Theo Luật Quản lý thuế 38/2019/QH14 và theo Thông tư số 78/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn một số điều của Luật Quản lý thuế số 38 và Nghị định 23/2020/NĐ-CP, từ ngày 1/7/2022, ngoài các doanh nghiệp thì HTX cũng là diện bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử, trừ một số đối tượng là doanh nghiệp nhỏ và vừa, HTX, hộ, cá nhân kinh doanh không giao dịch với cơ quan thuế bằng phương tiện điện tử,...
70% HTX chưa áp dụng hóa đơn điện tử
Tuy nhiên, các đối tượng được hưởng ngoại lệ về hóa đơn điện tử kéo dài cũng chỉ có thể tiếp tục sử dụng hóa đơn giấy của cơ quan thuế thêm tối đa 12 tháng tiếp theo.
Những quy định trên cho thấy, thời gian để các HTX phải thực hiện hóa đơn điện tử không còn nhiều. Và dù có thuộc trường hợp ngoại lệ thì chỉ sau một năm, HTX cũng phải hòa nhập vào “dòng chảy” của hóa đơn điện tử trên cả nước để phù hợp với quá trình chuyển đổi số của quốc gia
Thực thế, đã có HTX nhanh nhạy nắm bắt thông tin và đẩy mạnh chuyển đổi số thông qua áp dụng hóa đơn điện tử vào quá trình hoạt động. Ông Nguyễn Xuân Tuấn, Giám đốc HTX giao thông vận tải Toàn Cầu (Hà Nội), cho biết việc chuyển sang thực hiện hóa đơn điện tử giúp rút ngắn thời gian thanh toán, thu hồi công nợ và nộp thuế. Đây là cách tối ưu hóa quy trình kinh doanh, góp phần giúp HTX tạo ấn tượng về sự chuyên nghiệp trong mắt khách hàng và đối tác.
Hay tại HTX Dịch Vụ Sản Xuất Nông Nghiệp Thôn Triều Khúc (Hà Nội) đã áp dụng hóa đơn điện tử đối với các hóa đơn điện, nước do HTX cung cấp từ 2 năm nay. Việc áp dụng hóa đơn điện tử giúp HTX và khách hàng thực hiện dịch vụ thuận tiện trong việc lưu trữ tư liệu, tiết kiệm thời gian và chi phí, nhất là vẫn có thể thực hiện được các thanh toán dù nhiều địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội thời gian qua.
Bên cạnh những HTX nhanh nhạy trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để thực hiện hóa đơn điện tử thì vẫn còn đó những HTX với những lo lắng nhất định về vấn đề này.
Ông Triệu Ngọc Sơn, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTX Vạn Xuân Trường (Nam Định), cho biết toàn bộ các thành viên HTX là nông dân, việc sử dụng hóa đơn giấy còn bị thất lạc thì thực hiện hóa đơn điện tử càng khó quản lý.
“Chúng tôi không thông thạo về internet. Nếu bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử thì các thành viên sẽ phải thuê bên nào đó làm dịch vụ kế toán chứ năng lực không quản lý được, mà chẳng may trong quá trình thực hiện bị sai thì lại bị phạt”, ông Sơn nói.
 |
|
Nhiều HTX sản xuất theo quy mô lớn nên việc thực hiện hóa đơn điện tử sẽ đáp ứng được nhu cầu kinh doanh, hợp tác với các doanh nghiệp. |
Nhận thấy việc chuyển sang thực hiện hóa đơn điện tử là cần thiết và đáp ứng nhu cầu hiện nay của các đối tác là doanh nghiệp, nhưng cũng giống như các thành viên HTX Vạn Xuân Trường, Ban giám đốc HTX nông nghiệp Trường Đạt (Sóc Trăng) vẫn còn những băn khoăn về những khó khăn trong quá trình chuyển đổi từ hóa đơn giấy sang hóa đơn điện tử.
“Nếu xuất hóa đơn đơn giản, HTX còn làm được, chứ phức tạp quá thì có lẽ chúng tôi lại làm theo cách cũ là làm bảng kê bán hàng cho doanh nghiệp”, ông Lê Văn Cần, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX chia sẻ.
Có thể thấy, các HTX hiện nay vẫn còn e ngại trong việc số hóa giấy tờ, trong đó có hóa đơn vì lo ngại quy trình thủ tục phức tạp và chi phí phát sinh. Đa phần HTX hiện nay cho rằng phải tốn rất nhiều về mặt chi phí để có thể chuyển đổi. Do đó, HTX triển khai áp dụng hóa đơn điện tử vẫn chưa nhiều.
