Ông Nguyễn Xuân Cường, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT |
Ngày đầu Xuân, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường đã có những phút trải lòng về những thăng trầm của ngành nông nghiệp và cả những dự định, những mục tiêu mà ông với tư cách là vị "Tư lệnh" cùng với ngành nông nghiệp đang nỗ lực thực hiện.
XK nông lâm thuỷ sản đạt con số cao nhất
Năm 2020 dù dịch COVID - 19 đã có ảnh hưởng trực tiếp tới các thị trường XK, nhưng một trong những điểm nhấn là Hiệp định EVFTA chính thức có hiệu lực, đây là cơ hội mà ngành nông nghiệp cùng với nhiều ngành XK khác tận dụng triệt để để bù đắp những khó khăn do dịch gây ra.
Đơn cử, Nghị định 103 quy định về chứng nhận chủng loại gạo thơm xuất khẩu sang Liên minh châu Âu được ban hành trong 20 ngày. Để giúp DN tận dụng ngay cơ hội khi EVFTA chính thức có hiệu lực là điều chưa từng có. Hay trước đó, ngành nông nghiệp vào cuộc quyết liệt trong việc giải quyết tình trạng ùn ứ hàng hóa xuất sang Trung Quốc do tác động của dịch COVID-19.
Chỉ riêng trong tháng 8, Hiệp định EVFTA có hiệu lực, trong một tháng, ông đã 4 lần gặp trực tiếp Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh để bàn giải pháp triển khai hiệu quả hiệp định, tháo gỡ những khó khăn mà DN gặp phải.
Năm 2020 là một năm đầy thăng trầm của ngành nông nghiệp, nhưng rõ ràng trong "cái khó đã ló cái khôn". Và chúng ta đã vượt qua và về đích thắng lợi, thưa Bộ trưởng?
- Đúng vậy! có thể nói 2020 là năm thách thức rất lớn cho ngành nông nghiệp. Vượt qua khó khăn, ngành nông nghiệp đã đạt được kết quả bao trùm. Tốc độ tăng trưởng GDP đạt khoảng 2,65%, đây là chỉ tiêu chung đánh giá sự phát triển rất chung của ngành. Đẩy mạnh được sản xuất, nhất là hai nhóm sản phẩm lớn là lương thực, thực phẩm. Đáp ứng đủ nhu cầu sinh hoạt tiêu dùng của nhân dân và đáp ứng cho yêu cầu XK.
Chỉ tiêu thứ 2 đạt được đó là xuất khẩu. Năm 2020, mặc dù chịu tác động của dịch COVID-19 rất lớn dẫn đến đứt gãy nguồn cung cũng như chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, chúng ta vẫn đạt được tổng sản lượng XK nông lâm thủy sản khoảng 41,25 tỷ USD, đây là con số cao nhất từ trước đến nay.
Về mục tiêu xây dựng nông thôn mới, chúng ta đã hoàn thành được chỉ tiêu, đến hết năm 2020, đã có 62% số xã về đích nông thôn mới, vượt chỉ tiêu đề ra cho năm 2020 và vượt chỉ tiêu 5 năm mà Quốc hội giao cho Chính phủ cũng như khu vực này.
Gần đây, chúng ta đã chứng kiến làn sóng đầu tư của các DN vào nông nghiệp, tuy vậy nông nghiệp Việt Nam vẫn còn thiếu những DN lớn để dẫn dắt. Bộ NN&PTNT sẽ làm gì để tạo sức hấp dẫn thu hút DN đến đầu tư?
- Tôi muốn nhắc đến câu chuyện thành công của tái cơ cấu khu vực nông nghiệp và phát triển nông thôn trong những năm qua. Một bài học rút ra đó là, việc các DN phát triển, gắn kết chặt chẽ với HTX đã trở thành hạt nhân trụ cột trong liên kết với bà con nông dân. Chúng tôi xem đây là một trong những nhân tố, một nhóm giải pháp rất quan trọng, thậm chí quyết định đến chất lượng tái cơ cấu nông nghiệp, xây dựng nền nông nghiệp Việt Nam hiện đại, hội nhập.
Do đó, tới đây, chúng ta cần tiếp tục thực hiện các giải pháp tổng thể để khuyến khích nhiều hơn DN đầu tư vào nông nghiệp nói riêng và khu vực nông thôn nói chung. Từ đó, chúng ta xây dựng một khu vực nông thôn ngày càng giàu có, văn minh, và xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại. Do đó, chúng tôi rất trân trọng các thành tố DN, HTX.
Tôi cũng muốn nói thêm, với vai trò quản lý của ngành, Bộ NN&PTNT sẽ tham mưu với Chính phủ tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách, đặc biệt là thủ tục hành chính. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các địa phương để làm sao tạo điều kiện thông thoáng nhất, thuận lợi nhất để các DN được đầu tư vào khu vực nông nghiệp.
