Theo dự báo của FiinGroup (công ty chuyên lĩnh vực cung cấp dịch vụ tích hợp về dữ liệu tài chính, thông tin kinh doanh, nghiên cứu ngành và các dịch vụ khác), đến cuối năm 2024 có 50 triệu ví điện tử hoạt động tại Việt Nam, tăng gần 40% so với năm ngoái.
Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, có khoảng 100 doanh nghiệp công nghệ tài chính (fintech) đang hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực thanh toán, tiếp đến là tài chính cá nhân, cho vay ngang hàng… Trong đó, tính đến cuối tháng 12/2023, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã cấp giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán cho 51 tổ chức không phải là ngân hàng cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán trên thị trường.
![]() |
Dự báo đến cuối năm 2024 có 50 triệu ví điện tử hoạt động tại Việt Nam, tăng gần 40% so với năm ngoái. |
Thị trường ví điện tử Việt Nam đang trải qua giai đoạn phát triển bùng nổ. Giai đoạn 2018-2023, số lượng và giá trị giao dịch thông qua ví điện tử liên tục đạt mức tăng trưởng hai con số, với tốc độ hàng năm lần lượt là 80,4% và 83,5%.
Theo số liệu thống kê mới nhất của NHNN, đến cuối năm 2023, số lượng ví điện tử đang hoạt động là 36,23 triệu ví (chiếm 63,23% trong tổng số gần 57,31 triệu ví điện tử đã được kích hoạt), với tổng số tiền trên các ví này là khoảng 2,96 nghìn tỷ đồng.
Các chuyên gia đánh giá, thanh toán kỹ thuật số ngày càng phổ biến và sự tham gia tích cực của các công ty trung gian thanh toán đã giúp lượng ví điện tử liên tục gia tăng, nhờ đó thanh toán kỹ thuật số tại Việt Nam bằng điện thoại thông minh phổ biến cao. Thống kê của Bộ Thông tin & Truyền thông, năm 2023, số thuê bao sử dụng smartphone ước đạt 100,1 triệu, tăng 5,7% so với năm 2022. Tỷ lệ người dùng smartphone/người dùng điện thoại di động ước đạt 84,4%, cao hơn tỷ lệ trung bình quốc tế (trung bình quốc tế là 63%)... Còn theo NHNN, đến cuối năm ngoái, thanh toán qua kênh điện thoại di động đạt hơn 7 tỷ giao dịch với giá trị đạt hơn 49 triệu tỷ đồng, tăng hơn 61% về số lượng và gần 12% về giá trị.
Theo nền tảng dữ liệu Statista (Đức), năm 2022, Việt Nam đứng thứ 3 Đông Nam Á về lượng ví điện tử, sau Indonesia và Philippines. Cả ba cũng nằm trong top đầu khu vực này về mức độ phổ biến của ví điện tử trong thanh toán kỹ thuật số, theo khảo sát năm 2022 của Visa.
Chưa có số liệu đầy đủ về số lượng ví điện tử tại các nước trong khu vực năm qua. Tuy nhiên, trật tự thứ hạng của top 3 được Statista dự báo tiếp tục duy trì đến năm 2026, khi lượng ví điện tử của Indonesia, Philippines và Việt Nam lần lượt là 215,7 triệu, 69,8 triệu và 67,6 triệu.
Các chuyên gia đánh giá, mặc dù có hơn 50 công ty dịch vụ trung gian thanh toán, nhưng lượng người dùng ví điện tử tại Việt Nam chỉ tập trung ở vài "ông lớn", đặc biệt là Momo, Shopee Pay và VNPay.
Momo thể hiện tham vọng trở thành siêu ứng dụng bằng cách chủ động đa dạng hóa các đối tác liên kết và dịch vụ thông qua M&A cũng như đầu tư vào các công ty khởi nghiệp hoặc công ty khác. Mới đây, Fintech này mua lại một công ty bảo mật, bước chân sang lĩnh vực đầu tư.
Trong khi đó, ShopeePay khai thác thế mạnh thương mại điện tử của Shopee, còn VNPay tập trung vào lĩnh vực cốt lõi là cổng thanh toán tại cửa hàng bán lẻ địa phương và mạng lưới đối tác trên toàn quốc. Các trung gian thanh toán nhỏ thì phải đối mặt với những thách thức trong hoạt động có hiệu quả.
Đáng chú ý, theo FiinGroup, dù có các con số tăng trưởng ấn tượng, các ví điện tử vẫn chưa thoát khỏi cuộc đua tiêu vốn để thu hút và giữ chân khách hàng. Nguyên nhân là nhiều người dùng thanh toán qua ví điện tử do các ưu đãi hấp dẫn và phiếu giảm giá mà họ nhận được. Người dùng có xu hướng quan tâm đến các chương trình khuyến mãi, sau đó chuyển sang một nhà cung cấp khác.
Điều này đòi hỏi các nỗ lực khuyến mãi liên tục từ các ví điện tử và cổng thanh toán, dẫn đến gánh nặng chi phí lớn cho các công ty này. Do đó, các nhà cung cấp hàng đầu với hàng triệu người dùng như Momo hoặc Shopee Pay tiếp tục lỗ, bất chấp tăng trưởng doanh thu ròng.
Dữ liệu cập nhật về kết quả kinh doanh mới nhất của các doanh nghiệp này cho thấy, MoMo hiện chiếm tới 68% thị phần ví điện tử tại Việt Nam, theo Decision Lab, nhưng cũng là ví điện tử lỗ nhiều nhất. Năm 2020 và 2021, lợi nhuận sau thuế MoMo ghi nhận âm khoảng 880 tỷ đồng. Con số này tăng 30% vào năm 2022, âm gần 1.150 tỷ đồng.
Tương tự, ZaloPay chiếm 53% nhưng ghi nhận lợi nhuận âm gần 680 tỷ đồng năm 2020. Mức lỗ tiếp tục tăng 82,5% vào năm 2021 và tăng thêm 6,5% vào năm 2022, lên hơn 1.300 tỷ đồng.
Còn ShopeePay hiện chiếm 25% thị phần nhưng trong năm 2020 lỗ hơn 100 tỷ đồng, năm 2021 lỗ 380 tỷ đồng và năm 2022 lỗ hơn 200 tỷ đồng.
Tuy nhiên, sự cạnh tranh lâu dài trong thị trường ví điện tử dự báo chuyển từ cuộc đua đốt tiền làm khuyến mãi sang so kè công nghệ, tính toàn diện của hệ sinh thái, trải nghiệm khách hàng và đa dạng hóa doanh thu qua các dịch vụ tài chính bổ sung. Tình hình này tạo cơ hội cho các nhà đầu tư nước ngoài tìm hiểu và đầu tư vào thị trường.
MoMo hiện được coi là ví điện tử “quốc dân” với hơn 31 triệu người dùng, chiếm thị phần lớn nhất so với các đối thủ. Hệ sinh thái phủ khắp 63 tỉnh thành với hơn 50.000 đối tác, 140.000 điểm chấp nhận thanh toán, hợp tác với đông đảo đối tác ngân hàng, tổ chức tài chính, các siêu thị, quán ăn, nhà mạng, hãng hàng không, giao thông vận tải…
Về tỷ lệ sở hữu của khối ngoại tại MoMo, theo cập nhật mới nhất tại ngày 27/9/2023, MoMo có 71,214 % vốn điều lệ được sở hữu bởi các đối tác ngoại.
Còn đối với VNPay được cho là thuộc sở hữu của VNLife, và pháp nhân này đang được khối ngoại nắm giữ tới gần một nửa số cổ phần.
Chuyên gia tài chính, TS Cấn Văn Lực nhận xét, nhìn vào kết quả hoạt động của các ví điện tử có thể thấy các ví vẫn đang chấp nhận lỗ trong giai đoạn này để hút người dùng và sẽ cần thêm thời gian để cấu trúc lại mô hình hoạt động, tăng cường ứng dụng công nghệ, hợp tác với ngân hàng, fintech và ví khác để nâng cao hiệu quả, phục vụ khách hàng tốt hơn.
Thanh Hoa