Kể từ ngày 13/8, mặt hàng trứng Artemia sẽ được áp dụng mức thuế nhập khẩu 3%. Quy định này đang khiến các doanh nghiệp nuôi tôm có nguy cơ phải “đóng cửa” vì bị truy thu thuế một số tiền lên đến hàng tỷ đồng.
Bộ Tài chính bất nhất?
Lường trước được nguy cơ gặp nhiều khó khăn nên ngay từ khi Bộ Tài chính làm dự thảo áp thuế nhập khẩu cho mặt hàng trứng Artemia, Bộ NN&PTNT, Tổng Cục Thủy sản, Hiệp hội Chế biến & Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), Hiệp hội Tôm Bình Thuận cùng hàng loạt doanh nghiệp nuôi tôm, sản xuất thức ăn cho tôm đã có văn bản đề nghị, góp ý, kêu cứu gửi đến Bộ Tài chính về việc không áp thuế nhập khẩu mặt hàng trứng Artemia dùng làm thức ăn cho con tôm.
Song dường như những ý kiến đóng góp đó cũng không làm thay đổi quyết định của Bộ Tài chính. Nhưng, điều làm dư luận băn khoăn hơn cả đó là, ngay cả việc áp thuế 3% hay 5% đối với mặt hàng Artemia để truy thu thuế nhập khẩu cũng bất nhất, lúc thì 0%, lúc 5% và cuối cùng thì 3%.
Điều làm các DN nuôi tôm bất ngờ là dự thảo thông tư sửa đổi, Bộ Tài chính sau khi đã xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương đã thống nhất giảm thuế về 0% nhưng rốt cuộc khi ban hành Thông tư 98, Bộ Tài chính vẫn áp thuế nhập khẩu cho mặt hàng trứng Artemia là 3%.
Trước đó, mặt hàng trứng Artemia được cơ quan Hải quan phân loại vào nhóm 05.11 “Các sản phẩm động vật khác chưa được chi tiết hoặc ghi ở nơi khác; động vật chết thuộc Chương 1 hoặc Chương 3, không thích hợp sử dụng cho người”, mã số 0511.91.00 “- Sản phẩm từ cá hoặc động vật giáp xác, động vật thân mềm hoặc động vật thủy sinh không xương sống khác; động vật đã chết thuộc Chương 3”, thuế suất thuế NK là 5%.
Khi mặt hàng trứng Artemia sẽ được áp dụng mức thuế nhập khẩu 3%, các doanh nghiệp nuôi tôm có nguy cơ phải “đóng cửa”
Theo Bộ NN&PTNT, hiện nay, người nuôi tôm luôn đối mặt với nhiều rủi ro về thời tiết do biến đổi khí hậu, cạnh tranh khốc liệt của các sản phẩm cùng loại trên thị trường quốc tế, rào cản thương mại, giá đầu vào vẫn giữ ở mức cao, lợi nhuận người nuôi ngày càng giảm. Nếu sắp tới, nguyên liệu chăn nuôi tôm sẽ bị áp thuế, truy thu thuế thì DN nuôi tôm chỉ còn cách “đóng cửa” vì không đủ tiền đóng thuế.
Không chỉ có DN lo lắng, Bộ NN&PTNT đã có văn bản gửi Bộ Tài chính đề nghị giảm thuế nhập khẩu mặt hàng trứng Artemia xuống còn 0%. Thứ trưởng Vũ Văn Tám cho rằng điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu ưu đãi mặt hàng trứng Artemia từ 5% xuống còn 0% cũng là cơ hội cho các DN, cơ sở sản xuất giống nhỏ tiếp cận, chủ động nhập khẩu trực tiếp theo nhu cầu mà không cần qua trung gian là các công ty lớn, có tiềm lực kinh tế. Từ đó, sẽ giảm giá thành sản xuất, đảm bảo chất lượng con giống ổn định, giảm dịch bệnh, kích thích, tạo sự tin tưởng cho người nuôi tái sản xuất, gia tăng đầu tư bù lại sản lượng thiếu hụt trong thời gian qua, đảm bảo kế hoạch và kim ngạch xuất khẩu của năm 2016.
Kim ngạch XK tôm giảm
Theo Bộ NN&PTNT, trứng Artemia có vai trò rất quan trọng, gần như chưa có sản phẩm thay thế hoàn toàn trong sản xuất giống thủy sản Việt Nam, đặc biệt trong sản xuất giống tôm nước lợ, dùng để làm thức ăn cho tôm giúp nâng cao sức sinh trưởng, phát triển, tỷ lệ sống và tính ổn định của ấu trùng.