Không chỉ DN, chúng ta còn xúc tiến để người nông dân đẩy nhanh hơn quá trình hình thành các HTX nông nghiệp kiểu mới của mình. Bởi vì, bản thân DN không thể “với xuể” đến từng hộ gia đình mà phải thông qua các tổ chức kinh tế của người nông dân, chính là các HTX kiểu mới.
Xây dựng nền nông nghiệp hiện đại
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nói rằng, cần phải hình thành được trục sản xuất DN- HTX- Người nông dân thành một thể thống nhất và điều này hết sức phù hợp với Việt Nam. Đó là, đi lên từ những mảnh ruộng nhỏ của rất nhiều nông dân nhưng vẫn có một nền sản xuất lớn, tập trung, quy mô hàng hóa, phù hợp với đặc thù từng ngành, từng khu vực. Bởi vì, như ông nói: "Chúng ta đã xác định được trụ cột liên kết đó là chìa khóa tạo ra một nền nông nghiệp hiện đại “DN - HTX - Bà con nông dân”.
Nhưng để làm được điều đó, trước hết chúng ta cần hỗ trợ giúp đỡ cho nông dân Việt Nam trở thành những người sản xuất chuyên nghiệp, hiện đại. Bộ trưởng nghĩ sao về điều này?
Tôi cho rằng, để lực lượng lao động trong nông nghiệp có chất lượng cao và phù hợp với điều kiện tái cơ cấu nông nghiệp hiện đại, dứt khoát giải pháp đào tạo nguồn nhân lực phải là trụ cột trong các nhóm giải pháp. Chính vì thế, ngành đã xây dựng kế hoạch thúc đẩy các trung tâm đào tạo trong ngành và ngoài ngành. Các Viện, các Trường... tới đây tập trung các chương trình đào tạo và đào tạo này rất bao trùm.
Kể cả đội ngũ cán bộ quản lý, đội ngũ cán bộ quản trị cho DN, HTX, cho lao động trực tiếp lành nghề phải có kỹ năng đáp ứng yêu cầu tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng hiện đại. Có như vậy chúng ta mới hoàn thành được sứ mệnh chuyển đổi từ nền sản xuất vốn theo truyền thống sang nền sản xuất nông nghiệp hiện đại hướng đến hội nhập toàn cầu và chủ động có được hiệu quả, chiến thắng.
Năm 2021, thế giới dự báo vẫn phải đối mặt những rủi ro và thách thức vô cùng lớn, ngành Nông nghiệp đã có sự chuẩn bị gì để vượt qua và giúp nông sản Việt chinh phục người tiêu dùng trong và ngoài nước?
- Trong bối cảnh đó, ngành Nông nghiệp xác định sẽ tập trung tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp. Theo đó, tập trung xây dựng nền nông nghiệp Việt Nam theo hướng hiện đại, tập trung khép kín chuỗi giá trị, từ phát triển nguyên liệu, tập trung chế biến, tổ chức thương mại phải hình thành được chuỗi.
Trên cơ sở đồng bộ cả ba nhóm sản phẩm chủ lực gồm: Nhóm sản phẩm chủ lực quốc gia bao gồm 10 nhóm mặt hàng mà chúng ta có giá trị xuất khẩu 1 tỷ USD trở lên; Nhóm nông sản thuộc thế mạnh của các tỉnh, ví dụ như nhãn lồng Hưng Yên, vải thiều Bắc Giang… từng tỉnh có những lợi thế thì chúng ta cũng phải tập trung; Nhóm đặc sản quy mô địa phương hay còn gọi Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP).
Như vậy, với việc đồng hành cùng một lúc ba trục sản phẩm, chúng ta đều phải tập chung chỉ đạo phát triển theo hướng hàng hóa, hiệu quả trên cơ sở ứng dụng khoa học tốt nhất, công nghệ 4.0 vào từng quy mô, từng khu vực, từng ngành hàng ở mức độ phù hợp.
Bên cạnh đó, không ngừng đổi mới công tác quản trị trên nền tảng của công nghệ số, nền tảng của công nghệ 4.0 để làm sao có được các hình thức quản trị thích hợp, phù hợp nhất, đặc biệt là các hình thức tổ chức sản xuất dưới một nền nông nghiệp thông minh.
Rõ ràng, với việc tập trung nỗ lực các nhóm giải pháp để làm sao mời gọi được nhiều DN hơn nữa vào và trở thành nòng cốt, hạt nhân trong chuỗi liên kết sẽ là "đòn bẩy" quan trọng để ngành nông nghiệp vượt qua thách thức. Đặc biệt, với việc thành lập nhiều HTX kiểu mới, cùng với các hộ nông dân để hình thành liên kết, để người nông dân, HTX, DN thành trục liên kết nhuần nhuyễn, hoàn thiện trong tất cả các quy mô sản xuất, cấp độ, ngành hàng. Như vậy, Nông nghiệp Việt sẽ đạt được mục tiêu tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng hiện đại, hội nhập và phát triển bền vững.
- Xin cảm ơn Bộ trưởng!
Thy Lê (thực hiện)