Cây chè là một trong những cây công nghiệp mũi nhọn trong phát triển kinh tế ở xã Lùng Vai. Cùng với việc thu hái, chăm sóc đồi chè, nhiều hộ nông dân ở vùng trồng chè cũng đang đầu tư mở rộng diện tích, chú trọng sản xuất và chế biến chè theo tiêu chuẩn sạch, an toàn góp phần phát triển thương hiệu cho chè Mường Khương.
“Thủ phủ chè” huyện Mường Khương
Từ diện tích trồng phân tán, hiệu quả kinh tế thấp, đến nay chè đã trở thành cây trồng chủ lực trong phát triển kinh tế của xã Lùng Vai.
Những giống chè cũ, năng suất thấp trước đây được thay thế bằng giống chè mới có chất lượng tốt và năng suất cao. Để duy trì và phát triển bền vững cây chè, xã khuyến khích nhân dân áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật nhằm tăng năng suất, chăm sóc chè theo quy trình VietGAP. Đến nay, Lùng Vai đã hình thành vùng nguyên liệu chè tập trung, chất lượng cao với các giống chủ lực như chè Kim Tuyên, chè Shan tuyết, Ô long…
 |
|
Cây chè đã trở thành cây trồng chủ lực trong phát triển kinh tế của xã Lùng Vai. |
Nhờ đó, Lùng Vai được gọi là “thủ phủ chè” của huyện Mường Khương, khi có gần 800 hộ dân trồng chè với gần 1 nghìn ha trải dài khắp 14 thôn bản. Nơi đây như được khoác tấm áo xanh mát mắt, uốn lượn theo những triền đồi.
"Từ khi phát động phong trào trồng chè sạch, bà con trong thôn, trong xã tích cực hưởng ứng. Vì cây chè mang lại hiệu quả tốt và cho thu nhập ổn định, bà con rất phấn khởi", đại diện UBND xã cho biết.
Gia đình ông Vàng Việt Cường, thôn Giáp Cư là một trong những hộ trồng chè lâu năm tại xã Lùng Vai. Theo ông Cường, cây chè có thời gian thu hoạch dài nhất, nhiều đợt nhất so với các cây trồng tại địa phương. Mỗi năm chè cho thu búp trong khoảng 9 tháng, từ tháng Giêng đến tháng 10 âm lịch. Vậy nên trồng chè sẽ có thu nhập đều. Mỗi tháng, gia đình ông có thu nhập từ 8 triệu đồng đến 10 triệu đồng từ cây chè.
Những ngày này, trên các nương, đồi chè rộn rã tiếng nói, tiếng cười của những nông dân đang vào vụ thu hái chè.
Không chỉ là một sinh kế, mà là niềm hy vọng bền bỉ qua từng mùa vụ - cây chè đang góp phần thay đổi diện mạo vùng nông thôn, mang lại sức sống mới cho từng nếp nhà, từng bản làng ở Lùng Vai.
Bà con ở Lùng Vai cứ 40 ngày sẽ thu hái chè một lần. Để đảm bảo hái chè đúng thời vụ, bà con trong thôn thường đổi công cho nhau.
Theo chia sẻ của bà con, năm nay thời tiết thuận lợi để cây chè phát triển tốt, búp chè xanh, mập.
Gia đình bà Trương Thị Mai, thôn Lùng Vai, xã Lùng Vai có 3 nương chè, mỗi vụ bà thu khoảng 3 tấn chè. Búp chè xanh hiện được bán với giá 6.000 đồng/kg, nhưng nhờ sản lượng đều đặn và chi phí đầu tư không quá cao, nguồn thu từ chè vẫn đủ để gia đình bà trang trải cuộc sống, tích lũy và lo cho con cái học hành. Do đó, cây chè là cái ăn, cái mặc, cái chữ của cả bà Mai suốt mấy chục năm qua.
Bà Mai cho biết thêm, về đầu ra không phải lo gì cả, "Bởi vì, đã có HTX thu mua rồi, chúng tôi chỉ việc mang đến cân thôi".
Phát triển chuỗi liên kết
Là đơn vị đang thực hiện rất tốt chuỗi liên kết với nông dân, HTX Chè Mường Khương mỗi năm thu mua trên 10.000 tấn chè búp tươi, chiếm khoảng 30% sản lượng vùng chè của toàn huyện.
Ông Nguyễn Hồng Quân, Phó Giám đốc HTX cho biết HTX đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh, các tổ, hội nghề nghiệp để nâng cao chất lượng chè búp tươi, mở rộng vùng nguyên liệu theo nguyên tắc đôi bên cùng có lợi, đảm bảo làm ăn lâu dài.
Để sản xuất chè hiệu quả, bền vững, xã Lùng Vai còn đẩy mạnh hoạt động của các tổ hợp tác (THT) nhằm gắn kết giữa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.
Với vai trò là tổ trưởng THT sản xuất chè của thôn Tảo Giàng, ông Dương Văn Thường luôn dành thời gian đều đặn đi kiểm tra những đồi chè chuẩn bị thu hái của các hộ dân trong thôn.
