Sáng nay (4/12), Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam thường niên 2018 (VBF 2018) chính thức khai mạc tại Hà Nội.
Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết việc cắt giảm điều kiện kinh doanh có nhiều tín hiệu tích cực, đa số các bộ ngành hoàn thành vượt yêu cầu cắt giảm và đơn giản hóa tối thiểu 50% điều kiện kinh doanh tính đến 31/10/2018. Tuy nhiên, kết quả khảo sát cho thấy vẫn có 58% doanh nghiệp đang phải xin các loại giấy phép kinh doanh có điều kiện và 42% doanh nghiệp trong số đó cho biết gặp khó khăn khi xin phép.
Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI |
Việc cải cách kiểm tra chuyên ngành có tiến bộ. Điểm sáng nhất là Nghị định 15/2018/NĐ-CP thay thế Nghị định 38/2012/NĐ-CP về hướng dẫn Luật An toàn thực phẩm. Tuy nhiên, tính đến tháng 9/2018 mới chỉ có 68 thủ tục kiểm tra chuyên ngành có thể thực hiện được trên Cổng thông tin một cửa quốc gia và cũng mới có 1 thủ tục (khai báo hóa chất) là thực hiện điện tử hoàn toàn, các thủ tục khác vẫn nộp thêm bản giấy.
Thủ tục đăng ký kinh doanh có nhiều chuyển biến tích cực, được xem là lĩnh vực đi đầu trong ứng dụng công nghệ thông tin, nhưng theo kết quả khảo sát, bình quân cả nước mới có 13% được thực hiện trực tuyến.
Thủ tục cấp giấy phép xây dựng đã bước đầu liên thông với thủ tục phòng cháy chữa cháy, nhưng mức độ liên thông vẫn còn thấp.
Việc nộp thuế của doanh nghiệp đã thuận lợi hơn rất nhiều, chủ yếu do ứng dụng công nghệ thông tin, tuy nhiên, tình trạng quy định pháp luật thuế thiếu rõ ràng, gây ra cách hiểu không thống nhất giữa doanh nghiệp và cơ quan thuế vẫn còn nhiều.
Thủ tục đăng ký bất động sản mặc dù có cải thiện, nhưng còn đơn lẻ, chưa có sự liên kết, phối hợp với thủ tục về xây dựng, công chứng, nộp thuế.
Cải cách thủ tục hành chính tại nhiều địa phương có tiến bộ, song việc triển khai thủ tục trực tuyến vẫn chậm và có nhiều trục trặc.
Cơ chế một cửa đang phát huy hiệu quả tốt ở nhiều địa phương. Công tác tổ chức đối thoại giữa chính quyền tỉnh và doanh nghiệp được phát huy tốt. Mô hình cà phê doanh nhân được nhiều doanh nghiệp hoan nghênh. Tuy vậy, các mô hình trên vẫn chưa được lan tỏa rộng khắp và thực chất.
Công tác thanh, kiểm tra có chuyển biến tích cực, tỷ lệ doanh nghiệp bị thanh kiểm tra từ 2 lần giảm từ 48% xuống 40%, tỷ lệ doanh nghiệp cho biết có sự trùng lặp về nội dung giữa các cuộc thanh kiểm tra từ 24% giảm còn 14% chỉ sau một năm. Điều này cho thấy Chỉ thị 20 chấn chỉnh công tác thanh tra kiểm tra mà Thủ tướng Chính phủ ban hành tháng 5/2017 đã phát huy tác dụng.
Như vậy, đã có rất nhiều sự cải thiện, tuy vậy không gian cải cách vẫn còn rất lớn. Để tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh và thúc đẩy phát triển doanh nghiệp, đại diện VCCI kiến nghị, về cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh và kiểm tra chuyên ngành: Trong quá trình cắt giảm hiện đang nảy sinh vấn đề chưa thống nhất về tiêu chí xác định quy định nào cắt bỏ hay giữ lại.
Về cải cách thủ tục hành chính, cần nghiên cứu các phương án liên thông tối đa các thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của nhiều cơ quan khác nhau.
Về tổ chức đối thoại, công tác tổ chức đối thoại nên giao cho các hiệp hội doanh nghiệp chuẩn bị về mặt nội dung cũng như mời doanh nghiệp đến tham dự đối thoại.
Về thanh kiểm tra: Các tỉnh cần giao nhiệm vụ cho cơ quan thanh tra tỉnh làm đầu mối kiểm soát các hoạt động thanh kiểm tra doanh nghiệp trong tỉnh, kể cả các cuộc thanh kiểm tra của các bộ ngành trung ương...
Theo Chủ tịch VCCI, Việt Nam đã làm được nhiều việc trong cải thiện môi trường kinh doanh nhưng tốc độ thay đổi vẫn chưa đạt yêu cầu. Chẳng hạn, trong Doing Business 2019 mà WB công bố vừa rồi, Việt Nam dù tăng so với chính mình, điểm tổng của Việt Nam tăng từ 66,77 lên 68,36, 4 năm gần đây đều liên tục tăng điểm trong Doing Business, nhưng mức độ thay đổi này vẫn còn chậm so với các quốc gia khác. Năm vừa qua, Việt Nam được WB ghi nhận có 3 cải cách lớn trong lĩnh vực gia nhập thị trường, thuế và thực thi hợp đồng nhưng năm ngoái được ghi nhận tới 5 cải cách. Trong năm nay, Trung Quốc được ghi nhận có 7 cải cách, Malaysia được ghi nhận 6 cải cách và thứ hạng 2 quốc gia này đang cải thiện rất ấn tượng trong bảng xếp hạng.
Nếu so sánh trong khu vực ASEAN, Việt Nam vẫn chưa lọt được vào top 4 nước đứng đầu. Với vị trí 69, Việt Nam vẫn còn khoảng cách khá xa so với Singapore (thứ 2), Malaysia (thứ 15) hay Thái Lan (thứ 27).
Đặc biệt, nếu so sánh với 10 quốc gia khác trong Hiệp định Đối tác Tiến bộ và Toàn diện xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Việt Nam là quốc gia đứng cuối cùng, sau cả Peru hay Chilê. Đáng lưu ý, điểm số và thứ hạng của 10 chỉ số thành phần của Doing Bussiness năm nay thì chỉ có 4 lĩnh vực tăng thứ hạng, 5 lĩnh vực tăng điểm số. Như vậy, để thứ hạng Việt Nam tăng mạnh mẽ hơn nữa cần có sự chuyển động đồng đều và mạnh mẽ của tất cả các ngành và lĩnh vực.
Nhật Linh