Sự kiện này nằm trong khuôn khổ Hội thảo “Xây dựng cơ chế phối hợp bền vững giữa doanh nghiệp và địa phương trong việc phát triển và quản lý mô hình canh tác hữu cơ tại địa phương”. Và là một phần trong chuỗi hoạt động của dự án BioTrade do Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sĩ (SECO) tài trợ và do Helvetas Việt Nam thực hiện nhằm phát triển bền vững các vùng nguyên liệu theo tiêu chuẩn hữu cơ quốc tế, mang lại lợi ích công bằng cho các bên tham gia.
Trồng hàng nghìn ha nông sản hàng hóa
Ông Lưu Trọng Hính, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Hà Quảng cho biết, từ năm 2017 đến nay, huyện đã triển khai một số mô hình sản xuất nông nghiệp hữu cơ có doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm, hỗ trợ các xã xây dựng các mô hình sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị.
 |
|
Mô hình trồng ớt hữu cơ tại Cao Bằng đang mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân địa phương - Ảnh: Chu Khôi |
Nhiều xã liên kết với các doanh nghiệp xây dựng mô hình sản xuất cây trồng chủ lực của địa phương theo chuỗi giá trị như: Liên kết sản xuất trồng thuốc lá nguyên liệu tại các xã vùng đồng; ngô, lạc hàng hóa, gừng trâu, nghệ đỏ nguyên liệu... tại các xã vùng cao bước đầu đạt kết quả tốt.
Nhiều năm nay, huyện liên kết với Viện Kinh tế kỹ thuật thuốc lá sản xuất và bao tiêu sản phẩm cho nông dân tại 7 xã, thị trấn vùng thấp và 1 xã vùng cao. Hằng năm, bà con được Viện Kinh tế kỹ thuật thuốc lá cấp không giống thuốc lá, hỗ trợ xây lò sấy, cho vay phân bón, hướng dẫn kỹ thuật gieo ươm, trồng, chăm sóc, ngắt ngọn, thu hái và bao tiêu sản phẩm.
Riêng vụ thuốc lá năm 2019, huyện phối hợp với Viện Kinh tế kỹ thuật thuốc lá cấp phát cho bà con 10,4 kg hạt giống thuốc lá chất lượng cao; cung ứng 373,234 tấn phân bón đặc chủng, thuốc diệt chồi, ống sấy bằng xi măng, hỗ trợ xây lò sấy, tổng giá trị đầu tư trên 5 tỷ đồng. Toàn huyện trồng được 572,3 ha, sản lượng đạt 1.510,4 tấn, tổng giá trị thu nhập thuốc lá trong dân trên 70 tỷ đồng.
Ngoài liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm thuốc lá, huyện còn liên kết với Công ty TNHH nông lâm nghiệp Hà Quảng liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm ngô, lạc hàng hóa. Năm 2018, huyện Hà Quảng tiếp tục liên kết với Công ty DACE, Công ty TNHH nông lâm nghiệp Đức Chung trồng và bao tiêu chuỗi giá trị gừng trâu, nghệ đỏ tại các xã vùng cao Lục Khu.
Toàn huyện trồng được 92 ha gừng trâu, sản lượng 1.574,1 tấn; 20 ha nghệ đỏ, sản lượng 310 tấn, các doanh nghiệp thu mua gừng trâu và nghệ đỏ giá bình quân từ 6.000 - 7.000 đồng/kg.
Năm 2019, tiếp tục liên kết với các doanh nghiệp trồng được 82,34 ha gừng, 125 ha nghệ đỏ, hiện nay cây đang sinh trưởng, phát triển tốt. Với những kết quả bước đầu trong liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm nông nghiệp, huyện Hà Quảng tiếp tục liên kết với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đầu tư và bao tiêu sản phẩm nông nghiệp thế mạnh của địa phương; hình thành các vùng sản xuất hàng hóa với số lượng lớn, năng suất, chất lượng cao như: thuốc lá, ngô, lạc hàng hóa, gừng trâu, nghệ đỏ nguyên liệu...
“Chúng tôi phấn đấu đến năm 2020, toàn huyện trồng 700 ha thuốc lá, 800 ha ngô, 700 ha lạc hàng hóa, 200 ha gừng trâu, 200 ha nghệ đỏ” ông Hính nói.
