Hiện tại, tỉnh Nam Định có hơn 10 nhãn hiệu gạo đăng ký tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm và được Bộ NN&PTNT trao chứng nhận. Ðây cũng là những sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP của tỉnh, điển hình như tám xoan Hải Hậu, nếp bắc Quần Liêu, tám non Xuân Trường, dự hương Nam Mỹ…
Chuẩn hóa quy trình sản xuất
Nhắc đến gạo Nam Định không thể không nhắc đến đặc sản tám xoan Hải Hậu, với hạt gạo thon dài, mùi thơm đặc trưng, mềm, dẻo, nhưng ít ai biết rằng, đã có thời điểm, giống lúa này đối mặt nguy cơ mai một, do thoái hóa giảm chất lượng.
Nam Định sản xuất ra nhiều giống gạo ngon nhờ canh tác theo hướng hiện đại (Ảnh TL). |
Trước bối cảnh đó, năm 2018, HTX Dịch vụ nông nghiệp Toàn Thắng, xã Hải An, huyện Hải Hậu đã bắt tay triển khai mô hình phục tráng giống lúa truyền thống, bằng cách xây dựng quy trình canh tác, sơ chế, bảo quản gạo theo tiêu chuẩn hữu cơ.
Theo đó, 30 ha chuyên canh lúa tám xoan được HTX khoanh vùng ngăn cách với khu vực cấy các giống khác bằng “hàng rào” tự nhiên (cây điền thanh, chuối) nhằm đảm bảo chất lượng và ngăn chặn thuốc bảo vệ thực vật ở các cánh đồng xung quanh.
Khu đất trồng lúa cũng được HTX cải tạo bằng phân xanh ủ các loại ốc bươu vàng, cá tạp, cây chùm ngây, điền thanh, lá chuối tiêu, vôi bột trong 4 - 5 tháng. “Thuốc trừ sâu" được tự chế từ những thành phần có nguồn gốc sinh học như vôi bột, giấm, cơm mẻ, ớt, tỏi, chuối chín, đường vàng…
Ðặc biệt, việc thu hoạch, sơ chế được thành viên HTX tiến hành theo đúng quy trình gặt non khi hạt thóc vừa đặc sữa (lúa chín được 8 phần chứ không chín đẫy), lấy lại hương vị gạo tám thuần chất.
Cùng với tuân thủ quy trình sản xuất hữu cơ, thân thiện môi trường, HTX Toàn Thắng còn được tỉnh, huyện và các sở, ngành chức năng tạo điều kiện hỗ trợ xây dựng thương hiệu và phát triển thị trường.
Tương tự, ở huyện Nghĩa Hưng, HTX nông nghiệp Nghĩa Bình, xã Nghĩa Bình đã ứng dụng khoa học - kỹ thuật để khôi phục giống lúa nếp cổ bản địa “Nếp Nhung lùn” và xây dựng thành công thương hiệu “Gạo Nếp bắc Nghĩa Bình”.
Sau khi hoàn thiện quy trình canh tác, phục tráng thành công giống lúa bản địa, HTX đã chuyển giao kỹ thuật và hỗ trợ các thành viên triển khai trên quy mô hơn 37 ha, theo phương thức hữu cơ, tạo ra những sản phẩm giàu sức hút.
Giá bán sản phẩm của HTX Nghĩa Bình hiện cao hơn các giống cũ 4-5 lần, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người sản xuất. Hiện, HTX đang phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ xây dựng chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm Gạo Nếp bắc Nghĩa Bình nhằm tiếp tục nâng cao giá trị, tạo chỗ đứng vững chắc trên thị trường lúa đặc sản.
Thương hiệu ngày càng vươn xa
Theo đại diện Sở NN&PTNT tỉnh Nam Định, kể từ năm 2015 đến nay, sản phẩm gạo của tỉnh đang phát triển nhanh cả về quy mô, chất lượng và tiêu chuẩn sản phẩm.
Gạo Nam Định chinh phục thị trường bằng chất lượng thơm ngon vượt trội (Ảnh TL). |
Đến nay, ngoài các loại gạo đặc sản truyền thống như tám xoan Hải Hậu, nếp bắc Quần Liêu, tám non Xuân Trường, gạo Nam Định còn nổi tiếng với các sản phẩm sạch như “Gạo sạch Bốn Thuận” (HTX Bốn Thuận), gạo Sen (công ty TNHH Ðình Mộc), gạo thảo dược hữu cơ của HTX Cựu chiến binh Vạn Xuân Trường (Vụ Bản), HTX sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nghĩa Bình (Trực Ninh)...
Trong đó, sản phẩm gạo sạch Toản Xuân của tỉnh đang cung ứng khoảng 7.000 tấn/năm, tiêu thụ tại 34 tỉnh, thành phố trên toàn quốc và hơn 60 bếp ăn trường học tại các tỉnh Nam Ðịnh, Hà Nội, Hòa Bình, Ninh Bình…
Hay như thương hiệu “Gạo sạch Bốn Thuận” của HTX Bốn Thuận, có sản lượng 10.000 tấn/năm, là một trong những sản phẩm đầu tiên được Bộ NN&PTNT công nhận là “Sản phẩm chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn” tại Việt Nam.
Để tiếp tục chắp cánh cho các sản phẩm gạo, các doanh nghiệp, HTX sản xuất, kinh doanh gạo trên địa bàn tỉnh đang chú trọng đảm bảo quy trình sản xuất chuẩn từ nguồn giống, quy trình chăm bón và sơ chế, bảo quản sau thu hoạch.
Trong thời gian tới, bên cạnh việc tiếp tục hoàn thiện quy trình sản xuất theo hướng hữu cơ, thân thiện môi trường, ngành nông nghiệp tỉnh sẽ chú trọng xúc tiến các hoạt động thương mại, kết nối thị trường, phát triển thương hiệu gạo chung mang tên miền “Nam Ðịnh”, qua đó đảm bảo giá trị bền vững cho người sản xuất.
Nhật Minh