Thực tiễn từ nền tảng Vcamart.vn, sàn thương mại điện tử do Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trực tiếp xây dựng và vận hành, đang cho thấy một hướng đi cụ thể, khả thi để các HTX, đặc biệt là HTX ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, từng bước nâng cao giá trị sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ.
Đứng trên vai người khổng lồ
Muốn bước vào môi trường số, trước hết HTX phải bắt đầu từ chính sản phẩm của mình. Một sản phẩm đủ điều kiện tham gia sàn thương mại điện tử không chỉ dừng lại ở “có hàng để bán”, mà phải đáp ứng đồng thời các yêu cầu về chất lượng, tiêu chuẩn và khả năng kể câu chuyện vùng miền.
Thực tế cho thấy, những HTX thành công trên Vcamart.vn đều là những đơn vị chủ động chuẩn hóa sản phẩm theo các tiêu chí như OCOP, VietGAP, hữu cơ hoặc có truy xuất nguồn gốc rõ ràng.
 |
|
VCAMart là chợ trực tuyến mở cơ hội cho HTX từng bước nâng cao giá trị sản phẩm và tìm kiếm thị trường tiêu thụ |
Bà Đặng Thị Huyền, Giám đốc HTX nông nghiệp Huyền Hân (Thái Nguyên), cho rằng việc Vcamart.vn đặt ra các tiêu chuẩn khắt khe về nguồn gốc và chất lượng chính là “bộ lọc” cần thiết, giúp nâng tầm hình ảnh nông sản HTX.
Khi sản phẩm đã được chuẩn hóa, niềm tin của người tiêu dùng được củng cố, từ đó tạo nền tảng cho thương hiệu phát triển bền vững, không chỉ trong nước mà còn hướng tới thị trường quốc tế.
Đối với các HTX vùng sâu, vùng xa, nơi sở hữu nhiều sản vật đặc hữu, việc đầu tư vào hoàn thiện bao bì, nhãn mác, câu chuyện sản phẩm lại càng quan trọng. Mỗi sản phẩm không chỉ là hàng hóa, mà còn là đại diện cho bản sắc văn hóa, điều kiện thổ nhưỡng và tri thức bản địa. Khi những giá trị này được thể hiện rõ ràng, sản phẩm HTX sẽ có “chỗ đứng” riêng giữa thị trường số đầy cạnh tranh.
Một trong những hạn chế phổ biến của nhiều HTX hiện nay là nhận thức chưa đầy đủ về xây dựng thương hiệu. Không ít đơn vị vẫn xem thương hiệu chỉ là tên gọi hay logo, trong khi trên môi trường thương mại điện tử, thương hiệu được hình thành từ tổng hòa nhiều yếu tố: chất lượng sản phẩm ổn định, hình ảnh trực quan, nội dung truyền thông và trải nghiệm của khách hàng.
Theo đánh giá của bà Đặng Thị Huyền, nhiều HTX còn yếu trong kỹ năng chụp ảnh, quay video, viết mô tả sản phẩm và triển khai các hoạt động quảng bá. Điều này khiến sản phẩm dù tốt nhưng khó gây ấn tượng, đặc biệt khi đứng cạnh các sản phẩm cùng loại được đầu tư bài bản về truyền thông.
Trong bối cảnh đó, HTX cần thay đổi tư duy xây dựng thương hiệu là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì và chuyên nghiệp, chứ không phải hoạt động mang tính phong trào.
Tham gia Vcamart.vn, HTX có lợi thế lớn về uy tín nền tảng. Việc sàn được vận hành bởi Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, một tổ chức đại diện có độ tin cậy cao, giúp thương hiệu HTX “đứng trên vai người khổng lồ”, tạo niềm tin ban đầu với người tiêu dùng. Tuy nhiên, để tận dụng lợi thế này, mỗi HTX phải chủ động nâng cao chất lượng gian hàng, coi mỗi lượt tương tác của khách hàng là một cơ hội xây dựng hình ảnh.
Hạ tầng số phù hợp cho HTX
Vcamart.vn không chỉ đơn thuần là một “chợ trực tuyến”, mà là nền tảng thương mại điện tử được thiết kế riêng cho khu vực kinh tế tập thể. Được Viện Khoa học Công nghệ và Môi trường (Liên minh HTX Việt Nam) trực tiếp nghiên cứu, phát triển, nền tảng này sở hữu cấu trúc mở với nhiều tính năng hiện đại như dịch ngôn ngữ bằng trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu người dùng, công cụ quản lý gian hàng, tích hợp thanh toán và logistics.