Trồng gừng và ớt theo tiêu chuẩn hữu cơ quốc tế
Ông Nguyễn Thanh Tùng - Cán bộ Dự án BioTrade cho hay, sản xuất hữu cơ (organic) đang là một xu hướng lớn tại Việt Nam không chỉ bởi giá trị kinh tế cao mà còn bởi những lợi ích lâu dài về môi trường và sức khỏe cho con người.
Nhận thức được tiềm năng lớn của thị trường nông sản hữu cơ, nhiều doanh nghiệp và hộ sản xuất tại Việt Nam đã tham gia vào lĩnh vực này nhưng vẫn chưa đạt hiệu quả như mong đợi do vấp phải rất nhiều cản trở.
 |
|
Mô hình liên kết đầu tiên giữa doanh nghiệp với chính quyền và nông dân sẽ được triển khai tại 2 huyện Hà Quảng và Hoà An của tỉnh Cao Bằng để trồng gừng và ớt theo tiêu chuẩn hữu cơ quốc tế - Ảnh: Chu Khội |
“Nhận thức và hiểu biết của bà con nông dân về nông nghiệp hữu cơ còn hạn chế, kỹ năng canh tác hữu cơ còn yếu, hầu như không tiếp cận được các nguồn lực hỗ trợ. Doanh nghiệp muốn thu mua sản phẩm hữu cơ của nông dân nhưng không đủ nguồn lực để kiểm soát toàn bộ quá trình canh tác. Việc doanh nghiệp tổ chức tập huấn cho nông dân về canh hữu cơ thường kèm hiệu quả, chi phí cao. Chính quyền cũng không nắm bắt được hiện trạng canh tác hữu cơ của địa phương, năng lực của cán bộ địa phương về tiêu chuẩn hữu cơ cũng rất hạn chế, nên thường ít quan tâm và chưa có các chính sách hỗ trợ cần thiết”, ông Tùng nhận xét.
Mô hình hợp tác “3 Nhà" được ký kết tại huyện Hà Quảng hôm 25/6 với vai trò rõ nét hơn của chính quyền địa phương sẽ góp phần quan trọng trong việc giải quyết những vấn đề trên, đồng thời mang lại những lợi ích lớn và công bằng cho tất cả các bên.
Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện được lựa chọn là đơn vị đại diện phía chính quyền địa phương để phối hợp và tham gia vào công tác đào tạo, giám sát nông dân canh tác theo tiêu chuẩn hữu cơ. Cán bộ huyện sẽ được tham gia các lớp tập huấn do các chuyên gia cao cấp thực hiện. Trung tâm cũng được doanh nghiệp trả phí để hướng dẫn, giám sát nông dân theo thoả thuận.
Việc sử dụng Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện để đào tạo, giám sát canh tác sẽ có hiệu quả hơn việc doanh nghiệp tự tiến hành do tính gần gũi và tương đồng về văn hóa ở địa phương.
Theo tìm hiểu, với mô hình này, bà con vừa tăng thu nhập gấp 2-3 lần so với canh tác thông thường, vừa không phải lo đầu ra cho sản phẩm do được doanh nghiệp bao tiêu toàn bộ, mà còn được hỗ trợ, hướng dẫn trực tiếp từ cán bộ Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện để giải quyết các khó khăn trong quá trình canh tác.
Đội ngũ cán bộ các huyện được đào tạo bài bản sẽ là nguồn lực quan trọng giúp địa phương nhanh chóng mở rộng vùng sản xuất hữu cơ, đồng thời phát triển các chính sách hỗ trợ hiệu quả, đẩy mạnh phát triển kinh tế địa phương một cách bền vững, thân thiện với môi trường.
Mô hình liên kết đầu tiên giữa doanh nghiệp với chính quyền và nông dân sẽ được triển khai tại 2 huyện Hà Quảng và Hoà An của tỉnh Cao Bằng để trồng gừng và ớt theo tiêu chuẩn hữu cơ quốc tế, với mục tiêu đưa hai loại cây này trở thành cây phát triển kinh tế chủ lực của huyện, từ đó nhân rộng ra địa bàn toàn tỉnh. Mô hình này được kỳ vọng sẽ là giải pháp quan trọng, mở đường cho sự phát triển mạnh mẽ của phương thức canh tác hữu cơ tại Việt Nam.
Chu Khôi
