Sáng 17/3, Phiên kỹ thuật Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) thường niên được tổ chức. Nhóm Công tác Điện và Năng lượng của VBF (PEWG) hoan nghênh những kết quả tích cực mà ngành điện Việt Nam đã đạt được trong năm 2022, như việc sớm đưa vào vận hành nhiều công trình lưới điện giải tỏa công suất các nguồn năng lượng tái tạo và đảm bảo cung cấp đủ điện an toàn, tin cậy cho sinh hoạt và nhu cầu sản xuất tăng cao sau thời kỳ dịch bệnh.
 |
|
Hàng nghìn MW công suất của những dự án điện sạch đang phải chờ xác định giá bán điện phù hợp cho cả nhà đầu tư và EVN. |
Theo nhóm các nhà đầu PEWG, những phản ánh về chuyển dịch năng lượng công bằng đã được phản ánh trong dự thảo Quy hoạch điện VIII vào tháng 12/2022. Quy hoạch này còn ước tính chi phí đầu tư là 142 tỷ USD (126 tỷ USD cho phát điện và 16 tỷ USD cho lưới truyền tải điện) trong giai đoạn 2021-2030, phần lớn nguồn vốn đầu tư này đến từ khu vực tư nhân.
"Chúng tôi cho rằng việc sửa đổi Luật Điện lực gần đây sẽ tạo ra khuôn khổ thu hút thêm nguồn vốn từ khu vực tư nhân để hỗ trợ quá trình chuyển dịch năng lượng", đại diện nhóm PEWG khẳng định.
Đại diện nhóm PEWG phản ánh biểu giá điện hỗ trợ (FIT) cho các dự án năng lượng mặt trời và năng lượng gió là bằng chứng cho thấy chính sách có thể khuyến khích đầu tư vào năng lượng tái tạo như thế nào.
Tuy nhiên, hàng nghìn MW công suất của những dự án này đang phải chờ xác định giá bán điện phù hợp cho cả nhà đầu tư và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) theo khuôn khổ pháp lý hiện hành, do dự án không đáp ứng được thời hạn Ngày vận hành thương mại (COD) để được hưởng giá FIT ưu đãi.
Mới đây, Bộ Công Thương cũng đã ban hành cách xác định khung giá cho các dự án chuyển tiếp này, tuy nhiên vẫn cần thêm thời gian để EVN và các nhà đầu tư thống nhất giá bán cụ thể cho từng nhà máy điện.
Theo Nhóm Công tác PEWG, do tác động của đại dịch toàn cầu mà các nhà máy điện gió và năng lượng mặt trời cũng như hệ thống năng lượng mặt trời trên mái nhà không tránh khỏi sự chậm trễ và kéo dài thời gian xây dựng.
Vì vậy, việc chậm đưa dự án vào vận hành thương mại đôi khi là vì lý do khách quan nằm ngoài tầm kiểm soát của chủ đầu tư. "Một lần nữa, chúng tôi muốn nhấn mạnh rằng những dự án này là nguồn năng lượng sạch, và một số dự án đã sẵn sàng đi vào hoạt động. Chính vì vậy, trong bối cảnh hiện nay, việc kịp thời có giải pháp cho những dự án chuyển tiếp này là cần thiết hơn bao giờ hết, trong khi chờ chính sách mới về giá bán điện cho các dự án năng lượng tái tạo", đại diện nhóm PEWG nhấn mạnh.
Ngoài ra, Nhóm Công tác Điện và Năng lượng muốn nhấn mạnh rằng năng lực tài chính mạnh của EVN là một yếu tố vô cùng quan trọng đối với việc phát triển ngành điện bền vững, vì đó là cơ sở cho một hợp đồng mua bán điện khả thi về mặt tài chính (PPA). EVN không thể tiếp tục trợ giá và chịu lỗ khi bán điện. Trên hết, cần sửa đổi các quy định liên quan để góp phần giải quyết những rào cản trong việc thu hút vốn mà EVN trình bày gần đây.
Phản hồi kiến nghị của Nhóm công tác, ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, phản ánh hiện nay tỷ trọng điện gió và mặt trời chiếm tỷ trọng 25% cơ cấu nguồn điện. Tuy nhiên, cơ chế giá FIT chỉ áp dụng trong giai đoạn đầu, đến nay giá vật tư, thiết bị năng lượng mặt trời giảm nhiều so với trước đây.
Để đảm bảo phát triển năng lượng tái tạo phù hợp thị trường, hài hòa lợi ích của chủ thể tham gia, thời gian tới chuyển từ cơ chế giá FIT sang cơ chế cạnh tranh hơn, Bộ Công Thương đã ban hành khung giá cho dự án điện gió, điện mặt trời. Các chủ đầu tư cần sớm đàm phán với EVN để dự án được đưa vào lưới điện.
Trước đó, 36 nhà đầu tư có các dự án điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp và hiệp hội doanh nghiệp đã có đơn gửi tới Thủ tướng, phản ánh những bất cập trong việc xây dựng và ban hành cơ chế giá phát điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp.
36 nhà đầu tư này phản ánh việc giao cho EVN/EPTC làm công tác xác định giá và sử dụng kết quả đề xuất chưa qua tham vấn với bên tư vấn độc lập là chưa phù hợp thực tiễn. Các nhà đầu tư đề nghị Chính phủ xem xét chỉ đạo Bộ Công Thương nghiên cứu tính toán lại khung giá điện, ban hành thông tư hướng dẫn cụ thể về hợp đồng mua bán điện cho các dự án chuyển đổi, cho phép huy động công suất các nhà máy đã hoàn tất xây dựng…
Lê Thúy
