Bên hành lang Quốc hội sáng 29/5, Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung khẳng định việc điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu là cần thiết.
Theo Bộ trưởng, tăng tuổi nghỉ hưu có ảnh hưởng đến cơ hội việc làm của người lao động không?
Việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu mục đích là tính đến yếu tố tăng trưởng việc làm và đảm bảo sự phát triển bền vững, giảm dần khoảng cách giới… Vì vậy, cần phải hành động mau lẹ và tiến tới thích ứng vấn đề già hoá dân số vào năm 2035.
Hiên nay, lực lượng bước vào độ tuổi lao động giảm, tốc độ già hóa dân số nhanh so với các nước trên thế giới. Trong khi đó, quy định cho độ tuổi lao động nghỉ hưu cho nam giới là 60, nữ giới là 55 lại được thực hiện từ năm 1961.
Đáng nói, ở thời điểm quy định độ tuổi nghỉ hưu thời điểm đó bình quân tuổi thọ của Việt Nam mới được trên 45. Tuy nhiên, đến nay, tuổi thọ bình quân của người Việt Nam thuộc nhóm cao trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, lên đến 76,6, đặc biệt là tuổi sống sau 55 (sau tuổi nghỉ hưu) của nữ là 79,5 tuổi.
Chúng tôi muốn chúng ta hiểu một cách đầy đủ sự cần thiết của tăng tuổi nghỉ hưu và đến lúc này không thể không điều chỉnh tuổi nghỉ hưu. Nếu không điều chỉnh tuổi nghỉ hưu thì đến năm 2035, Việt Nam sẽ rơi vào tình trạng già hóa dân số như Nhật Bản hay một số nước. Thực tế, ở nhiều vùng nông thôn chỉ còn người già và phụ nữ, không còn thanh niên trẻ ở nông thôn.
Bên cạnh đó, thống kê cho thấy, 46% người đang tuổi nghỉ hưu vẫn đi làm tiếp. Do đó, việc điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu không có chuyện người già tranh chấp chỗ của người trẻ, quan chức giữ ghế này để làm việc. Chúng ta tính là tính cho tương lai, cho thế hệ sau. Nếu không điều chỉnh tuổi nghỉ hưu có nghĩa là chúng ta truyền gánh nặng cho thế hệ sau.
 |
|
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung: Chính phủ đưa ra phương án rất mềm, chỉ quy định nguyên tắc |
Nhiều ý kiến lo lắng về việc tăng tuổi thọ sẽ khó đảm bảo được sự ổn định của quỹ bảo hiểm xã hội (BHXH), Bộ trưởng đánh giá về vấn đề này như thế nào?
Hiện nay, thời gian đóng BHXH của nam và nữ nhìn chung thấp, đóng bình quân là 20 năm nhưng hưởng rất cao. Thông thường, các nước mức hưởng lương hưu bảo hiểm là 30 và 40%, nhưng Việt Nam là 70%, thậm chí có người được hưởng đến 75%. Như vậy 1 người đóng bảo hiểm bình quân 28 năm thì chỉ đủ hưởng trong 10 năm, 9,5 năm còn lại phải lấy đóng góp thế hệ sau chia cho hiện tại.
Do đó, việc điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu là cần thiết và nằm trong tổng thể nhiều phương án, phải giải quyết nhiều luật khác bao gồm điều chỉnh luật bảo hiểm xã hội, điều chỉnh công việc, thị trường lao động chứ không phải chỉ mỗi Bộ Luật lao động.
Bên cạnh đó, việc điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu là điều chỉnh dần theo lộ trình. Phương án 1 quy định, trong điều kiện sức khoẻ bình thường, tuổi nghỉ hưu của nam giới đạt 62 tuổi vào năm 2028 và tuổi nghỉ hưu của nữ giới là 60 tuổi vào năm 2035. Phương án 2 là người lao động trong ba trường hợp: suy giảm sức khỏe, lao động đặc biệt độc hại thì có quyền được nghỉ hưu sớm hơn 5 tuổi.
Tuy nhiên, nhiều người lao động đang làm việc trong những ngành nghề nặng nhọc, nhiều độc hại muốn được nghỉ hưu sớm hơn mức quy định 5 tuổi như dự án Bộ luật đang lấy ý kiến. Vậy cơ quan soạn thảo luật có cân nhắc đến ý kiến này?
Đi liền với những phương án trên, chúng tôi phải thiết kế chính sách cho những người nghỉ hưu ở tuổi 50 cho những lao động nặng nhọc mà suy giảm sức khoẻ. Thậm chí có thể thiết kế chính sách có quyền được nghỉ hưu, chẳng hạn có thể nghỉ hưu khi đóng đủ bảo hiểm. Vì vậy, không có nghĩa là bắt người lao động cứ đủ tuổi lao động, đủ năm đóng bảo hiểm mới được nghỉ hưu.
Chúng tôi đặc biệt quan tâm đối với đối tượng là công nhân. Hiện Chính phủ đang rà soát những ngành nghề, lĩnh vực, công việc nặng nhọc, độc hại để kèm thêm vào Bộ luật này là phải có danh sách ngay.
Hiện nay, riêng về ngành than, hầm lò, chúng tôi đang quy định 24 lĩnh vực nghỉ hưu sớm hơn. Ngoài ra, những đối tượng, lực lượng lao động có trình độ cao, ngành nghề đặc biệt như tòa án, kiểm sát, giáo sư, phó giáo sư có trình độ tốt thì chúng ta phải khuyến khích họ làm suốt đời.
Cần phân biệt tuổi nghề với tuổi hưu. Hưu là đủ điều kiện được hưởng chính sách của Nhà nước, đủ chính sách để được hưởng BHXH; còn tuổi nghề thì khác, có nghề làm ngắn, nghề làm dài.
Ví dụ nghề xiếc, bóng chuyền, bóng đá thì họ chỉ làm thời gian rất ngắn. Sau đó phải được đào tạo, chuyển công việc khác. Song, cũng có người khi thôi làm nghề quản lý, họ vẫn tiếp tục làm nghề như luật sư có thể làm suốt đời.
Về phương án điều chỉnh giờ làm việc từ 8h30 mà nghỉ trưa 1 giờ, ý kiến Bộ trưởng vấn đề này như thế nào?
Cách áp dụng thời gian làm việc hiện nay đã thành cái nếp, do đó nếu điều chỉnh sang phương án mới đòi hỏi quyết tâm chính trị rất cao.
Ngoài ra, phải nhìn nhận đầy đủ hơn, thực ra các nước đang thực hiện theo xu hướng đó để đảm bảo sự thông suốt đồng bộ, nhằm phục vụ người dân tốt hơn.
Tuy nhiên, Chính phủ đưa ra phương án rất mềm, tức là Chính phủ quy định nguyên tắc, còn lại từng địa phương căn cứ vào vùng miền, thời tiết, khí hậu để điều chỉnh cho phù hợp, đáp ứng công việc, miễn là nâng cao hiệu quả phục vụ Nhà nước.
Thanh Hoa (thực hiện)
