Phiên thảo luận tại tổ của Quốc hội ngày 22/5 "nóng" với phần giãi bày của Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng về đề xuất Dự luật Luật Thuế tài sản. Điểm đáng lưu ý là việc ông Dũng thừa nhận "cứ động đến chuyện thu thuế là đụng chạm, điều tiết vào chỗ nọ chỗ kia thì đụng chạm".
Đặc biệt, Bộ Tài chính đang phải gánh chịu nhiều áp lực từ dư luận khi nhiều giải pháp tăng thu ngân sách lại ảnh hưởng trực tiếp đến "túi tiền, nồi cơm" của người dân.
Mất động lực kinh doanh
Vậy nhưng, Bộ trưởng Bộ Tài chính vẫn giữ quan điểm về sự cần thiết phải ra đời Luật Thuế tài sản. Trong khi đó, đại biểu Quốc hội Thuận Hữu (Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam) bày tỏ rằng ông ủng hộ việc đánh thuế tài sản nhưng phải cân nhắc giá trị tài sản để đánh thuế, thời gian thực hiện. "Chứ bây giờ có cảm giác phí cứ chồng lên phí. Khi đã đánh thuế tài sản thì phải thôi các loại phí khác liên quan đến tài sản", ông Hữu nói.
Cũng theo ý kiến của ông Hữu tại phiên thảo luận với sự có mặt của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, liên quan đến đề xuất tăng kịch khung thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu của Bộ Tài chính, đó là "người ta cũng thấy có cái gì đó không thỏa đáng và có cảm giác là tận thu. Thẳng thắn báo cáo với Thủ tướng rằng cũng nên tính toán, để mỗi chính sách ban hành ra, trước hết đặt vào vị trí của người dân. Các bộ, các ngành nói thật là nhiều khi cứ đưa ra để mà áp đặt, gây bất bình, hoài nghi trong xã hội và làm mất động lực sản xuất kinh doanh".
Trước đó, khi góp ý về dự thảo Nghị quyết biểu thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu, nhiều Bộ cho rằng đây là mặt hàng thiết yếu, tác động lớn đến đời sống của người dân, cần phải cẩn trọng với tác động đến đời sống và sản xuất của người dân, doanh nghiệp (DN).
Hiện tại, "sức khỏe" của các DN thuộc khu vực tư nhân rất đáng lo ngại. Một báo cáo từ ấn phẩm "Đánh giá kinh tế Việt Nam thường niên 2017" được công bố hồi tháng 3 vừa qua cho thấy tỷ lệ DN thua lỗ tăng cao liên tục từ năm 2012 và hiện nay lên đến hơn 48% tổng số DN.
Các DN tư nhân và DN vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) có tỷ lệ thua lỗ cao hơn hẳn so với DN nhà nước. Nếu DN FDI thua lỗ có thể một phần do hoạt động "chuyển giá", thì con số hơn 48% DN tư nhân thua lỗ (so với hơn 16% thuộc khu vực nhà nước) đã cho thấy rõ nét những khó khăn này.
Với những đề xuất tăng các loại thuế suất của Bộ Tài chính trong thời gian qua, trao đổi với Thời báo Kinh Doanh, ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam (VBA), cho rằng phải hiểu nhiệm vụ của Bộ Tài chính là thực hiện các chính sách của Nhà nước để tăng nguồn thu, nhưng điều quan trọng là chính sách tăng thuế của bộ này phải phù hợp với thực tế của Việt Nam, thực tế của DN và phù hợp với lòng dân.
 |
|
Đề xuất của Bộ Tài chính đánh thuế tiêu thụ đặt biệt 10% với nước ngọt gây nhiều tranh cãi |
Chồng chất nỗi lo
Theo ông Việt, khi đưa ra chính sách tăng thuế, đầu tiên là phải đánh giá được tình hình kinh tế thực tại ở Việt Nam. Trong khi đó, có một số vấn đề điều tra đánh giá thực trạng để làm cơ sở xây dựng chính sách thuế vẫn chưa được chính xác.
Đơn cử như đề xuất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước ngọt là 10% với lý do béo phì ở Việt Nam là chưa chuẩn xác, vì người Việt chưa phải béo phì. Nếu phòng ngừa béo phì cho lâu dài thì mức thuế này cũng không thể phát huy tác dụng.
Một vấn đề nữa đáng lưu ý, như chia sẻ của Chủ tịch VBA, nếu có đánh thuế vào những loại nước ngọt chưa phát triển ở Việt Nam thì cũng không thu được bao nhiêu. Đồng thời, nếu đánh thuế nước ngọt là đánh vào sản phẩm có đường, có nghĩa là đụng đến ngành đường trong nước.
Trong khi đó, người nông dân trồng mía chịu nhiều khổ cực trong bối cảnh ngành đường Việt Nam đang chịu áp lực cạnh tranh với nước ngoài. Nếu đánh thuế mạnh vào nước ngọt thì nạn nhập lậu đường sẽ gia tăng, người nông dân phải gánh chịu thiệt thòi và nguy cơ ngành đường Việt "chết yểu" sẽ khó tránh khỏi.
Cho nên, theo kiến nghị của ông Việt, chính sách mới về thuế khi đưa ra phải đảm bảo hài hòa ba lợi ích: Nhà nước có lợi, DN được ổn định để phát triển, người dân cũng phải được đảm bảo quyền lợi. Chính sách thuế nên cân đối và có lộ trình, chứ không thể thực hiện ngay được. Cần cân nhắc cụ thể trong điều kiện của mình, phải có lộ trình giãn ra và cân đo đong đếm đến các ngành nghề khác.
Trên thực tế, để khuyến khích DN đầu tư nhiều hơn, điều mong mỏi nhất vẫn là không phải tăng các loại thuế suất với mức cao hay "đẻ" ra các loại thuế mới. Khi "sức khỏe" của DN thuộc khu vực tư nhân vẫn còn là nỗi lo lớn thì những đề xuất tăng thuế lại đến dồn dập, không những là thuế chồng thuế, phí chồng phí mà còn là nỗi lo lắng chồng chất của DN!
Mức thuế càng cao và hệ thống quản lý thuế cồng kềnh thì còn một nỗi lo khác là DN sẽ có xu hướng tìm cách né tránh thông qua việc hối lộ với các cán bộ thuế và thực hiện các hành vi trốn thuế tinh vi.
Thế Vinh