Giao diện thân thiện, dễ sử dụng trên cả máy tính và thiết bị di động giúp ngay cả những người có kỹ năng công nghệ còn hạn chế cũng có thể tiếp cận. Người bán dễ dàng tạo gian hàng, đăng sản phẩm, quản lý đơn hàng, theo dõi tồn kho và doanh thu chỉ với vài thao tác. Người mua có thể tìm kiếm, đặt hàng, thanh toán và theo dõi vận chuyển một cách thuận tiện.
 |
|
Tham gia sàn VCAMart giúp HTX đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng. |
Điểm đáng chú ý là tất cả các gian hàng đều phải cam kết sản phẩm an toàn, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Đội ngũ vận hành thường xuyên kiểm tra, rà soát, xử lý các trường hợp vi phạm, qua đó bảo vệ uy tín chung của sàn và quyền lợi người tiêu dùng. Việc sàn không thu phí gian hàng, không thu hoa hồng cũng tạo điều kiện thuận lợi để HTX mạnh dạn tham gia, thử nghiệm và từng bước hoàn thiện năng lực kinh doanh số.
Một trong những “nút thắt” lớn nhất của thương mại điện tử nông sản là logistics. Nhận diện rõ vấn đề này, Liên minh HTX Việt Nam đã ký kết hợp tác chiến lược với Tổng công ty Bưu điện Việt Nam, tích hợp cổng vận chuyển trực tiếp vào hệ thống Vcamart.vn. Sự kết nối này giúp HTX giảm chi phí, tối ưu chuỗi cung ứng và nâng cao khả năng chốt đơn.
Tại Thái Nguyên, Bưu điện tỉnh đã triển khai chính sách giảm tối thiểu 5% phí vận chuyển theo sản lượng cho các HTX thành viên, đồng thời tổ chức đào tạo về đóng gói, vận chuyển theo chuẩn thương mại điện tử. Đây là hỗ trợ mang tính thực chất, giúp HTX từng bước làm chủ quy trình từ sản xuất đến giao hàng, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào bên trung gian.
Song song đó, hệ thống thanh toán linh hoạt, an toàn được tích hợp trên Vcamart.vn giúp giảm rủi ro trong giao dịch, tạo sự yên tâm cho cả người bán và người mua, yếu tố then chốt để thương mại điện tử phát triển bền vững.
Đào tạo kỹ năng số để HTX đi xa
Công nghệ chỉ phát huy hiệu quả khi con người đủ năng lực sử dụng. Nhận thức rõ điều này, Viện Khoa học Công nghệ và Môi trường (Liên minh HTX Việt Nam) đã chủ trì tổ chức hàng trăm lớp đào tạo tại các tỉnh, thành, thu hút hàng chục nghìn lượt cán bộ HTX, thành viên và người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Nội dung đào tạo trải rộng từ kỹ năng công nghệ thông tin cơ bản, xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm, đến xúc tiến thương mại trên sàn thương mại điện tử, mạng xã hội và các hình thức bán hàng hiện đại như livestream.
Mục tiêu không chỉ là “dạy sử dụng nền tảng”, mà quan trọng hơn là giúp HTX hình thành tư duy kinh doanh số, đủ năng lực chủ động vận hành gian hàng, phân tích thị trường và điều chỉnh chiến lược bán hàng. Đây chính là bước chuyển từ “được hỗ trợ” sang “tự chủ”, quyết định sự thành công lâu dài của HTX trên môi trường số.
Dù tiềm năng lớn, Vcamart.vn vẫn đối mặt với không ít thách thức. Theo TS. Lê Tuấn An, Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ và Môi trường, hạn chế về hạ tầng internet và mức độ sẵn sàng công nghệ tại vùng sâu, vùng xa vẫn là rào cản đáng kể. Phần lớn thành viên HTX đang trong giai đoạn làm quen với công nghệ, cần sự hỗ trợ trực tiếp trong nhiều khâu vận hành.
Trước thực tế đó, ông Đinh Hồng Thái, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, nhấn mạnh sự cần thiết của mô hình hỗ trợ kỹ thuật đa tầng.
Viện Khoa học Công nghệ và Môi trường giữ vai trò đầu mối kỹ thuật cấp trung ương, trong khi Liên minh HTX các tỉnh, thành phố đóng vai trò “kiểm soát chất lượng lần đầu”, hỗ trợ HTX chuẩn hóa sản phẩm, hình ảnh và nội dung trước khi đưa lên sàn. Cách làm này vừa đảm bảo uy tín chung của Vcamart.vn, vừa giúp nâng cao năng lực nội tại của từng HTX.
Vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là nơi hội tụ nhiều sản phẩm đặc sắc, nhưng cũng là khu vực chịu nhiều thiệt thòi về thị trường. Chợ sản phẩm trực tuyến của Liên minh HTX Việt Nam, được phát triển từ nguồn vốn của Chương trình mục tiêu quốc gia, không chỉ nhằm giải bài toán tiêu thụ, mà còn mở ra cơ hội tiếp cận công nghệ, nâng cao kỹ năng kinh doanh và từng bước xóa bỏ rào cản địa lý.
Khi HTX biết cách xây dựng sản phẩm bài bản, phát triển thương hiệu có chiều sâu và tham gia hiệu quả vào hệ sinh thái Vcamart.vn, thương mại điện tử sẽ không còn là khái niệm xa vời, mà trở thành công cụ thiết thực giúp nâng cao thu nhập, khẳng định giá trị nông sản Việt và thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể theo hướng bền vững.
Nam Phong
