Bản thân các nước châu Phi cũng chào mừng nhà đầu tư quốc tế, xem đây như là cơ hội vàng để phát triển cơ sở hạ tầng và huy động nguồn tài chính toàn cầu.
Tại Ghana, một phần nguồn cung cấp điện, hay nhà ga mới hoàn thành ở sân bay quốc tế, đều do các công ty Thổ Nhĩ Kỳ thực hiện. Trong khi đó, một doanh nghiệp Philippine sắp sửa tiếp quản công ty Điện lực Ghana - nhà phân phối lớn nhất ở Tây Phi. Ngay cả cây cầu vượt lớn nhất của nước này cũng được xây dựng bởi người Brazil.
Nhiều nhân tố mới nổi
Nhìn sang các nước khác, doanh nghiệp Trung Quốc đã tìm đến Cộng hòa Dân chủ Congo để mua kim loại coban phục vụ quá trình sản xuất xe điện, hay Ấn Độ thay thế Mỹ trở thành nước nhập khẩu dầu thô lớn nhất của Nigeria. Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất hay Nga cũng đã đạt những thỏa thuận viện trợ, hoặc hợp tác quân sự quan trọng với nhiều nước châu Phi.
Tính từ 2009, Trung Quốc đã vượt Mỹ để trở thành đối tác thương mại lớn nhất của châu Phi. Năm ngoái, thương mại của châu Phi với Trung Quốc đạt 170 tỷ USD, giảm so với mức đỉnh năm 2014, nhưng vẫn cao hơn gần 20 lần so với hồi năm 2000. Trong khi con số này của Mỹ với các nước tiểu vùng Sahara châu Phi chỉ là 39 tỷ USD.
Thương mại châu Phi - Ấn Độ tăng gấp 10 lần, từ 7,2 tỷ USD năm 2001 lên 78 tỷ USD năm 2014, đưa nước này trở thành đối tác thương mại lớn thứ tư của châu Phi.
Giá trị nhập khẩu của châu Phi từ Nga và Thổ Nhĩ Kỳ tăng lần lượt 142% và 192% trong giai đoạn 2006 - 2016.
Cũng trong khoảng thời gian này, Trung Quốc đầu tư khoảng 125 tỷ USD vào các nước châu Phi và có thể tăng thêm 60 tỷ USD trong 3 năm tới.
Bản thân các nước châu Phi cũng chào đón, xem đây như cơ hội vàng để phát triển cơ sở hạ tầng và huy động nguồn tài chính toàn cầu, đóng vai trò chất xúc tác cho một giai đoạn phát triển mới, phát huy hết tiềm năng để có thể duy trì tăng trưởng mạnh mẽ trong nhiều thập kỷ.
Theo dự báo của Liên Hợp Quốc, từ 2018 - 2035, 10 thành phố phát triển nhanh nhất thế giới sẽ ở châu Phi. Với độ tuổi trung bình chỉ là 19, dân số của châu lục này dự kiến sẽ tăng gấp đôi lên hơn 2 tỷ người vào năm 2050 và tăng gấp đôi nữa vào cuối thế kỷ này, mang lại triển vọng thương mại dài hạn. Ngoài ra, châu Phi còn đang có đến 6/10 nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới trong năm nay.
Châu Phi đang chờ cơ hội để phát triển |
Các thế lực cũ lo lắng
Tất nhiên, vẫn có những lo ngại về làn sóng đổ xô vào châu Phi. Một số khoản vay từ Trung Quốc và các đối tác mới được cho là nhiều “ngóc ngách” kém minh bạch, trong đó nhiều dự án mà bên vay không đủ nguồn thu để trả nợ gốc. Đấy là chưa kể tình trạng tham nhũng vẫn còn là một vấn đề lớn ở châu Phi.
Bước tiến quá nhanh của Trung Quốc và nhiều nước khác tại châu Phi đang khiến Mỹ lo ngại sẽ mất đi ảnh hưởng tại đây. Năm ngoái, Trung Quốc đã mở căn cứ quân sự đầu tiên ở nước ngoài tại quốc gia nhỏ bé Djibouti - nơi đã có sự hiện diện của Mỹ và các nước khác, nhưng lại đang “nợ đầm đìa” Trung Quốc.
Ngoài ra, Trung Quốc còn sử dụng nợ để thâu tóm các cơ sở hạ tầng quan trọng tại Zambia cũng như nhiều nước châu Phi, châu Á khác.
Đối với châu Âu, trong năm 2017, Đức từng cam kết hỗ trợ tiền cho các doanh nghiệp đầu tư vào châu Phi. Tháng trước, Thủ tướng Anh Theresa May đã đến thăm 3 nước châu Phi để thúc đẩy các hoạt động kinh doanh thời hậu Brexit và tái khẳng định vị thế của nước này là nhà đầu tư lớn thứ hai ở châu Phi, tính theo giá trị đầu tư cổ phiếu.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron thì kêu gọi các công ty Pháp đầu tư ở cả những thị trường nói tiếng Anh và tiếng Bồ Đào Nha của châu Phi, thay vì chỉ tập trung vào các thị trường nói tiếng Pháp truyền thống.
Các nước châu Âu kỳ vọng nếu giúp được châu Phi phát triển kinh tế thông qua đầu tư trực tiếp hoặc viện trợ, thì sẽ có thể ngăn chặn dòng người nhập cư bất hợp pháp, một vấn đề rất nóng và nan giải hiện nay.
Hải Châu