Theo ông Đào Việt Ánh - Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, thực trạng này không những không giảm, mà ngày càng gia tăng.
Chị Thanh (37 tuổi), bắt đầu với công việc công nhân trong nhà máy da giày ở Đồng Nai từ khi 24 tuổi. Mới đây, công ty đột ngột cắt giảm lao động và chị nằm trong số lao động như vậy. Sau khi rời khỏi công ty, chị Thanh chọn trở về quê ở Hà Tĩnh để làm nông nghiệp.
Trăm nghìn người hưởng một lần
Chị Thanh quyết định sẽ không tiếp tục đóng BHXH mà nhận luôn trợ cấp BHXH một lần. “Số tiền này dùng để trang trải cuộc sống trong thời gian tôi bắt đầu với công việc mới. Hơn nữa, với điều kiện hiện tại, gia đình cũng không có tiền để đóng BHXH”, chị Thanh cho biết.
Không riêng chị Thanh, mà nhiều người lao động cũng đang có quyết định như vậy.
Chỉ tính riêng trong 8 tháng năm 2018, số lượng người hưởng BHXH một lần khoảng 470.000 người, tức cũng khoảng số đó rời khỏi hệ thống an sinh xã hội. Trong số đó, có rất nhiều lao động hơn 35 tuổi trong các DN da giày, may mặc do bị mất việc nên hưởng BHXH một lần.
Theo ông Ánh, mục tiêu của chính sách là BHXH toàn dân, quỹ BHXH được xây dựng từ sự đóng góp của NLĐ cùng người SDLĐ nhằm bảo đảm an sinh lâu dài cho NLĐ. Việc xu hướng nhận BHXH một lần tiếp tục gia tăng sẽ ảnh hưởng rất lớn tới việc bảo đảm an sinh xã hội lâu dài cho NLĐ khi hết tuổi lao động.
Theo ông Lê Đình Quảng - Phó trưởng Ban Quan hệ Lao động - Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam, tình trạng NLĐ ở độ tuổi ngoài 35 nhận BHXH một lần đang gia tăng là có thật. Hiện tại, các DN dệt may, da giày do điều kiện lao động khắc nghiệt nên một mặt những công nhân sau 35 tuổi không còn điều kiện sức khỏe để đáp ứng yêu cầu công việc đã tự động rút khỏi thị trường lao động.
Mặt khác, phần lớn DN sẽ chủ động đào thải lớp lao động ở độ tuổi này, nhằm giảm chi phí về lương, về BHXH và đưa ra hình thức hỗ trợ, khuyến khích nhóm lao động này ra khỏi thị trường lao động.
 |
|
Mỗi năm có khoảng 600.000 - 700.000 người hưởng BHXH một lần |
Tích cực tuyên truyền
Để hạn chế tình trạng này, ông Lê Đình Quảng đề nghị các cấp, ngành cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về lao động, BHXH; đặc biệt cần tăng cường công tác truyền thông để NLĐ biết được lợi ích của việc tham gia BHXH để nhận lương hưu khi về già.
Cùng với quyền lợi về lương hưu, khi NLĐ về hưu còn được cấp thẻ BHYT (mức chi bằng 4,5% mức lương hưu), không may ốm đau được thanh toán và có trường hợp khi đi khám chữa bệnh đã được quỹ thanh toán số tiền hàng tỷ đồng.
Khi qua đời, người lo mai táng được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở tại thời điểm NLĐ chết. Thân nhân còn được hưởng trợ cấp tuất một lần tối thiểu bằng 3 tháng lương hưu hiện hưởng; trường hợp có thân nhân đủ điều kiện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng thì tối đa được 4 định suất, trong đó con nhỏ được hưởng cho đến khi trưởng thành, cha mẹ già hưởng cho đến khi qua đời.
Đồng thời, các bộ, ngành cần phải nghiên cứu tăng cường đào tạo nghề, chuyển hướng nghề nghiệp cho nhóm NLĐ sau 35 tuổi có khả năng bị đào thải khỏi thị trường lao động này tiếp tục có cơ hội việc làm thích hợp.
Trong khi đó, theo ông Bùi Sỹ Lợi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội, cần điều chỉnh Luật BHXH theo hướng NLĐ đóng BHXH ở mức 8% và DN cùng tham gia đóng BHXH cho NLĐ với mức 14% (đây là trách nhiệm xã hội của DN đối với NLĐ, chi phí này được bảo đảm hạch toán trong giá thành sản phẩm và được trừ thuế thu nhập DN).
Đồng thời sẽ quy định việc NLĐ muốn hưởng BHXH một lần cũng được nhưng sẽ chỉ được lấy 8% mà mình đã đóng, 14% của DN đóng cho NLĐ sẽ được giữ lại để tăng trưởng quỹ BHXH.
Ông Lợi nhấn mạnh cơ quan chức năng phải tích cực tuyên truyền cho người dân, NLĐ tự nhận thức thấy việc hưởng BHXH một lần là không nên và có thể bảo lưu thời gian đóng, khi có điều kiện tiếp tục tham gia BHXH để được bảo đảm an sinh xã hội khi về già là tối ưu.
Thy Lê