Khảo sát của đại diện Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Liên đoàn Hợp tác xã Cộng hòa Liên bang Đức (DGRV), cho thấy đến cuối năm 2021, mới chỉ có khoảng 30% số HTX nông nghiệp sử dụng hóa đơn điện tử. Trong số 70% HTX chưa sử dụng có đến 35% HTX chưa biết đến khái niệm hóa đơn điện tử, một số HTX biết về lợi ích của hóa đơn điện tử nhưng lại chưa sẵn sàng sử dụng do không có điều kiện về tài chính, công nghệ, nguồn nhân lực… trong khi thành viên HTX chủ yếu là nông dân, người lớn tuổi.
Khảo sát này cũng đúng với đánh giá của Tổng cục Thuế khi thông qua việc khai thuế qua mạng và nộp thuế điện tử cho thấy, hiện nay số HTX tham gia sử dụng dịch vụ khai thuế qua mạng và sử dụng dịch vụ nộp thuế điện tử còn chiếm tỷ lệ thấp.
Cần khuyến khích, hỗ trợ HTX
Tuy nhiên, việc vẫn còn nhiều HTX chậm triển khai hóa đơn điện tử cũng có những điểm cần lưu ý. Đó là HTX là mô hình kinh tế tập thể nên có đặc thù hoạt động khá khác biệt so với doanh nghiệp. Ngay từ việc tổ chức sản xuất, kinh doanh hay cung ứng hàng hóa dịch vụ cho các thành viên và cung ứng hàng hóa, dịch vụ ra thị trường đều có những quy định riêng về tỷ lệ cung ứng, vốn góp... Ngoài ra, còn có những HTX phát sinh những dịch vụ kinh doanh riêng biệt với hoạt động của thành viên.
Bên cạnh đó, do nội lực của mô hình HTX còn khó khăn nhất định, vốn góp chủ yếu do các thành viên và bị hạn chế bởi tỷ lệ vốn góp theo Luật HTX năm 2012 nên việc đầu tư, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số còn bất cập.
Chính vì vậy, để nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế HTX nói chung và giúp HTX chuyển đổi từ hóa đơn giấy sang hóa đơn điện tử, các ngành chức năng cần nghiên cứu, phát triển các ứng dụng công nghệ thông tin phù hợp, riêng biệt cho khu vực kinh tế tập thể. Việc này sẽ hỗ trợ tốt cho việc chuyển đổi và ứng dụng hóa đơn điện tử đối với HTX, nhất là trong lĩnh vực tổng hợp, thống kê số liệu, bởi nhiều HTX còn hạn chế trong khâu kế toán, kiểm toán nên hóa đơn chứng từ, số liệu chưa thống nhất hoặc thất lạc.
Theo TS Ngô Thị Thu Hằng, Học Viện Nông nghiệp Việt Nam, điều này là hoàn toàn cần thiết vì hiện nay, các khâu từ đăng ký để cấp mã số thuế, đến khai thuế, nộp thuế và cơ quan thuế nhận tờ khai, chứng từ, xử lý tờ khai, quyết định, kế toán thuế, đốc thúc HTX nộp thuế… đều được thực hiện chung trên hệ thống quản lý thuế tập trung của ngành thuế và giống với doanh nghiệp.
“Điều này là chưa khuyến khích HTX và chưa tạo sự công bằng giữa các thành phần kinh tế nên vô tình chưa giúp cho HTX được tiếp cận với dịch vụ công nghệ thông tin, trong đó có thực hiện hóa đơn điện tử”, bà Hằng nhận định.
Do đó, nhằm tạo điều kiện cũng như thúc đẩy các HTX phát triển, tiếp cận với dịch vụ công trực tuyến, ngoài phát triển các ứng dụng công nghệ thông tin phù hợp, riêng biệt, các ngành chức năng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tổ chức các lớp tập huấn từ ngắn hạn đến chuyên sâu để hỗ trợ HTX tiếp cận với các dịch vụ điện tử cũng như hiểu được những lợi ích, vai trò của hóa đơn điện tử trong sản xuất kinh doanh. Qua đó, đưa ra giải pháp tốt nhất và phù hợp cho các HTX lựa chọn trong quá trình chuyển đổi.
Về phía HTX, cần trang bị kiến thức về công nghệ thông tin và thường xuyên kiểm tra tình hình phát hành hóa đơn để phòng tránh các rủi ro có thể xảy ra. Trong thời gian đầu, HTX nên sử dụng dịch vụ, ứng dụng của các doanh nghiệp uy tín, chuyên nghiệp để giảm bớt chi phí và mang lại hiệu quả lâu dài.
Huyền Trang
