Theo thông tin từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), đến ngày 25/3/2019, tín dụng đối với toàn nền kinh tế mới chỉ tăng khoảng 2,28% so với cuối năm 2018. Điểm đáng chú ý là tốc độ tăng trưởng huy động vốn vượt tín dụng.
Tín dụng giảm tốc
Thống kê cho thấy, mức tăng trưởng tín dụng trong quý I thấp hơn nhiều so với mức 3,5% cùng kỳ năm 2018 và 4,3% cùng kỳ năm 2017. Tuy nhiên, điều này không làm ảnh hưởng đến tăng trưởng của nền kinh tế. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, GDP quý I/2019 đạt mức tăng trưởng khá: 6,79%.
Trước đó, trong năm 2018, tăng trưởng GDP đạt 7,08%, trong khi tín dụng toàn hệ thống chỉ tăng 14%. Ngoài ra, báo cáo của NHNN cũng cho biết, trong hai năm qua, tỷ lệ tín dụng/GDP chỉ còn ở mức 131%.
Từ những con số trên đặt ra vấn đề: tăng trưởng tín dụng giảm tốc có phải là dấu hiệu của một nền kinh tế đã ít phụ thuộc hơn vào các ngân hàng, hay thanh khoản ngân hàng hạn hẹp do phải đáp ứng yêu cầu nâng cao tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn.
Theo kết quả cuộc điều tra xu hướng kinh doanh mới nhất do Vụ Dự báo Thống kê (NHNN) tiến hành vào tháng 3/2019, các tổ chức tín dụng (TCTD) nhận định thanh khoản trong quý I dồi dào.
Huy động vốn toàn hệ thống TCTD và dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng được kỳ vọng tăng trưởng bình quân lần lượt là 13,74% và 14,51% trong năm 2019 (cao hơn mức tăng thực tế của năm 2018). Như vậy, yếu tố thanh khoản ngân hàng eo hẹp đã được loại trừ.
Trao đổi với phóng viên Thời báo Kinh Doanh, một chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng một trong những nguyên nhân quan trọng khiến tín dụng giảm tốc trong thời gian qua chính là giới hạn chỉ tiêu tăng tín dụng.
Mới đây, Tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế Standard & Poors (S&P) đã đưa ra đánh giá về hoạt động ngân hàng, cho rằng việc NHNN kiểm soát chặt chẽ dòng vốn tín dụng, tín dụng của hệ thống ngân hàng đã tăng trưởng chậm lại đáng kể trong năm 2018. Xu thế này nhiều khả năng tiếp tục được duy trì trong những năm tới, góp phần tích cực trong việc củng cố sự ổn định của hệ thống ngân hàng.
Đánh giá này cũng phù hợp với mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ của NHNN. Theo đó, từ năm 2014 đến nay, do áp lực vừa phải ổn định kinh tế vĩ mô vừa phải tái cấu trúc hệ thống ngân hàng, NHNN quyết định áp giới hạn chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng, trong đó chỉ tiêu của từng nhà băng sẽ phụ thuộc vào quy mô cũng như năng lực riêng.
 |
|
Tăng trưởng kinh tế ngày càng ít phụ thuộc vào tín dụng |
Chuyển dịch kênh huy động vốn
Cùng với đó, chủ trương gia tăng về chất lượng tín dụng thay vì số lượng cũng khiến các ngân hàng tiếp tục siết lại nguồn vốn cho vay trong thời gian tới.
Các chuyên gia cho rằng tín dụng chỉ là một trong nhiều kênh dẫn vốn cho nền kinh tế. Ngoài kênh này, doanh nghiệp đang dần chuyển dịch huy động vốn bằng kênh trái phiếu, cổ phiếu…
Đặc biệt đối với các doanh nghiệp bất động sản là đối tượng "ngốn" vốn nhiều nhất, trong khi "van" tín dụng cho bất động sản đang hẹp hơn và thị trường chứng khoán đang là kênh huy động vốn thay thế cho kênh tín dụng một cách hiệu quả nhất.
Ông Nguyễn Việt Quang, Giám đốc công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam chi nhánh Hà Nội, nhận định: "Vào những giai đoạn kinh tế tăng trưởng như hiện nay, thị trường chứng khoán sôi động, việc đầu tư vào cổ phần, trái phiếu sẽ thuận lợi hơn và đây sẽ là kênh huy động chính cho các doanh nghiệp bất động sản".
Bằng chứng là nhiều doanh nghiệp bất động sản đã lên kế hoạch phát hành trái phiếu ngắn hạn, với lãi suất thậm chí lên đến 14%/năm; phát hành thêm cổ phần… như: Sacomreal có kế hoạch phát hành hơn 73 triệu cổ phiếu nhằm huy động vốn để thực hiện M&A các dự án, mở rộng quỹ đất…; Novaland đã huy động thành công tổng cộng 310 triệu USD thông qua phát hành trái phiếu chuyển đổi quốc tế và phát hành cổ phần riêng lẻ nhằm tăng quỹ đất và phát triển các dự án, tăng cường nguồn vốn lưu động…
Với hướng đi này, doanh nghiệp huy động được vốn qua kênh trái phiếu với ngân hàng trung gian môi giới, dùng một phần vốn đó trả nợ những khoản đã vay ngân hàng và khiến tín dụng một phần giảm đi.
Cũng theo các chuyên gia, một nguyên nhân không kém quan trọng khiến tín dụng tăng chậm trong thời gian qua chính là sự bùng nổ của hoạt động cho vay ngang hàng (P2P lending).
Điển hình, tính riêng một công ty cho vay ngang hàng Fiin đã sở hữu một cộng đồng người dùng lên tới 80.000 người, hay công ty Tima với số tiền mặt giải ngân lên tới hơn 62.000 tỷ đồng.
Thanh Hoa