Theo ông Thường, đây là quy định chung của tổ, ông Thường giữ vai trò giám sát. Bên cạnh đó, mọi hoạt động sản xuất từ đốn tỉa, chăm sóc, thu hái đều được 50 thành viên bàn bạc, tuân thủ đúng quy định. Mọi hoạt động liên quan đến sản xuất được theo dõi và ghi chép vào một cuốn sổ nhật ký, việc phun thuốc, bón phân, đốn tỉa… đều phải theo lịch trình.
“Khi nào thu hái thì thành viên trong tổ phải báo cho tổ trưởng để theo dõi. Chúng tôi cũng liên kết với các đơn vị thu mua, chế biến chè trên địa bàn. Chính quyền địa phương giữ vai trò kết nối, “đứng giữa” để bảo đảm quyền lợi cho các bên khi thực hiện hợp đồng thu mua sản phẩm chè của bà con”, ông Thường cho hay.
 |
|
Các đồichè nhìn từ trên cao. |
Theo thống kê gần nhất của xã Lùng Vai, trên địa bàn xã có 22 THT với 628 thành viên. Các THT được thành lập ở các thôn có vùng sản xuất chè hàng hóa giữ vai trò tổ chức sản xuất, là cầu nối giữa doanh nghiệp với nông dân. Các thành viên THT tổ chức sản xuất chè đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, chấp hành việc bán sản phẩm theo đúng hợp đồng mua bán với các đơn vị thu mua.
Các THT sản xuất chè tại xã Lùng Vai hoạt động theo nguyên tắc được bàn bạc, chia sẻ kinh nghiệm, thống nhất cách làm với sự đồng thuận chung của các thành viên. Được tổ chức sản xuất hợp lý, các THT đã góp phần tăng năng suất chè từ 10 lên 12 tấn/ha, đầu ra sản phẩm ổn định, mối liên kết giữa sản xuất – tiêu thụ chè búp tươi ngày càng bền chặt.
Từng bước vươn lên thoát nghèo
Có thể nói, thu nhập ổn định từ trồng chè đã giúp người dân xã Lùng Vai từng bước vươn lên thoát nghèo, nâng cao đời sống.
Ông Sùng Seo Pao, thôn Cốc Lầy cho biết, với 3 ha chè hơn 10 năm tuổi, bây giờ gia đình ông mỗi lần thu hái được khoảng hơn 3 tấn chè búp tươi, bán với giá 6.500 – 7.000 đồng/kg, thu về gần 20 triệu đồng/lần hái.
Nếu như một lần hái, ông Pao thu được hơn 3 tấn chè búp tươi thì mỗi năm gia đình ông Pao thu được 9 lứa chè, thu về gần 30 tấn chè búp tươi, lãi hơn 200 triệu đồng/năm.
“Cây chè đã giúp gia đình tôi có thu nhập ổn định, vươn lên thoát nghèo, trở thành hộ nông dân sản xuất kinh doanh giỏi cấp xã, cấp huyện và phấn đấu đạt danh hiệu ở cấp cao hơn. Cũng nhờ trồng chè, bà con địa phương đã giảm nghèo, cuộc sống đầy đủ hơn, không vất vả như trước", ông Pao phấn khởi nói.
Với những thành quả to lớn từ chè mang lại, Đảng bộ xã Lùng Vai thêm tự tin phấn đấu đạt xã nông thôn mới nâng cao trong năm 2025, thu nhập bình quân của người dân đạt 65 triệu đồng/năm, giá trị thu hoạch sản phẩm trên 1 ha đất canh tác đạt 115 triệu đồng.
Theo lãnh đạo UBND xã Lùng Vai, phát triển kinh tế nông nghiệp là nhiệm vụ trọng tâm và thường xuyên gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới của xã. Thời gian tới, xã sẽ tiếp tục quan tâm, nâng cao hiệu quả của kinh tế tập thể bằng việc phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh thành lập nhiều hơn các HTX, THT. Theo đó, HTX và các đơn vị thu mua tiếp tục ký hợp đồng đạt trên 80% các hộ trồng chè. Chính quyền địa phương sẽ tập trung chỉ đạo củng cố tổ chức, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của các THT để có hiệu quả cao nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững và ổn định lâu dài, bà con yên tâm không lo đầu ra của sản phẩm.
Được biết, trong những năm tới, tỉnh Lào Cai nói chung, các địa phương nói riêng sẽ tập trung triển khai dự án ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và phát triển chuỗi giá trị chè; tiếp tục duy trì diện tích chè chất lượng cao; thực hiện trồng mới nâng tổng diện tích chè ứng dụng công nghệ cao trên toàn tỉnh đến hết năm 2025 đạt hơn 1.000 ha; giá trị thu nhập cao hơn so với thu nhập bình quân chung trong sản xuất chè khoảng 25%. Đồng thời, thực hiện việc thâm canh, tăng năng suất, diện tích chè kinh doanh.
Ngọc Giang
