Luôn duy trì mức tăng trưởng hai con số, kinh doanh thương mại điện tử được nhận định sẽ "cất cánh" trong thời gian tới đang mở ra những cơ hội "vàng" cho DN chuyển phát. Đón bắt xu hướng này, hàng loạt các DN chuyển phát đã không tiếc tiền "chi" mạnh cho công nghệ để gia tăng sức cạnh tranh.
"Hồng tâm" – thương mại điện tử
Bị hấp dẫn bởi sức tăng trưởng của ngành thương mại điện tử (TMĐT), cùng sự nở rộ của mô hình chợ ảo, mạng xã hội, ông lớn hiện đang nắm thị phần lớn nhất với 37% - VNPost đã không bỏ qua cơ hội đầy tiềm năng này. Trong một hội thảo gần đây về sự phát triển của TMĐT và cơ hội ngành chuyển phát, ông Nguyễn Quốc Vinh, Phó Tổng Giám đốc VNPost, không giấu tham vọng khi cho biết, việc đầu tư phát triển các dịch vụ dành riêng cho khách hàng TMĐT là một trong những chiến lược trọng tâm của DN này. Do đó, tận dụng lợi thế từ mạng lưới rộng khắp, VNPost đã tập trung đầu tư các nguồn lực để phục vụ riêng cho TMĐT như đào tạo lại đội ngũ 18.000 bưu tá; chuẩn hoá và thiết kế lại dịch vụ; đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phục vụ nhu cầu định vị hành trình và quản lý đơn hàng của TMĐT. ..
Cuộc cạnh tranh trên thị trường chuyển phát chủ yếu vẫn chỉ giữa ba ông lớn chiếm tới trên 50% thị phần.
DN đang chiếm đến 15,280% thị phần là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Chuyển phát nhanh DHL-VNPT mới đây cũng đã rót thêm 10 triệu USD để mở rộng thị trường. Không chỉ mở văn phòng và trung tâm khai thác có diện tích lên đến 4.900m2, trang bị nhiều dây chuyền và thiết bị hiện đại nhất, cùng với các trạm chung truyển tại các thành phố lớn, DHL-VNPT còn sắm thêm các phương tiện vận tải hiện đại. Hiện ông lớn này đang có một máy bay chuyên dụng, 134 phương tiện vận chuyển và hơn 400 nhân viên đạt chuẩn quốc tế, thực hiện hơn 10.000 đơn hàng mỗi ngày. Khoản đầu tư này giúp cho DHL-VNPT đặt ra kỳ vọng sẽ chuyển hàng nhanh hơn để gia tăng thêm thị phần.
Đứng ở vị trí thứ ba với 10.08% thị phần, có mạng lưới thu phát phủ đến 95% huyện, xã tại 63 tỉnh thành, Tổng Công ty Cổ phần Bưu chính Viettel (Viettel Post) cũng không thể bỏ qua sức hút từ TMĐT. Tuy nhiên, ông Hoàng Quốc Anh, Tổng giám đốc Viettel Post, lại nhấn mạnh việc đầu tư công nghệ là chiến lược "bắt buộc" của DN. Chia sẻ riêng với Thời báo Kinh doanh, ông Quốc Anh cho biết mỗi năm DN này chi ra khoảng từ 3 – 5% doanh thu để đầu tư vào công nghệ, nhằm giảm thiểu tối đa thời gian và chi phí vận chuyển đơn hàng. Được biết, hiện ViettelPost đang đầu tư thử nghiệm 500 máy quét mã vạch không dây (PDA) cho nhân viên và thiết bị quản lý phương tiện vận tải GPS để kiểm soát chất lượng vận chuyển, giúp tiết kiệm khoảng 10% chi phí xăng dầu.
