Mô hình công nghệ sinh thái được ra đời trong bối cảnh canh tác lúa đầy thách thức do ảnh hưởng biến đổi khí hậu, giúp quản lý tốt các đối tượng sâu, rầy bằng cách trồng hoa trên bờ ruộng để thu hút thiên địch có lợi. Qua đó, giảm chi phí đầu tư đầu vào, vừa đảm bảo sức khỏe, cải thiện môi trường xung quanh.
Hạn chế thuốc bảo vệ thực vật
Nhiều bà con nông dân huyện Châu Phú đã trải qua vụ sản xuất lúa ứng dụng mô hình công nghệ sinh thái, hạn chế chi phí thuốc bảo vệ thực vật (BVTV)... Mắt thấy, tai nghe, tiền lời bỏ túi và bây giờ họ đã tin tưởng với cách làm này.
 |
|
Mô hình áp dụng công nghệ sinh thái kết hợp biện pháp “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 5 giảm” tại huyện Châu Phú. |
Vụ lúa Thu-Đông 2021, Châu Phú đã triển khai 3 mô hình công nghệ sinh thái trên tổng diện tích 45 ha với hàng chục nông dân và HTX tham gia… hy vọng sẽ được đón nhận năng suất cao, tăng lợi nhuận.
Ông Lương Hoàng Tuấn, Trưởng trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật huyện Châu Phú cho biết: Những năm trước đây, nông dân canh tác lúa thường phải can thiệp phun xịt sâu rầy nhiều lần mỗi vụ, gia tăng chi phí trong canh tác. Chưa kể đến là kéo theo các chi phí khác như giống, phân bón, công lao động…, nhưng năng suất lúa không cao, nông dân lãi thấp.
Khi nông dân, HTX áp dụng công nghệ sinh thái trong canh tác lúa hay hoa màu, những áp lực nêu trên đã giảm bớt mà còn an toàn thân thiện với môi trường.
Đánh giá về hiệu quả ứng dụng công nghệ sinh thái, ông Tuấn khẳng định: công nghệ sinh thái sẽ thu hút thiên địch để diệt trừ sâu hại giúp giảm mật độ rầy nâu và sâu cuốn lá. Các chủng loại hoa được chọn trồng ở các mô hình đa dạng và phong phú như sao nhái, hướng dương, cúc ngũ sắc, cúc tím, màu gà, sục sạc, mười giờ, vạn thọ… Ngoài ra, còn có các loại cây giúp tăng thu nhập như mè, đậu bắp, đậu đen, đậu xanh, đậu cove…
Cũng theo ông Tuấn, nông dân tham gia mô hình công nghệ sinh thái đã giảm được ít nhất từ 2-3 lần phun thuốc trừ sâu rầy/vụ. Tổng chi phí sản xuất trung bình khoảng 21-22 triệu đồng/ha, thấp hơn bên ngoài khoảng 3,8 triệu đồng/ha và lợi nhuận cao hơn bình quân từ 4 - 4,3 triệu đồng/ha.
Năm nay, ruộng lúa 1,3 ha giống lúa OM 18 của anh Nguyễn Văn Dũng (ấp Mỹ Hòa, xã Mỹ Đức) được làm theo mô hình công nghệ sinh thái. Mùa vụ trước, khi lúa 15 ngày tuổi, anh Dũng phải xịt thuốc trị muỗi hành, nhện gié; đến 30 ngày lại xịt thêm thuốc trị sâu đục thân. Giờ đây, các thiên địch đã tiêu diệt các loại côn trùng phá hoại, ruộng lúa tuy có sâu bệnh, nhưng rất ít và không đáng lo ngại.
“Từ trước đến nay, tôi chưa dám nghĩ tới điều này. Bởi, mô hình “ruộng lúa bờ hoa” đã giảm được 30% chi phí phân bón, thuốc BVTV so với kiểu canh tác truyền thống. Vụ Đông - Xuân tới, gia đình tôi tiếp tục duy trì phương pháp và giới thiệu cho bà con nông dân sản xuất nông nghiệp trong vùng”, anh Dũng chia sẻ.
Thay đổi tư duy mới
Thời gian qua, HTX nông nghiệp Long Phú (xã Bình Long) đã được Ban Quản lý Dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam (VnSAT) của tỉnh mở các lớp tập huấn mô hình công nghệ sinh thái trồng hoa quanh ruộng lúa.
 |
|
Nông dân ngày càng say mê với mô hình công nghệ sinh thái vì giúp giảm chi phí đầu tư, bảo vệ môi trường. |
“Sau khi được tập huấn, 25 ha lúa của 18 thành viên trong HTX đã vận dụng kiến thức vào thực tế đồng ruộng của mình. Nhờ áp dụng mô hình công nghệ sinh thái giúp bà con giảm mật độ gieo sạ lúa từ 180-200kg/ha còn 90-120kg/ha so với cách làm truyền thống”, ông Trần Thanh Hải, Giám đốc HTX Long Phú cho biết.
Khi kết hợp hài hòa mô hình “ruộng lúa bờ hoa” cùng với “3 giảm, 3 tăng, "1 phải 5 giảm”, điều đầu tiên HTX cũng như bà con nông dân nhận được là thay đổi thói quen cũ trong canh tác sản xuất lúa, đồng thời cải thiện môi trường sinh thái và tăng thu nhập.
Hiện nay, các thành viên HTX Long Phú đã giảm rất nhiều số lần phun xịt thuốc, tiết kiệm chi phí sản xuất trong mỗi vụ. Trong điều kiện thời tiết thất thường, giá cả vật tư nông nghiệp tăng cao, từng khoản chi phí được tiết giảm đều có ý nghĩa, gia tăng thêm lợi nhuận.
Mục tiêu của HTX là sẽ tiếp tục hỗ trợ các thành viên đẩy mạnh sản xuất lúa hàng hóa áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật. Vụ lúa Hè-Thu vừa qua, HTX đã ký kết với doanh nghiệp bao tiêu được 800 tấn lúa OM 380, Nàng hoa 9 của thành viên với giá bán 6.000-6.500 đồng/kg.
Đế nay, giá phân bón vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, trong khi thị trường lúa gạo có nhiều biến động, do đó đòi hỏi nông dân phải là người sản xuất thông minh, thay đổi tập quán canh tác linh hoạt để đảm bảo năng suất, lợi nhuận.
Thực tế cho thấy, mô hình sản xuất lúa ứng dụng công nghệ sinh thái đã được HTX, bà con nông dân huyện Châu Phú ứng dụng khá thành công trong những năm qua. Tuy nhiên, hướng đi đúng và hiệu quả bước đầu như vậy đang rất cần sự quan tâm vào cuộc của ngành chuyên môn để đánh giá và hỗ trợ nhân rộng mô hình.
Tô Thương