Hàng năm, ngoài số lượng trứng Artemia sản xuất trong nước, vẫn phải nhập khẩu khoảng 160 tấn trứng Artemia để phục vụ sản xuất cho hơn 80 tỷ tôm giống nước lợ và đối tượng thủy sản khác.
Lo ngại việc áp thuế nhập khẩu mặt hàng trứng Artemia sẽ ảnh hưởng đến giá trị kim ngạch xuất khẩu tôm của Việt Nam, bởi thuế tăng đồng nghĩa với việc giá thành sản phẩm sẽ tăng, ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của mặt hàng này trên trường quốc tế.
Đánh giá về tác động của việc áp thuế, Bộ NN&PTNT cho rằng việc giảm thu ngân sách 21 tỷ đồng khi điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu ưu đãi mặt hàng trứng Artemia từ 5% xuống 0% có sức ảnh hưởng không lớn so với một ngành có giá trị kim ngạch xuất khẩu hơn 6 tỷ USD/năm. Trong khi đó, nếu áp thuế 0% thì sẽ có tác động rất tích cực cho sự phát triển chung của ngành tôm như: Tăng thu nhập cho người nuôi khi giá nguyên liệu đầu vào giảm (giá giống có thể giảm từ 10-15%); thúc đẩy gia tăng, củng cố chất lượng Artemia trong nước nhờ sự cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu.
Trước vấn đề trên, nhiều chuyên gia lo ngại, với ưu đãi thuế suất là 0% từ các thị trường lớn như Mỹ, Nhật Bản, Canada, có thể nói đây là một món quà giá trị mà các thị trường này giành cho thủy sản Việt Nam. Nhưng, khi thuế nhập khẩu nguyên liệu tăng lên 3%, liệu chúng ta có nắm bắt được?
Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, ưu đãi về thuế không thể thay thế được giá thành sản phẩm, bởi giá thành sản phẩm mới là sức mạnh cạnh tranh chính. Đơn cử như tôm nuôi ở Ấn Độ với thức ăn rẻ hơn Việt Nam 30% và giá bán tôm có thời điểm cũng rẻ hơn tôm Việt Nam 30% là thách thức không nhỏ. Bởi vậy mà một số chuyên gia đã bày tỏ trên các phương tiện đại chúng rằng dù thuế suất giảm, nhưng thuế nhập khẩu nguyên liệu tăng thì tôm Việt Nam cũng vẫn khó cạnh tranh nổi với tôm Ấn Độ.
Nhiều người cho rằng lợi thế gia nhập TPP sẽ giúp thủy sản Việt Nam cạnh tranh với các mặt hàng giá rẻ hơn, nhưng rõ ràng nếu không tìm cách hạ giá thành sản phẩm thì các mặt hàng thủy sản Việt Nam cũng khó phát huy được những lợi thế khi TPP được ký kết và thực thi.
Ông Nguyễn Hoàng Anh, Chủ tịch Hiệp hội Tôm Bình Thuận ------------------------------- Cần xem xét lại việc truy thu thuế nhập khẩu 5% đối với thức ăn tôm giống vì trứng Artemia chỉ sử dụng vào mục đích cho tôm giống, không sử dụng vào mục đích nào khác và không thể thiếu cho ấu trùng tôm ăn, đồng thời các DN thành viên đã nhập về từ nhiều năm trước, hạch toán vào giá thành để bán hết cho nông dân, DN không thể truy thu lại từ nông dân được. Ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) ------------------------------- Thức ăn dùng cho tôm được hưởng thuế suất bằng 0, thì trứng Artemia (Brine Shrimp Eggs) – một sản phẩm chuyên dùng cho sản xuất giống thủy sản, chủ yếu là nuôi tôm giống, cũng phải là đối tượng được hưởng ưu đãi, có chung một mã hàng hóa với thức ăn dùng cho tôm. Do đó, áp thuế suất bằng 0% để tránh việc nhầm lẫn giữa người kinh doanh và cơ quan quản lý nhà nước.
Từ trước đến nay, hầu hết các DN sản xuất tôm đã sử dụng mặt hàng trứng Artemia này phục vụ cho việc sản xuất tôm giống để bán hết cho bà con nông dân rồi. Bây giờ Bộ Tài chính thay đổi thuế suất từ 0 đến 5% để truy thu yêu cầu chúng tôi nộp sẽ hết sức khó khăn vì không lấy đâu ra nguồn nào để bù đắp cho khoản này vì đã tính toán giá thành bán cho nông dân, làm sao có thể đòi nông dân đưa thêm tiền được? |
Thanh Hoa