"Thắng" ở chi phí và thời gian
Theo lãnh đạo của ViettelPost, hiện doanh thu đến từ các khách hàng TMĐT luôn đạt mức tăng trưởng ấn tượng so với các mảng kinh doanh khác từ gấp rưỡi đến gấp đôi, với mức tăng từ khoảng 35 – 40% và hiện đang chiếm khoảng 13 – 15%. Nhận định xu thế mua bán online sẽ ngày càng phát triển, ông Quốc Anh cho rằng nhu cầu chuyển phát, giao nhận cũng ngày càng gia tăng, tạo cơ hội cho DN. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay của các DN chuyển phát là thế nào để điều hành đơn hàng tự động, giảm chi phí vận chuyển. Việc tập trung đầu tư vào công nghệ cũng nhằm giúp ViettelPost giảm chi phí, song thực tế hiện mức giá mà DN này cung cấp ra thị trường vẫn đang nằm trong "top" cao so với nhiều DN cung cấp dịch vụ chuyển phát mới mở ra hiện nay.
Ông Vinh cũng nhìn nhận, kỳ vọng của khách hàng với các DN chuyển phát ngày càng cao hơn. Với 38% người tiêu dùng không hài lòng với các tính năng của dịch vụ chuyển phát, đặt ra yêu cầu cho cá DN, phải thực hiện đúng cam kết về chất lượng hàng hoá và chất lượng dịch vụ chuyển phát. Theo đó, thách thức lớn nhất đặt ra với DN là sự tuân thủ của nhân viên chuyển phát và khả năng tiếp cận khách hàng. Do đó, dù có nhiều ưu thế về mạng lưới song các DN "lão làng" như VNPost cũng gặp không ít thách thức để giữ được thị phần hiện có, trước sự cạnh tranh gay gắt của nhiều DN khác trên thị trường.
Thị trường chuyển phát hiện nay được chia ra làm ba nhóm chính, gồm các DN chuyên cung cấp dịch vụ bưu chính phát triển thêm mảng chuyển hàng TMĐT như VNPost và ViettelPost có lợi thế về quy mô rộng khắp nhưng với nhược điểm là dịch vụ đại trà, chưa đáp ứng tốt nhu cầu phát hàng của TMĐT. Nhóm thứ hai là DN chuyên logistics phát triển sang mảng phát hàng TMĐT, điển hình như DHL-VNPT dù có lợi thế đầu tư công nghệ tốt, có kho hàng nhưng nhược điểm là quy mô mạng lưới chỉ đến đầu tỉnh, thiết kế dịch vụ chưa có nhiều tính năng như thu hộ, chuyển khoản… Nhóm thứ ba là DN được thành lập chuyên phục vụ nhu cầu chuyển phát hàng TMĐT như Giaohangnhanh, Shipchung.vn… Nhóm này có lợi thế là thiết kế dịch vụ tốt, định vị phân khúc rõ ràng và đầu tư công nghệ mạnh, song hạn chế là quy mô mạng lưới lại chủ yếu nằm ở thành thị.
Theo Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, với sự phát triển mạnh mẽ của mua sắm online, kênh bán hàng trực tuyến đang mở ra cơ hội cũng như thách thức lớn cho các DN chuyển phát. Với yêu cầu ngày càng cao của khách hàng, đặc biệt là rút ngắn thời gian vận chuyển và giảm tối đa chi phí giao dịch, đây chính là những nút thắt lớn đặt ra cho các DN ngành chuyển phát để tận dụng những tiềm năng lớn từ thị trường TMĐT đang nở rộ.
------------------------------------------
Ông Nguyễn Thanh Hưng, Tổng thư ký Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam
Theo Liên minh châu Âu (EU), hai xu hướng chính tác động tới lĩnh vực bưu chính chuyển phát là khách hàng tham gia TMĐT đã đủ lớn, với tốc độ phát triển nhanh; cũng như các DN tham gia TMĐT bán hàng trực tuyến ngày càng nhiều và đa dạng. Do đó, EU nhận định tương lai của ngành bưu chính phụ thuộc nhiều vào khả năng ứng dụng TMĐT.
Tuy nhiên, không phải DN bưu chính nào cũng tận dụng được, như với Bưu điện Hoa Kỳ (USPS), họ cũng thừa nhận không có đủ công nghệ cần thiết để tận dụng cơ hội, và cần có một hệ thống định vị tốt để vận chuyển các gói hàng đi khắp nơi. Đây chính là bài học cho các DN chuyển phát để tận dụng cơ hội từ sự phát triển của TMĐT.
Cẩm An