Tính đến ngày 22/12, thị trường ghi nhận ít nhất 25 ngân hàng đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động. Khác với giai đoạn trước, mức lãi suất cao từ 7-8%/năm hiện không còn kèm theo các điều kiện quá khắt khe về số tiền gửi hay tiêu chuẩn khách VIP.
Điển hình, tại PVcomBank, khách hàng cá nhân gửi tiết kiệm trực tuyến từ 100 triệu đồng vào ngày thứ Sáu hàng tuần có thể hưởng lãi suất chạm mốc 8% cho kỳ hạn trên 1 năm. Tương tự, ABBank cũng đưa lãi suất kỳ hạn 12 tháng lên mức 6,8% thông qua các chương trình cộng thêm ưu đãi.
 |
|
PVCombank tăng mạnh lãi suất huy động. |
Không chỉ các ngân hàng quy mô nhỏ như NCB, BVBank hay Bac A Bank liên tục tung gói cộng lãi suất từ 0,5% đến 1,5%, mà cả nhóm ngân hàng lớn và khối quốc doanh cũng đã nhập cuộc, đưa lãi suất kỳ hạn ngắn dưới 6 tháng lên mức kịch trần 4,75% và các kỳ hạn dài vượt ngưỡng 6%. Một số nhà băng như Vikki Bank có lãi suất 6,7%, Cake by VPBank (6,7%), Bac A Bank (6,7%), MB (6,4%), Sacombank (6%)...
Theo ông Trần Ngọc Báu, CEO WiGroup, xu hướng tăng lãi suất bắt đầu từ trung tuần tháng 10 và dự báo sẽ còn tiếp diễn với mức tăng thêm khoảng 0,5-1%. Có 3 lý do chính giải thích cho làn sóng này. Thứ nhất là yếu tố mùa vụ và thanh khoản: Cận Tết Nguyên đán, nhu cầu sử dụng tiền mặt của người dân tăng cao khiến hệ thống ngân hàng rơi vào trạng thái thiếu hụt thanh khoản tạm thời. Thứ hai, cấu trúc huy động ngắn hạn: Khoảng 80% tiền gửi tại Việt Nam có kỳ hạn dưới 6 tháng; với đặc thù này, mỗi đợt điều chỉnh lãi suất thường kéo dài từ 3-6 tháng theo vòng xoay kỳ hạn. Thứ ba, cạnh tranh với các kênh đầu tư khác: Áp lực từ tỷ giá, lạm phát và sức hút từ các tài sản như vàng, bất động sản buộc ngân hàng phải tăng lãi suất để giữ chân dòng tiền.
Ngoài ra, nhu cầu tín dụng tăng tốc vào cuối năm để phục vụ đầu tư và sản xuất cũng thúc đẩy các ngân hàng sớm chuẩn bị nguồn vốn. Để thu hút nguồn vốn có chi phí khả dĩ nhất, nhiều ngân hàng thậm chí sẵn sàng triển khai hàng loạt chương trình khuyến mãi, tặng quà và quay số trúng thưởng nhằm gia tăng lợi ích cho người gửi tiền, đồng thời đảm bảo mục tiêu tăng trưởng cho năm kinh doanh tiếp theo.
Sức nóng từ thị trường huy động đã bắt đầu lan tỏa sang lãi suất cho vay với mức tăng ghi nhận từ 0,5% đến 1% tại nhiều đơn vị. Nhiều ngân hàng lớn hiện đã dừng các chương trình ưu đãi cho vay mua nhà giá rẻ, trong khi lãi suất thả nổi tại một số ngân hàng tư nhân cũng bắt đầu rục rịch đi lên.
Một điểm đáng chú ý khác từ hãng xếp hạng tín nhiệm VIS Rating là tỷ lệ cho vay trên tiền gửi (LDR) của toàn ngành đã chạm mức 111% - cao nhất trong vòng 5 năm qua. Điều này cho thấy tăng trưởng tín dụng đang vượt xa tốc độ huy động vốn, đặt các ngân hàng nhỏ vào tình trạng rủi ro thanh khoản cao do phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn ngắn hạn.
Dự báo từ nay đến hết quý I năm sau, mặt bằng lãi suất huy động sẽ khó có thể hạ nhiệt khi nhu cầu vốn cho nền kinh tế vẫn đang ở mức rất cao.
Ông Nguyễn Hữu Huân, Đại học kinh tế TP HCM, cho rằng mặt bằng lãi suất cho vay sẽ buộc phải duy trì ở mức hợp lý nhằm đảm bảo mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8-10%.
Khi lãi suất huy động tăng, lãi suất cho vay buộc phải điều chỉnh, khiến biên lãi ròng (NIM) thu hẹp. Để thích ứng, nhiều ngân hàng cắt giảm chi phí hoạt động thông qua ứng dụng công nghệ, tinh giản nhân sự, đóng bớt phòng giao dịch hoặc chi nhánh. Nhờ đó, các ngân hàng có thể chấp nhận NIM mỏng hơn nhưng vẫn đảm bảo lợi nhuận.
Thanh Hoa
