Những tranh cãi căng thẳng, bi hài trong buổi đối thoại giữa cán bộ công nhân viên (phần đông là giới làm nghệ thuật) của VFS với lãnh đạo Tổng công ty Vận tải thủy Vivaso (DN đang nắm giữ 65% cổ phần tại VFS) đã buộc lòng một lãnh đạo của Chính phủ là Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phải đến thị sát hãng phim này vào ngày 20/9 tại số 4 Thụy Khuê (Hà Nội).
Nghi ngờ giá hớ
Và theo dự kiến, ngày 21/9, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam sẽ chủ trì buổi làm việc về VFS tại Văn phòng Chính phủ nhằm rà soát vấn đề cổ phần hóa (CPH) một hãng phim có bề dày lịch sử.
Có thể thấy quá trình CPH tại VFS trước đây có thật sự minh bạch, đúng các quy định của pháp luật, lựa chọn nhà đầu tư chiến lược phù hợp, đến giờ vẫn còn nhiều nghi vấn khi VFS được cho là đã bị bán rẻ cho cổ đông chiến lược là Vivaso với giá 32,5 tỷ đồng.
Vivaso là một “ông trùm” trong lĩnh vực xây dựng hạ tầng giao thông, vốn chẳng ăn nhập gì với chuyện làm phim, càng làm cho sự hồ nghi về chiến lược phát triển của VFS trong tương lai.
Cũng nên nhắc lại, cuối năm ngoái, tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về công tác CPH VFS và quản lý đất đai trong CPH DNNN, Thủ tướng từng yêu cầu Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) rà soát lại toàn bộ quá trình CPH để quyết định việc hoàn thành công tác CPH VFS theo thẩm quyền, đúng quy định và chịu trách nhiệm trước pháp luật; yêu cầu cổ đông chiến lược thực hiện đúng cam kết đã ký kết.
Lưu ý thêm, thời điểm CPH VFS, giá trị thương hiệu của hãng phim này được tính bằng 0 đồng. Khi định giá DN, đơn vị tư vấn cho VFS đã tính giá trị thương hiệu, giá trị đất đai, ưu thế sử dụng vị trí đất của VFS bằng 0. Kết quả định giá được Ban cổ phần Bộ VHTT&DL phê duyệt.
|
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trao đổi với các nghệ sĩ hãng Phim truyện Việt Nam
Do đó, nhiều nhà đầu tư đã tiếc rẻ vì không mua được cổ phần tại VFS khi riêng khối tài sản là đất của VFS được xem là “đất vàng”. Tại Hà Nội, VFS có đến ba lô đất lớn, gồm: 5.443,5m2 tại số 4 Thụy Khuê, hình thức sở hữu là thuê đất trả tiền hàng năm, đất đã thuê hơn 50 năm; 904,9m2 ở ngõ 151 Hoàng Hoa Thám, hình thức sở hữu là giao đất; 6.382,8m2 đất ở Đông Anh tức trường quay Cổ Loa, hình thức sở hữu là giao đất; còn tại Tp.HCM, VFS có một lô đất 1.208,72m2 ở số 6 Thái Văn Lung, quận 1, với hình thức sở hữu thuê đất của Nhà nước.
Có nhiều ý kiến cho rằng việc CPH tại VFS sẽ là tiền lệ xấu cho các DNNN, nhất là trong những lĩnh vực đặc thù về nghệ thuật, đang trên đà thoái vốn nhà nước nếu không có những chấn chỉnh kịp thời.
Trách nhiệm của ai?
Đồng thời việc không đưa giá trị thương hiệu VFS vào có phải là sự lãng phí cho giao dịch mua bán này và liệu mức giá 32,5 tỷ đồng cho Vivaso sở hữu 65% cổ phần ở VFS có phải giá “hớ”. Trách nhiệm của Bộ VHTT&DL ở đâu trong chuyện này?
Theo chuyên gia thương hiệu Lại Tiến Mạnh, Giám đốc Brand Finance tại Việt Nam, có nhiều DNNN với tên tuổi lớn nên rất lãng phí nếu không có quy định rõ. Nhất là khi CPH vẫn phải tuân thủ nguyên tắc bán được giá cao nhất và thu được nhiều tiền nhất về cho Nhà nước, tránh thất thoát tài sản. Việc không đưa giá trị thương hiệu VFS vào là rất lãng phí cho giao dịch mua bán này.
Theo nhiệm vụ CPH, giai đoạn 2016 – 2020, 137 DNNN sẽ phải CPH. Chính phủ xem việc thoái vốn khỏi các DNNN đã CPH là một nhiệm vụ không kém phần quan trọng so với việc CPH các DNNN. Yêu cầu của Chính phủ là phải thực hiện quá trình này một cách minh bạch nhằm ngăn ngừa thất thoát vốn và tài sản của Nhà nước.
|
Tuy nhiên, song song với đó, trên quy mô lớn của các DNNN cần CPH hoặc thoái vốn, việc định giá các DN này có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn nếu nhìn vào thực tế của VFS cho dù đây là đơn vị hoạt động đặc thù trong lĩnh vực nghệ thuật.
Theo nhận định của giới chuyên gia, nhiều DNNN của Việt Nam đang sút kém, sử dụng lao động, đất đai và vốn kém hiệu quả. Nếu nhìn vào hoạt động của VFS trước khi CPH với hơn 20 năm thua lỗ cũng phần nào thể hiện rõ vấn đề này.
Nhưng bề dày thương hiệu của VFS là không thể chối cãi, những “mảnh đất vàng” mà VFS quản lý còn sờ sờ ra đó nên Nhà nước cần có trách nhiệm là phải giữ gìn nếu không muốn bị các “ông trùm” thao túng.
Trong câu chuyện CPH VFS nói riêng và các DNNN nói chung, điều mong mỏi vẫn là cần có những cổ đông chiến lược tích cực để đưa hoạt động của DNNN sau khi CPH trở nên hiệu quả hơn và bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, DN, nhà đầu tư và người lao động trong DN.
Đồng thời việc xử lý đất đai trong quá trình CPH DNNN nhất thiết phải được chú ý. Lẽ đương nhiên, việc tính giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị DN CPH phải tuân thủ các quy định của pháp luật về đất đai.
Cần lưu ý, trong khối DNNN sau CPH hiện nay có tình trạng một số DN kinh doanh không hiệu quả hoặc hoạt động chệch hướng do có Ban quản trị đầy âm mưu, tính toán, vẫn còn thích duy trì tỷ lệ cổ phần nhà nước, không thích đổi mới hoặc đổi mới theo chiều hướng tiêu cực, không như mong muốn ban đầu từ đơn vị được giao quản lý vốn nhà nước.
Như vậy, những “khúc phim buồn” sẽ là nguy cơ vốn cùng tài sản của Nhà nước bị thất thoát và biến mất nếu còn để tình trạng này kéo dài, thiếu sự sâu sát của cơ quan quản lý.
Thế Vinh
