Ngành ngân hàng Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa của một chu kỳ tăng trưởng mới thông qua M&A. Với hành lang pháp lý ngày càng hoàn thiện, tư duy quản trị đổi mới và áp lực cạnh tranh toàn cầu, những thương vụ tỷ USD trong năm 2026 sẽ không chỉ giúp các ngân hàng "thay da đổi thịt" mà còn định hình một hệ thống tài chính ổn định, minh bạch và phát triển bền vững hơn.
Bước chuyển từ "dọn dẹp" sang vươn tầm khu vực
Thị trường tài chính Việt Nam trước đây ghi nhận dấu ấn đậm nét của những thương vụ chuyển giao bắt buộc, khi CBBank về với Vietcombank, Ocean Bank sáp nhập vào MB, GPBank chuyển giao cho VPBank, và Donga Bank về HDBank. Đây là những bước đi cần thiết để "dọn dẹp" các điểm nghẽn của hệ thống, xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém.
 |
Tuy nhiên, giới quan sát nhận định kịch bản của thị trường M&A ngân hàng giai đoạn tới, đặc biệt là hướng đến năm 2026, sẽ mang một màu sắc hoàn toàn khác: Chủ động, tích cực và hướng ngoại. M&A không còn đơn thuần là "phao cứu sinh" cho những đơn vị khó khăn, mà trở thành đòn bẩy chiến lược cho các ngân hàng khỏe mạnh muốn vươn tầm khu vực.
Chia sẻ tại Diễn đàn M&A mới đây, ông Đỗ Quang Vinh, Phó Chủ tịch HĐQT Ngân hàng SHB khẳng định, vị thế của doanh nghiệp Việt trên bàn đàm phán đã thay đổi. "Việc thực hiện các thương vụ bán vốn hay sáp nhập hiện nay không còn xuất phát từ việc doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính hay yếu thế. Thực chất, các doanh nghiệp đang chủ động tìm kiếm cơ hội để vươn ra quốc tế", ông Vinh nhấn mạnh.
Theo đó, mục tiêu của các ngân hàng Việt hiện nay là tìm kiếm sự "đồng điệu" về tư duy và tầm nhìn dài hạn. Sự hậu thuẫn từ đối tác ngoại không chỉ dừng lại ở con số vốn điều lệ, mà quan trọng hơn là việc củng cố quy trình vận hành, cải thiện hiệu suất, nâng cao năng lực quản trị rủi ro theo chuẩn quốc tế và tận dụng mạng lưới toàn cầu của đối tác.
Động lực lớn nhất cho làn sóng M&A sắp tới đến từ hành lang pháp lý mới. Nghị định 69/2025/NĐ-CP cho phép nới "room" ngoại lên 49% đối với các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc (MB, HDBank, VPBank). Đây là "dư địa" hấp dẫn để thu hút các nhà đầu tư chiến lược.
Giới phân tích tài chính đánh giá, động thái này đặc biệt ý nghĩa trong bối cảnh nhu cầu vốn trung và dài hạn ngày càng lớn để phục vụ mục tiêu tăng trưởng tài sản trên 25%/năm. Các tổ chức xếp hạng tín nhiệm như VIS Rating cảnh báo, nếu không tăng vốn cấp 1, tỷ lệ an toàn vốn (CAR) của những ngân hàng này có thể chịu áp lực giảm từ 150-300 điểm cơ bản vào cuối năm 2026.
Trong nhóm này, HDBank được đánh giá có khả năng nới room sớm nhất do nhu cầu tăng vốn cấp 1 cao và chưa có cổ đông chiến lược nước ngoài.
Cơ hội luôn đi kèm với thách thức
Không chỉ gói gọn ở các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc, làn sóng M&A năm 2026 dự kiến sẽ lan rộng với sự tham gia của các "ông lớn" khác như Vietcombank (dự kiến bán 6,5% vốn), BIDV, hay Techcombank (cân nhắc bán 15%) cũng đang tích cực đàm phán. VIB và SHB cũng là những cái tên đáng chú ý khi room ngoại còn trống khá lớn (VIB trống 25% sau khi CBA thoái vốn; SHB "hở" room 26%).
LPBank mới đây công bố kế hoạch trình cổ đông nới room ngoại từ 5% lên 30%. Động thái này nhằm dọn đường cho việc thu hút vốn, hỗ trợ chiến lược phát triển mạng lưới và chuyển đổi số mạnh mẽ trong giai đoạn tới.
Sức hấp dẫn của các ngân hàng Việt còn được cộng hưởng bởi câu chuyện nâng hạng thị trường chứng khoán. Việc FTSE Russell nâng hạng thị trường Việt Nam từ cận biên lên mới nổi thứ cấp (dự kiến chính thức trong thời gian tới) sẽ kích hoạt dòng vốn từ các quỹ ETF và các nhà đầu tư tổ chức quốc tế chảy mạnh vào Việt Nam. Trong danh sách các cổ phiếu dự báo vào rổ FTSE Global All Cap, nhóm ngân hàng chiếm tỷ trọng lớn, với những cái tên như VCB, STB, SHB, EIB. Đây là cơ hội "kép" để các nhà băng vừa cải thiện thanh khoản cổ phiếu, vừa dễ dàng hơn trong việc tìm kiếm đối tác chiến lược.
Tuy nhiên, cơ hội luôn đi kèm với thách thức. Dòng vốn đầu tư toàn cầu đang trở nên khắt khe hơn. Ông Đỗ Quang Vinh lưu ý, yếu tố cốt lõi mà nhà đầu tư quốc tế quan tâm chính là sự minh bạch. "Doanh nghiệp Việt cần đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về báo cáo tài chính, quản trị tài chính và đặc biệt là quản trị rủi ro. Việc niêm yết trên sàn chứng khoán là một lợi thế lớn, giúp minh bạch hóa tài chính, từ đó khả năng tiếp cận dòng vốn ngoại sẽ cao hơn", ông Vinh chia sẻ.
Báo cáo của PwC về xu hướng M&A toàn cầu cũng chỉ ra rằng, các nhà đầu tư hiện nay không chỉ nhìn vào quy mô tài sản mà còn đánh giá kỹ lưỡng về khả năng chuyển đổi số, mô hình kinh doanh bền vững và năng lực chống đỡ rủi ro của ngân hàng.
Theo ông Vinh, các thương vụ thành công phải xuất phát từ sự đồng hành, cùng phát triển kinh doanh và tạo ra lợi thế cho cả hai bên. Dẫn chứng từ thương vụ bán vốn SHB Finance trong giai đoạn dịch COVID-19, Phó Chủ tịch SHB khẳng định sự tuân thủ quy trình chuẩn quốc tế và sự phối hợp chặt chẽ là yếu tố then chốt.
"Tôi tin chắc rằng sắp tới sẽ có những thương vụ rất lớn diễn ra. Với xu thế mới, chúng ta hoàn toàn tự tin vào khả năng tái cấu trúc doanh nghiệp và thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài khổng lồ. Đây sẽ là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng GDP của đất nước trong năm 2026", ông Vinh lạc quan dự báo.
Huyền Anh
