Một dự án đầu tư nước ngoài lớn như vậy là rất hiếm đối với Libya, quốc gia đã chìm trong hỗn loạn và xung đột kể từ khi chính quyền ông Muammar Gaddafi bị lật đổ năm 2011.
Công ty bảo mật Guidry Group có trụ sở tại Texas xác nhận rằng họ sắp ký hợp đồng BOT có thời hạn 35 năm để xây dựng và vận hành dự án trên tại một khu vực từng bị người Hy Lạp cổ đại chiếm đóng, trước khi bàn giao lại cho chính quyền địa phương.
Thời cơ đã chín muồi
“Các tàu container lớn nhất sẽ có thể cập cảng tại đây”, một trong những kiến trúc sư chính của dự án, ông Salah Elhasi, tiết lộ.
Trong khi đó, ông Abdalla Al Hasse, chuyên gia tư vấn Guidry, cho biết độ sâu biển lên tới 40 m sẽ cho phép các tàu container bốc hàng lên các tàu nhỏ hơn và tỏa ra các thành phố khác của Libya cũng như các nước láng giềng như Ai Cập hay Tunisia.
Bị tàn phá bởi cuộc chiến giữa các nhóm đối lập và bị chia cắt thành nhiều chính quyền khác nhau, Libya rất cần tạo việc làm cho những người trẻ tuổi - thế hệ đang có rất ít lựa chọn mưu sinh.
Ngoài dầu mỏ, Libya không có hoạt động kinh tế nào đáng kể. Dự án cảng mới được kỳ vọng sẽ mang lại thêm 2.500 việc làm cho lao động trong nước.
Theo chia sẻ của ông Al Hasse, công ty Guidry muốn bắt đầu xây dựng vào tháng 10 năm nay. Công ty này cho hay nguồn vốn cho dự án cảng Susah có thể sẽ đến từ nhiều nguồn khác nhau, như các tổ chức đa phương quốc tế, các tổ chức tài chính lớn và các nhà đầu tư dự án quốc tế, bởi đây là dự án đối tác công tư.
Kinh nghiệm chủ yếu của Guidry là các giải pháp chống bắt cóc và đòi tiền chuộc - những hoạt động liên quan tới an ninh hình sự, nhưng định hướng của doanh nghiệp là lấn sân sang lĩnh vực mới có vẻ chẳng liên quan mấy: Cơ sở hạ tầng.
“Môi trường Libya hiện tại đã chín muồi để đầu tư kinh doanh. Tôi không muốn bị người Trung Quốc hay người Nga vượt mặt tại đây”, Giám đốc điều hành Michael Guidry từng trả lời như vậy trên tờ Libya Herald.
Ngoài vấn đề tài chính, dự án Susah còn phải đối mặt với nhiều thách thức lớn khác. Trước tiên, Libya cần sửa chữa những con đường chắp vá và xây dựng cơ sở hạ tầng đường sắt. Chẳng hạn, con đường từ Susah đến thành phố lớn Bayda không phù hợp với xe tải vì nó uốn lượn quanh những vách đá dựng đứng mà không có hành lang bảo vệ.
Susah sẽ thành trung tâm luân chuyển hàng hóa lớn nhất Bắc Phi |
Nỗi lo bảo vệ di sản
Một số người cũng lo ngại rằng cảng mới mọc lên có thể làm hỏng các di tích lịch sử cổ đại. Susah - với bến cảng đánh bắt đìu hiu bên cạnh các di tích cột trụ đền và một số địa điểm tham quan dưới nước, ở gần với thành phố núi Cyrene của đế chế Hy Lạp cổ đại.
“Chúng tôi thực sự quan ngại về việc dự án này được xây dựng gần Susah”, ông Ahmed Hussein - người đứng đầu bộ phận quản lý cổ vật phương đông, lo lắng những tàn tích thời Ptolemaic có thể bị phá hủy nếu phải làm một con đường ven biển từ Susah đến Benghazi để phục vụ dự án.
Để trấn an dư luận, những người làm công tác quy hoạch cho biết cảng mới sẽ được xây dựng cách Susah 5 km với mục tiêu biến Libya trở thành một trung tâm thương mại lớn giữa châu Phi và châu Âu, nhờ khai thác triệt để vị trí Địa Trung Hải trời cho. Hiện tại, vùng biển của quốc gia này được biết đến nhiều hơn với nạn buôn người bất hợp pháp.
“Cảng Susah sẽ có thể xử lý hàng hóa từ Đông Á, châu Âu và châu Mỹ đến châu Phi”, ông Elhasi nhận định.
Chính quyền Libya đã đề xuất ý tưởng này từ năm 2012, thời điểm Libya có vẻ như đã sẵn sàng cho cuộc bầu cử hòa bình. Tuy nhiên, tình hình an ninh cứ xấu dần kể từ đó, mặc dù phía đông ổn định hơn so với phía tây.
Trước ý kiến hoài nghi rằng đây có thể lại là một dự án “đầu voi đuôi chuột” như nhiều dự án khác trên khắp châu Phi, ông Elhasi tự tin “Khoản đầu tư lần này sẽ thay đổi suy nghĩ của người Libya”.
Hải Châu