Bà Nguyễn Thị Miện, Giám đốc HTX Thu mua và chế biến thủy hải sản Kỳ Phú cho biết nếu như trước đây, thương hiệu nước mắm Đỉnh Miện của HTX chưa được nhiều người biết đến thì nay đã quen thuộc với thị trường trong và ngoài tỉnh.
Xử lý nước thải, bảo vệ môi trường
Ngày mới thành lập, các thành viên HTX Kỳ Phú luôn nỗ lực phát triển kinh tế từ nghề sản xuất nước mắm nhưng chưa chú trọng bảo vệ môi trường. Mỗi lần rửa cá, nước hôi tanh tràn ra đường, nắng lên bốc mùi khó chịu. Việc này ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe người dân đồng thời gây khó khăn cho quá trình xây dựng thương hiệu.
Trước thực trạng trên, HTX quyết định đầu tư hệ thống xử lý nước thải đồng bộ. Toàn bộ nước thải trong quá trình chế biến được HTX xử lý qua 3 bậc: cơ học, sinh học và hóa học.
Cụ thể, nước thải từ các khu vực sản xuất theo mạng lưới thoát nước riêng chảy vào hố thu của trạm xử lý. Đầu tiên nước thải sẽ qua các công trình cơ học để xử lý sơ bộ, loại bỏ các tạp chất thô, nâng cao hiệu suất các công trình xử lý phía sau, bảo vệ các thiết bị. Sau đó, nước thải được dẫn vào bể xử lý vi sinh, tạo ra các loại khí và một phần được sử dụng làm chất đốt.
Sau khi qua các công trình xử lý sinh học, nước thải đến bể xử lý bậc cao. Phần nước trong được dẫn qua bể lọc áp lực để loại bỏ màu và mùi. Cuối cùng nước thải được khử trùng bằng hóa chất trong danh mục cho phép để loại bỏ các vi sinh vật gây bệnh và xả thải ra nguồn tiếp nhận.
Theo Ban giám đốc HTX, nước thải từ sản xuất và chế biến nước mắm có mùi tanh và nồng độ muối cao, nếu không xử lý khoa học sẽ hủy hoại môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Từ khi có hệ thống xử lý nước thải, khu vực sản xuất của HTX bảo đảm vệ sinh, nước thải luôn được thu gom sạch sẽ mỗi ngày. Ngoài ra, chất thải từ quá trình sơ chế thủy hải sản được tận dụng phục vụ trong chăn nuôi, bảo đảm quy trình sản xuất không còn chất thải.
Khu vực sản xuất của HTX nằm tách biệt với khu đông dân cư, hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực đến sinh hoạt của người dân. Nhờ đó, thời gian qua chưa có trường hợp nào phản ánh về ô nhiễm môi trường do quá trình sản xuất chế biến nước mắm của HTX gây nên. Đây cũng là điều kiện góp phần xây dựng cảnh quan làng quê ngày càng một khang trang, sạch đẹp.
 |
|
Khu vực đóng gói sản phẩm của HTX Kỳ Phú. |
Không chỉ đầu tư hệ thống xử lý chất thải, ngay quy trình sản xuất nước mắm của HTX bảo đảm khắt khe từ khâu lựa chọn nguyên liệu. Cá phải tươi, muối phải cất giữ qua nhiều năm thì khi làm nước mắm không bị chát và mặn. Sau 5 - 6 tháng, HTX mới bắt đầu chắt mẻ nước mắm đầu tiên. Muốn nước mắm có màu cánh gián thì phải rang gạo thính trước, giã nhỏ để ướp.
Loại cá được lựa chọn để làm mắm cũng tùy vào từng thời điểm trong năm. Ví dụ như tháng 2, 3, 4 thường hay có cá trích; tháng 4, 5 thường hay có cá trọc cơm còn tháng 6, 7, 8 thường hay có cá nục nên chất lượng sẽ khác nhau.
Ngoài phương pháp truyền thống, HTX còn bổ trợ cho các thành viên muối nước mắm bằng năng lượng mặt trời và náo đảo chuyên. Ở quy trình này, về cơ bản vẫn giống như quy trình làm mắm truyền thống, chỉ khác là quá trình đảo, rang phơi sẽ dùng nguồn nhiệt thu được từ các tấm thu năng lượng mặt trời.
Ưu điểm nổi trội nhất của công nghệ sản xuất nước mắm bằng năng lượng mặt trời so với công nghệ truyền thống đó là giảm một nửa thời gian sản xuất nước mắm. Bên cạnh đó, với tấm thu năng lượng mặt trời, công đoạn sản xuất sẽ bỏ qua việc mở nắp thùng ủ, nên không bay hơi, chất lượng nước mắm vì vậy sẽ ngon hơn và đỡ tiêu hao hơn rất nhiều. Đặc biệt, việc không mở nắp thùng ủ giúp hạn chế tình trạng lan tỏa mùi, bảo đảm môi trường không khí trong sản xuất.
Theo bà Nguyễn Thị Miện, kỹ thuật mới này vừa cho sản phẩm thơm ngon, vừa tiết kiệm thời gian, nhân công, lại thân thiện với môi trường nên mô hình sản xuất của HTX được các cấp ngành đánh giá cao.
Mở cơ hội phát triển
Sản phẩm nước mắm Đỉnh Miện hiện đã vượt qua những đợt kiểm tra và đạt 3 sao OCOP, từ đó mở ra nhiều cơ hội phát triển. Trước đây, HTX chỉ tiêu thụ được 50.000 lít/năm thì năm 2019 (khi được công nhận OCOP 3 sao) sức tiêu thụ tăng lên 90.000 lít và năm 2020 là 150.000 lít. Đặc biệt, HTX đã bắt tay với các nhà phân phối trong cả nước để tiêu thụ sản phẩm với số lượng lớn.
Nhờ sự chủ động trong sản xuất, HTX tranh thủ quảng cáo, quảng bá sản phẩm thông qua các hội chợ làng nghề tỉnh, huyện; thông qua các hội thi… kết hợp với xúc tiến thương mại để giới thiệu sản phẩm ở nhiều kênh thông tin đại chúng đặc biệt và trên Internet.
 |
|
Ngoài sản xuất nước mắm, HTX còn sản xuất đa dạng các sản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường. |
Hiện. ngoài nước mắm, HTX còn bán thủy hải sản tươi, các sản phẩm chế biến sẵn như cá mờm cơm rim, mực một nắng, mực khô... Tất cả đều là những sản phẩm bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, đáp ứng nhu cầu sử dụng thực phẩm sạch của người tiêu dùng.
Với đà phát triển không ngừng, trong năm 2020 vừa qua, HTX Kỳ Phú đã được địa phương tạo điều kiện xây dựng trụ sở, kho động lạnh, sân phơi phục vụ sản xuất và kinh doanh theo hướng chuyên nghiệp.
Từ những nền tảng vững chắc, trong năm 2021, HTX sẽ tăng sản lượng ủ nước mắm từ lên gấp 2, 3 lần và mở hướng đưa sản phẩm nước mắm Kỳ Phú thâm nhập thị trường rộng lớn ở các tỉnh miền Nam. Bên cạnh đó, các thành viên tiếp tục nâng hạng sản phẩm OCOP lên 4 sao để khẳng định niềm tin của người tiêu dùng.
Như Yến
