Theo Nghị định số 143/2018/ NĐ-CP, từ ngày 1/12/2018 người lao động (NLĐ) là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Đây là lần đầu tiên pháp luật của Việt Nam có quy định về thực hiện BHXH bắt buộc đối với công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Việc đóng BHXH bắt buộc đối với đối tượng này được thực hiện theo lộ trình đóng vào từng quỹ thành phần.
Gần 40% chưa đóng BHXH
Cụ thể, từ ngày 1/12/2018 – 31/12/2021, hàng tháng người sử dụng lao động đóng toàn bộ bằng 3,5% tiền lương tháng đóng BHXH vào quỹ ốm đau, thai sản và quỹ bảo hiểm tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp (TNLĐ-BNN).
Từ ngày 1/1/2022 trở đi, đóng bằng 25,5% tiền lương tháng đóng BHXH vào các quỹ ốm đau, thai sản, quỹ bảo hiểm TNLĐ-BNN, quỹ hưu trí và tử tuất; trong đó người sử dụng lao động đóng 17,5%, NLĐ đóng 8%.
Ông Đinh Duy Hùng, Phó Trưởng ban Thu, BHXH Việt Nam, cho biết tính đến ngày 28/2/2019, tổng số tiền đóng BHXH của lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam trên cả nước là 100,792 tỷ đồng.
Thống kê của BHXH Việt Nam cũng cho biết, tính đến ngày 28/2/2019 (sau 3 tháng kể từ khi Nghị định số 143 có hiệu lực thi hành), có tổng số 8.730 đơn vị tham gia BHXH cho người nước ngoài trên toàn quốc với 51.524 lao động.
Theo ước tính của Bộ LĐ-TB&XH, hiện nay trên cả nước có khoảng trên 80.000 NLĐ nước ngoài làm việc tại Việt Nam, trong đó đa số được cấp giấy phép lao động (chiếm trên 90% tổng số lao động nước ngoài thuộc diện cấp giấy phép lao động).
Như vậy, chỉ sau hơn 3 tháng triển khai Nghị định số 143 đã có trên 64% lao động thuộc đối tượng này tham gia BHXH bắt buộc, là một kết quả khá khả quan.
Thời gian tới, thực hiện Nghị định số 143, Công văn số 5300/ LĐTBXH-BHXH ngày 17/12/2018 của Bộ LĐ- TB&XH về việc triển khai thực hiện Nghị định số 143, BHXH Việt Nam tiếp tục chỉ đạo BHXH các địa phương tích cực phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước về lao động để nắm bắt số lượng đối tượng NLĐ nước ngoài thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc và hướng dẫn các doanh nghiệp sử dụng lao động nước ngoài thực hiện.
Trước câu hỏi chính sách đóng BHXH cho NLĐ nước ngoài có tác động gì đến môi trường kinh doanh tại Việt Nam, cũng như việc thu hút lao động chất lượng cao đến Việt Nam, ông Đinh Duy Hùng cho biết chính sách BHXH đối với lao động di cư đã và đang được nhiều nước trên thế giới thực hiện.
 |
|
Gần 40% số lao động nước ngoài chưa tham gia đóng BHXH |
Vẫn còn nhiều khó khăn
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng như hiện nay, việc Việt Nam bắt đầu thực hiện chính sách BHXH bắt buộc đối với NLĐ là công dân nước ngoài là cần thiết nhằm đảm bảo quyền lợi cho NLĐ, góp phần tạo ra sự bình đẳng giữa lao động trong nước với lao động nước ngoài, tạo tâm lý yên tâm làm việc cho NLĐ. Đây là một yếu tố tích cực tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, thu hút lao động chất lượng cao đến Việt Nam.
Tuy nhiên, vì là chính sách mới triển khai nên việc thu nộp BHXH cho lao động nước ngoài cũng còn một số vướng mắc, khó khăn.
Cụ thể, về xác định đối tượng, Nghị định số 143 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/12/2018, là một chính sách mới lại không có Thông tư hướng dẫn. Thời gian qua, BHXH Việt Nam đã ghi nhận một số vướng mắc của doanh nghiệp có sử dụng lao động là người nước ngoài và đang chỉ đạo BHXH các địa phương phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước về lao động để nắm bắt số lượng NLĐ nước ngoài thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc và hướng dẫn các doanh nghiệp sử dụng lao động nước ngoài thực hiện.
Đồng thời, NLĐ là công dân nước ngoài đến Việt Nam làm việc từ rất nhiều quốc gia với nhiều ngôn ngữ khác nhau, trên hồ sơ, giấy tờ tùy thân chỉ có chữ viết nước ngoài dẫn đến khó khăn trong giao dịch BHXH.
Bên cạnh đó, lo ngại khả năng đóng trùng: lao động nước ngoài sang Việt Nam làm việc có thể đã tham gia BHXH tại nước sở tại và ngược lại. Về vấn đề này, Chính phủ đang chỉ đạo Bộ LĐ-TB&XH đàm phán, ký kết các hiệp định song phương về BHXH để tránh tình trạng đóng trùng BHXH.
Mới đây, BHXH Việt Nam đã có công văn gửi BHXH các tỉnh, thành phố hướng dẫn thu BHXH bắt buộc đối với lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam.
BHXH Việt Nam yêu cầu BHXH các tỉnh, thành phố có trách nhiệm phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước về lao động nắm bắt, xác định đối tượng tham gia BHXH là công dân nước ngoài để hướng dẫn, tổ chức thực hiện.
Hướng dẫn đơn vị sử dụng lao động lập hồ sơ đăng ký tham gia BHXH bắt buộc đối với lao động là công dân nước ngoài theo đúng quy định. Sử dụng mẫu biểu theo mẫu quy định bằng tiếng Việt và tiếng Anh.
Trường hợp đơn vị có cả lao động là người Việt Nam và lao động là công dân nước ngoài thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì lập thêm mã thứ hai để theo dõi, quản lý thu BHXH đối với lao động là công dân nước ngoài.
Thy Lê
