Nằm dưới chân núi Răng Mèo, cây sen ở thung lũng Trà Lý đã cho ra thứ hạt sen với hương vị đặc biệt không đâu lẫn được. Hạt sen Trà Lý tròn, chắc mẩy, thơm bùi hơn hẳn các giống sen ở vùng đất khác. Từ đó, những hồ sen thơm ngát mênh mông trở thành đặc sản riêng của vùng đất xứ Trà này.
Tiềm năng từ sen
Ông Nguyễn Trường Tải - Trưởng thôn Chánh Lộc (xã Duy Sơn) cho biết, toàn thôn hiện có hơn 40ha trồng sen chuyên canh ở Đồng Lớn - Trà Lý với khoảng 50 hộ dân tham gia.
 |
|
Sen Trà Lý đã mang lại thu nhập ổn định cho người dân (Ảnh: TL) |
Hạt sen Trà Lý không chỉ đều, ít bị lép mà sản phẩm chế biến từ hạt sen của vùng này có mùi thơm tự nhiên rất đặc trưng nên được các thương lái và người tiêu dùng đánh giá rất cao.
“Những năm qua, giá bán sản phẩm tương đối ổn định. Mỗi vụ sen, người dân thôn Chánh Lộc thu về không dưới 4,5 tỷ đồng”, ông Tải cho biết thêm.
Ông Đinh Chín - hộ trồng sen đầu tiên và lớn nhất ở thôn Chánh Lộc cho biết, cách đây 17 năm, tận dụng diện tích ao nhỏ của gia đình và cải tạo thêm một số chân ruộng bỏ hoang, ông trồng thử nghiệm sen.
Với suy nghĩ ban đầu là trồng sen để đất đai khỏi hoang hóa, phục vụ ăn uống trong gia đình là chính, nhưng theo thời gian, ông thấy cây sen phát triển tốt, thích hợp với thổ nhưỡng địa phương, ra nhiều hoa, đài rất nhiều hạt và đều.
Theo đó, ông đã mở rộng diện tích trồng sen lên gần 1ha, mỗi năm thu hoạch khoảng 3,5 tấn hạt tươi, với giá 28 - 30 nghìn đồng/kg, lãi 85 triệu đồng, cao gấp 4 - 5 lần so với trồng lúa. Không chỉ vậy, tận dụng diện tích mặt nước trồng sen, ông kết hợp nuôi cá, ốc và mỗi năm thu nhập thêm gần 20 triệu đồng.
Thương hiệu đặc sản quê hương
Nhận thấy tiềm năng giá trị kinh tế từ cây sen, chính quyền xã Duy Sơn đã quyết định xây dựng sản phẩm OCOP từ sen và thành lập THT sen Duy Sơn gồm 11 thành viên với vốn góp 50 triệu đồng/người.
 |
|
THT sen Duy Sơn ra đời nhằm phát triển thương hiệu sen Trà Lý (Ảnh: TL) |
Với mong muốn mang thương hiệu đặc sản của quê hương đến với người tiêu dùng, THT Sen Duy Sơn đã mạnh dạn đầu tư, áp dụng khoa học công nghệ nâng cấp sản phẩm hạt sen.
Theo đó, sen được trồng trên ruộng dọc triền núi với nguồn nước không bị nhiễm hóa chất, không bị ao tù, xa khu dân cư nên không bị tác động bởi môi trường sinh hoạt của con người. Vì vậy, chất lượng hạt sen Trà Lý được kiểm định an toàn.
Đồng thời, quy trình sản xuất hạt sen khô được thực hiện rất chặt chẽ. Hạt sen được thu hoạch từ các cơ sở sản xuất có nguồn gốc rõ ràng, được phân loại, loại bỏ hoàn toàn tạp chất, hạt lép, hạt không đảm bảo chất lượng.
Sau khi phân loại hạt sen và kiểm tra đạt yêu cầu được chuyển sang công đoạn tách vỏ ngoài, thực hiện nhẹ nhàng không làm hạt dập nát hay bị vỡ. Tiếp đến là sen được rửa để loại bỏ toàn bộ tạp chất còn bám vào, để ráo nước và đem sấy khô. Nguồn ước được dùng để rửa sen đáp ứng chỉ tiêu an toàn theo QCVN01:2009/BYT. Hạt sen được sấy khô ở nhiệt độ 45-60ºc trong vòng 18 giờ để hạt sen khô hoàn toàn.
Sau khi hạt sen nguội sẽ được đóng gói. Bao bì đóng gói phải đạt yêu cầu theo QCVN12-1:2011/BYT. Tất cả các thiết bị, dụng cụ sản xuất được làm bằng vật liệu săt không gỉ, dễ vệ sinh, khử trùng. Như vậy, hành trình để có được sản phẩm sen khô Trà Lý phải qua một công đoạn và được giám sát hết sức chặt chẽ để có được sản phẩm an toàn đến với người tiêu dùng.
Hiện, khách hàng ngày càng tin tưởng và gắn bó với hạt sen Trà Lý. Sản phẩm được tiêu thụ ở các địa phương trong tỉnh, tham gia các hội chợ hàng nông sản chất lượng và đang dần bước ra thị trường ngoài tỉnh.
Nhật Nam
