Bộ KH&ĐT đề xuất đầu tư đường sắt cao tốc Bắc - Nam chỉ 26 tỷ USD

Trước đó, Bộ GTVT đề xuất phương án đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam theo kịch bản 3 với tổng vốn đầu tư lên tới 58,7 tỷ USD.

Bộ KH&ĐT cho rằng chi phí đầu tư đường sắt cao tốc Bắc - Nam có thể tiết kiệm hơn 30 tỷ USD (Ảnh: Internet)

Trong báo cáo gửi tới Thủ tướng Chính phủ về phương án thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, Bộ KH&ĐT cho biết qua nghiên cứu kinh nghiệm trên thế giới, chi phí đầu tư xây dựng đường sắt có tốc độ 200 km/h thấp hơn khoảng 10% chi phí đầu tư đường sắt có tốc độ 350 km/h. Chi phí đầu tư phương tiện thiết bị chênh lệch từ 9% - 26%.

Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án của Bộ GTVT lựa chọn tốc độ thiết kế 350 km/h (chủ yếu ở Nhật Bản, Pháp) cạnh tranh với hàng không, đem lại hiệu quả khai thác và có tác dụng điều chỉnh lại cơ cấu thị phần vận tải hợp lý giữa các loại hình giao thông, tuy nhiên tuyến đường sắt tốc độ cao này chỉ khai thác cho tàu khách mà không khai thác cho tàu hàng.

Theo Bộ KH&ĐT, ở Đức trước đây đã nâng cấp các thế hệ tàu từ ICE 1 sang ICE 2, ICE 3 với tốc độ chạy tàu tối đa được nâng từ 200 km/h lên 300 km/h. Sau này khi lựa chọn tốc độ hợp lý và tối ưu nhất để vận tải cả hành khách và hàng hóa cho đường sắt tốc độ cao thì thế hệ tàu ICE 4 giảm tốc độ xuống còn 250km/h và thế hệ tàu mới nhất là ICE x tốc độ chạy tàu tối đa giảm tiếp xuống còn 200 km/h.

Hay Hà Lan nghiên cứu nâng cấp tuyến đường sắt Dusseldorf (biên giới nước Đức) đến Amsterdam đang khai thác với tốc độ 200 km/h thành 300 km/h bằng tốc độ đoạn Dusseldorf đến Frankfurt. Kết quả là khi nâng tốc độ chạy tàu từ 200 km/h thành 300 km/h thì chi phí đầu tư và vận hành tăng từ 1,8 tỷ EUR lên 3,4 tỷ EUR (tăng 1,9 lần) không hiệu quả nên Chính phủ Hà Lan không thực hiện đầu tư nâng cấp tuyến đường này nữa.

Vì vậy, Bộ KH&ĐT cho rằng việc đề xuất của Bộ GTVT đầu tư tuyến đường sắt có tốc độ thiết kế 350 km/h, tốc độ khai thác 320 km/h với tổng mức đầu tư 58,71 tỷ USD sẽ có nhiều rủi ro, tác động xấu đến nguồn vốn đầu tư phát triển.

"Yếu tố tốc độ là vấn đề then chốt của đường sắt tốc độ cao và có thể thấy rằng đường sắt tốc độ cao hiệu quả khi tốc độ khai thác tối đa là 200 km/h như các nước đã làm. Theo số liệu đánh giá của Hà lan và Đức thì tốc độ chạy tàu trên trục Bắc - Nam là 200 km/h là hiệu quả, tổng mức đầu tư Dự án này sẽ khoảng 26 tỷ USD (giảm trên 30 tỷ USD so với tổng mức đầu tư Bộ GTVT trình)", các chuyên gia Bộ KH&ĐT phân tích. 

Ngoài ra, chưa tính đến các yếu tố khác như sự hợp lý của hướng tuyến giảm chiều dài tuyến đường thì tổng mức đầu tư còn tiếp tục giảm. Với tốc độ khai thác 200 km/h, thời gian Hà Nội đi Tp.HCM chỉ mất khoảng 8 giờ là khá hợp lý. Phương án này phù hợp với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ làm giảm chi phí đầu tư, giảm chi phí vận tải của nền kinh tế, bảo đảm tính khả thi, hiệu quả…

Do đó, Bộ KH&ĐT kiến nghị, Thủ tướng Chính phủ xem xét thành lập Hội đồng thẩm định Nhà nước để tổ chức thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án, trong đó Hội đồng được thuê liên danh tư vấn trong nước và tư vấn nước ngoài bảo đảm độc lập, khách quan với tư vấn lập Dự án để thẩm tra báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án.

Lê Thúy