Thời gian gần đây, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Hưng Yên đã chuyển đổi từ đất cấy lúa, trồng màu kém hiệu quả sang trồng cây dược liệu có liên kết tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp, mang lại hiệu quả kinh tế cao… Nhận thấy giá trị tiềm năng từ cây cà gai leo, HTX Minh Châu đã quyết định áp dụng khoa học công nghệ để nâng cao giá trị sản phẩm và đáp ứng nhu cầu thu mua của doanh nghiệp dược phẩm.
Hiệu quả công nghệ tưới tiết kiệm
Theo Ban giám đốc HTX, để đáp ứng nhu cầu về sản lượng lớn và chất lượng sản phẩm theo đúng tiêu chuẩn, các thành viên dành nhiều thời gian tìm hiểu các kỹ thuật. Trước tiên là lựa chọn vùng trồng đảm bảo có nước nguồn sạch để tưới và xa khu dân cư, nhà máy, bệnh viện nhằm tránh ô nhiễm.
Để có được diện tích đủ lớn cho trồng cà gai leo, HTX thuê lại những chân ruộng gọn vùng, liền thửa với giá 5,4 triệu đồng/ha/năm, rồi thuê chính nông dân đang bỏ ruộng vào làm công cho HTX với mức lương 4,5 - 6 triệu đồng/người/tháng, tùy theo công việc. Đồng thời, HTX liên kết với Công ty cổ phần Dược phẩm Novaco và một số công ty sản xuất thuốc nam dược tại Hà Nội để hỗ trợ tiêu thụ hết sản lượng cà gai leo làm ra.
Cà gai leo được trồng theo một quy trình riêng biệt. Cây mẹ đem đi nhân giống phải là cây thuần chủng - đã được định danh chính xác nhằm tránh nhầm lẫn, sau đó đem nuôi trong nhà kính để tránh thụ phấn chéo với các giống cà gai leo khác.
 |
|
Công nghệ tưới nhỏ giọt giúp giảm chi phí sản xuất và nâng cao hiệu quả kinh tế về lâu dài. |
Bên cạnh nguồn giống tốt, HTX phải trải qua một quá trình xử lý nghiêm ngặt về mẫu nước, mẫu đất. Chỉ khi đảm bảo yêu cầu về dinh dưỡng, không tồn dư thuốc trừ sâu thì mới đủ tiêu chuẩn trồng dược liệu.
Muốn cây cà gai leo phát triển tốt thì nhất thiết phải tưới đủ nước. Chính vì vậy, HTX áp dụng công nghệ tưới thấm của Israel và sử dụng màng nilon phủ cắt mặt luống để hạn chế cỏ dại, chống xói mòn rửa trôi dinh dưỡng.
Theo Ban giám đốc HTX, là một trong những hình thức ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp, tưới nhỏ giọt đang được xem là giải pháp hữu hiệu trong việc nâng cao năng suất, chất lượng cho sản phẩm nông nghiệp với nhiều ưu điểm vượt trội, như: tiết kiệm nước, giảm công lao động, giảm chi phí sản xuất.
Tại mô hình sản xuất của HTX, hệ thống tưới nhỏ giọt đã thể hiện được rất nhiều ưu điểm, phù hợp với xu hướng phát triển sản xuất hàng hóa tập trung: Tiết kiệm được 80% khối lượng nước so với cách tưới truyền thống; giảm được 95% sức lao động, chi phí rẻ hơn rất nhiều nếu tính về mặt lâu dài.
Cùng với tiết kiệm nhân công, tiết kiệm nước, hệ thống tưới tiết kiệm không tạo thành dòng chảy nên tránh xói mòn đất, giảm đáng kể bệnh thối rễ ở cây cà gai leo, hạn chế lây lan dịch bệnh, giúp cây không bị cháy lá, phát triển đều trong thời tiết khắc nghiệt và thiếu nước. Đặc biệt, cây cà gai leo vừa ra hoa và ra quả, nếu tưới phun trực tiếp sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ đậu quả, nhưng khi HTX áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm sẽ khắc phục được những hạn chế này, đồng thời nâng cao hiệu quả sản xuất của cây trồng.
Để tăng dược tính cho các vị thuốc nam từ cây cà gai leo, trong quá trình canh tác, HTX hướng dẫn người dân thay thế phân bón hóa học (đạm, kali) bằng phân chuồng hoai mục, phân hữu cơ vi sinh và hạt đậu tương nghiền mịn. Người trồng không sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật mà phải thực hiện phòng trừ sâu bệnh bằng các thuốc có nguồn gốc sinh học (thảo mộc, vi sinh), làm cỏ thủ công nhằm tránh gây ô nhiễm môi trường.
Nâng tầm cây cà gai leo
Sau hơn 5 tháng xuống giống, cây cà gai leo sẽ cho thu hoạch lá. Trở ngại lớn nhất trong trồng kinh doanh dược liệu cà gai leo là khâu tiêu thụ. Để khắc phục khó khăn này, HTX tiếp tục đầu tư xây dựng nhà sơ chế, mua sắm hệ thống lò sấy, máy cắt, băm để làm trà và hệ thống nấu cao, thực hiện đóng gói để nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng đầu ra.
Nguyên liệu cành và lá cà gai leo sau khi được làm sạch, phơi khô trong khu vực nhà màng được đem xay thành bột, đóng gói vào túi lọc. HTX dùng công nghệ sấy khô, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm tuyệt đối. Các quy trình sấy, nghiền, trích ly… được thực hiện theo công nghệ Nhật Bản, giữ lại hàm lượng dược chất tối đa trong nguyên liệu.
 |
|
HTX Minh Châu chế biến các sản phẩm từ cà gai leo theo quy trình bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. |
Để chiết nấu được một mẻ cao cà gai leo, HTX phải mất 28 giờ. Mỗi mẻ nấu được khoảng 5kg cao cà gai leo thành phẩm, được đóng gói trong 50 hộp thủy tinh (loại 100gr/hộp).
Quy trình khép kín từ trồng nguyên liệu sạch đến chế biến và đóng gói, nên sản phẩm bảo đảm được vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm. Tất cả các sản phẩm của HTX đều được dán nhãn QR-code truy xuất được nguồn gốc sản phẩm nhằm tạo niềm tin cho người tiêu dùng.
Ngoài đầu tư chế biến, HTX còn chủ động liên kết, liên doanh với các doanh nghiệp cùng ngành hàng, gắn sản phẩm với chuỗi giá trị sản xuất - tiêu dùng. Các thành viên tăng cường thông tin quảng bá, cải tiến quy trình công nghệ nhằm hạ giá thành, tăng tính cạnh tranh của sản phẩm. Nhờ đó, đầu ra của HTX đã tiếp cận được với khách hàng ở hầu hết các tỉnh, thành phố. Hiện, HTX đang lên kế hoạch liên kết với các đối tác nước ngoài nhằm xuất khẩu sản phẩm, từ đó nâng cao thu nhập cho thành viên.
Tùng Lâm
