Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) đã trải qua một giai đoạn đầy biến động với những thách thức chưa từng có trong hệ thống tài chính Việt Nam. Sau những biến cố vào cuối năm 2022, SCB đã nhận được sự hỗ trợ đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước với tổng số tiền lên tới 657 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 26 tỷ USD.
Khoản hỗ trợ này nhằm đảm bảo sự ổn định của SCB, duy trì thanh khoản và ngăn chặn những tác động tiêu cực có thể lan rộng ra toàn bộ hệ thống ngân hàng.
 |
|
Trước khi xảy ra cuộc khủng hoảng, SCB là một trong những ngân hàng thương mại lớn nhất Việt Nam về lượng tiền gửi. |
Trước tình hình đó, một tập đoàn tư nhân lớn đã đề xuất NHNN giao xây dựng kế hoạch tái cấu trúc SCB vào tháng 11/2023. Theo lộ trình đề xuất, SCB sẽ được đưa trở lại trạng thái ổn định tài chính, với cam kết hoàn trả toàn bộ khoản vay từ NHNN trong vòng 15 năm, bắt đầu từ năm thứ 14 của kế hoạch, tùy thuộc vào điều kiện thị trường.
SCB và gánh nặng tái cơ cấu
Trước khi xảy ra cuộc khủng hoảng, SCB là một trong những ngân hàng thương mại lớn nhất Việt Nam về lượng tiền gửi. Tuy nhiên, sau vụ bắt giữ bà Trương Mỹ Lan vào tháng 10/2022, tình hình tài chính của SCB nhanh chóng lao dốc. Số liệu cho thấy tiền gửi tại SCB đã giảm mạnh từ 669 nghìn tỷ đồng vào đầu tháng 10/2022 xuống chỉ còn 19,2 nghìn tỷ đồng vào cuối năm 2023.
Cùng với đó, tỷ lệ an toàn vốn (CAR) của SCB đã rơi vào trạng thái âm trầm trọng, từ -100% ngay sau cuộc rút tiền ồ ạt xuống -176% vào cuối năm 2024, khiến ngân hàng này không thể tự vận hành mà hoàn toàn phụ thuộc vào các khoản vay đặc biệt từ NHNN.
Tập đoàn này đã đề xuất một kế hoạch tái cấu trúc toàn diện với lộ trình kéo dài 15 năm. Theo đó, SCB dự kiến sẽ bắt đầu hoàn trả khoản vay từ Ngân hàng Nhà nước vào năm thứ 14, tùy thuộc vào điều kiện thị trường tại thời điểm đó.
Một trong những giải pháp trọng tâm trong kế hoạch phục hồi là việc tập đoàn này cam kết đầu tư ít nhất 3.000 tỷ đồng (khoảng 120 triệu USD) vào vốn điều lệ của SCB nhằm củng cố nguồn vốn tự có và nâng cao khả năng chống chịu rủi ro.
Bên cạnh đó, kế hoạch cũng hướng tới việc tối ưu hóa danh mục tài sản của SCB thông qua việc đầu tư vào trái phiếu chính phủ, phát triển các dự án cơ sở hạ tầng và triển khai chiến lược thu hồi nợ từ các khoản vay trước đây.
Tính khả thi và sự chấp thuận của Chính phủ
Để hoàn trả khoản vay từ NHNN, kế hoạch tái cấu trúc SCB đưa ra hai hướng chính.
Một là bán tài sản có thể thu hồi, bao gồm bất động sản và quyền sử dụng đất đã được SCB dùng làm tài sản thế chấp. Đây được xem là một trong những nguồn tài chính chủ chốt để trả nợ cho Ngân hàng Nhà nước. Tuy nhiên, phần lớn tài sản thế chấp của SCB có giá trị bị thổi phồng do các khoản tín dụng trước đây chủ yếu cấp cho doanh nghiệp thuộc sở hữu của bà Trương Mỹ Lan. Việc định giá, xử lý và chuyển nhượng những tài sản này đòi hỏi thời gian và có thể đối mặt với nhiều thách thức.
Hai là tạo lợi nhuận từ các hoạt động đầu tư và kinh doanh mới. Với kinh nghiệm quản lý ngân hàng tập đoàn tư nhân này kỳ vọng có thể áp dụng các chiến lược tài chính hiệu quả để nâng cao hiệu suất hoạt động của SCB trong giai đoạn tái cấu trúc.
Kế hoạch phục hồi SCB có tổng độ dài 222 trang và được công bố vào tháng 2/2024. Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại, chưa có thông tin chính thức về việc kế hoạch này có được các cơ quan quản lý chấp thuận hay không. Theo Reuters, SCB, Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính vẫn chưa đưa ra bình luận về kế hoạch này.
Việc một tập đoàn tư nhân tham gia vào quá trình tái cấu trúc SCB có thể được xem là một nỗ lực quan trọng trong việc ổn định hệ thống ngân hàng. Nếu thành công, đây sẽ là một trong những mô hình tái cấu trúc ngân hàng quy mô lớn nhất trong lịch sử tài chính Việt Nam, đồng thời khẳng định vai trò ngày càng quan trọng của khu vực tư nhân trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng bên cạnh các lĩnh vực đầu tư truyền thống như bất động sản và du lịch.
Tuy nhiên, quá trình phục hồi SCB vẫn còn nhiều thách thức phía trước, đặc biệt là trong việc thu hồi tài sản, củng cố thanh khoản và lấy lại lòng tin của khách hàng.
Thùy Linh
