên được giám sát, kiểm tra đảm bảo phát hiện, khắc phục những sai phạm nhỏ và loại bỏ ngay lập tức các nhóm sản xuất, các sản phẩm vi phạm tiêu chuẩn thị trường.
Với nhiệt huyết và áp dụng thành công mô hình PGS, từng cây rau của HTX Ba Chữ được trồng không sử dụng bất cứ một loại hóa chất nào đang từng ngày giúp thương hiệu “Rau sạch Ba Chữ” ngày càng vươn xa hơn và tiếp tục khẳng định uy tín trên thị trường.
Được biết, các hoạt động bảo vệ môi trường của HTX Ba Chữ không chỉ dừng lại ở phạm vi nội bộ mà còn lan tỏa đến cộng đồng xung quanh. HTX thường xuyên tổ chức các buổi tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường.
HTX Ba Chữ lấy tiêu chí “Chữ tâm đi với tầm ảnh hưởng” để phát triển nguồn lực sẵn có, tạo ra sản phẩm an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng, từ đó thúc đẩy phát triển nông nghiệp, tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động địa phương, góp phần xây dựng thành công nông thôn mới.
Đẩy mạnh liên kết tìm đầu ra cho nông sản
Có thể nói, HTX Ba Chữ không chỉ là một tổ chức cộng đồng đơn giản mà còn là một mô hình kinh doanh mang tính chất xã hội, đặc biệt trong việc tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm nông sản và hàng thủ công của các thành viên.
 |
|
HTX Ba Chữ sử dụng hoàn toàn bằng phân chuồng để chăm sóc rau, khôngsử dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật. |
Bà Bùi Thị Ngát (72 tuổi) chia sẻ, gia đình bà đang canh tác hơn 6 sào rau màu, chủ yếu tự làm, chỉ thuê người khi vào vụ thu hoạch cao điểm. Trước đây, bà chủ yếu đem rau ra các chợ bán, nhưng giờ nhờ có HTX nên đầu ra tiêu thụ ổn định, chiều chiều thu hoạch lên bờ là có đầu mối đến thu mua.
HTX cũng tập trung vào việc xây dựng mối quan hệ đối tác đáng tin cậy với các nhà phân phối, các cửa hàng địa phương và các nền tảng thương mại điện tử. Qua đó, các sản phẩm của các hộ thành viên sản xuất được đưa ra thị trường một cách hiệu quả.
Ngoài ra, HTX đẩy mạnh việc tiếp cận các khách hàng mới thông qua việc tham gia các sự kiện, triển lãm và chuỗi cung ứng công bằng, tham gia các hội chợ, diễn đàn để quảng bá sản phẩm, tìm nhiều nhiều đối tác. HTX đang không ngừng nỗ lực để đẩy mạnh liên kết và tìm đầu ra cho các sản phẩm của các thành viên, từ đó tạo ra những giá trị kinh doanh bền vững.
Thời gian tới, HTX tiếp tục tìm kiếm và áp dụng thêm nhiều phương pháp canh tác hiện đại và tối ưu nhất để phục vụ quy trình sản xuất, vừa tăng lợi nhuận vừa tiết kiệm thời gian và công sức của thành viên và người lao động.
Tuy nhiên, hiện nay, việc phát triển các vùng sản xuất rau an toàn trên địa bàn xã Vân Nội vẫn còn một số khó khăn như: quy mô sản xuất còn nhỏ, thiếu liên kết, chưa hình thành các vùng sản xuất tập trung chuyên canh quy mô lớn gắn với chế biến và thị trường tiêu thụ ổn định theo chuỗi, việc liên kết giữa phát triển vùng nguyên liệu và cơ sở chế biến thiếu chặt chẽ, diện tích được chứng nhận các tiêu chuẩn an toàn còn thấp; năng suất, chất lượng giá trị sản phẩm chưa cao, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế; thu hút doanh nghiệp đầu tư phát triển sản xuất, bảo quản, chế biến, tiêu thụ còn khó khăn.
“Mô hình trồng rau an toàn VietGAP ở HTX đã đạt hiệu quả, song để tiếp tục duy trì và mở rộng ra các địa phương trên địa bàn thành phố rất cần sự quan tâm của chính quyền địa phương và các ngành chức năng trong việc có chính sách hỗ trợ nông dân sản xuất”, Giám đốc Nguyễn Thị Huyền nói.
Lê Hồng
