Ngành mía đường trong 5 năm qua được định giá ở mức thấp do sự cạnh tranh gay gắt từ đường Thái Lan, điều này không khuyến khích nông dân trồng mía, khiến công suất hoạt động của các nhà máy đường xuống mức thấp kỷ lục. Tuy nhiên, định giá đã có dấu hiệu phục hồi kể từ khi áp dụng thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp mang lại hy vọng tăng trưởng trong dài hạn.
 |
|
Giá đường được kỳ vọng vẫn giữ ở mức cao trong những tháng cuối năm 2021. |
Doanh nghiệp mía đường đang có những thuận lợi khi từ ngày 15/6/2021, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1578/QĐ-BCT, áp dụng mức thuế chống bán phá giá chính thức là 42,99%, mức thuế chống trợ cấp chính thức là 4,65%, đối với một số sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan nhập khẩu vào Việt Nam, trong thời hạn 5 năm.
Đến tháng 8/2021, VSSA đã gửi hồ sơ cơ bản đến Bộ Công Thương đề nghị thực hiện điều tra thuế chống bán phá giá đối với 5 quốc gia ASEAN là Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar bị cáo buộc là điểm xuất khẩu vòng của đường có xuất xứ Thái Lan.
Theo SSI Research, kể từ khi áp thuế, sản lượng đường nhập khẩu từ Thái Lan đã giảm xuống mức thấp nhất là 15 nghìn tấn trong tháng 6/2021 so với mức cao nhất là 183 nghìn tấn trong tháng 4/2020. Đường nhập lậu đã được kiểm soát chặt chẽ do Việt Nam đóng cửa biên giới để kiểm soát dịch Covid-19. Tuy nhiên, đường Thái Lan đã lách thuế bằng cách "quá cảnh" ở các nước ASEAN khác trước khi đến Việt Nam.
Trong bối cảnh đó, VSSA đã nộp hồ sơ đề nghị điều tra lẩn tránh thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp (AD&AS) đối với đường Thái Lan lên Cục phòng vệ thương mại; kết quả điều ra có thể là một yếu tố hỗ trợ ngành.
Hiện tại, giá đường trong nước của Việt Nam đã tiệm cận với giá đường khu vực, vượt giá đường Thái Lan 10% nhưng vẫn thấp hơn các nước khác khoảng 7% -19%. Cụ thể, tính đến hết tháng 7/2021, giá đường tinh luyện khoảng 18.000 - 18.200 đồng/kg, tăng từ 500 - 800 đồng/kg trong 3 tháng gần đây và tăng từ 2.000 - 2.200 đồng/kg so với thời điểm đầu năm 2021.
Giá đường RS (đường kính trắng) và RE (đường tinh luyện) trong nước tiếp tục tăng trong tháng 8 sau khi được giữ ổn định trong tháng 7; trong đó, giá đường RS giao ngay tại các nhà máy đường trong nước đã tăng trưởng vượt mức 18.000 đồng/kg.
SSI Research cho rằng, vào cuối năm 2020, giá đường của Việt Nam thấp hơn giá đường khu vực khoảng 27% -39%. Trong khi tác động của thuế suất đã được phản ánh một phần vào giá đường trong nước, các cuộc điều tra về việc lẩn tránh thuế và thâm hụt toàn cầu sẽ tiếp tục thúc đẩy giá đường tăng nhanh cho đến năm 2022.
"Chúng tôi tin rằng, việc định giá lại đã và đang diễn ra và các nhà sản xuất đường có thể tận hưởng tăng trưởng trong dài hạn, khi nông dân được khích lệ trồng mía trở lại", SSI Research nhận định.
Điển hình, Công ty cổ phần Thành Thành Công - Biên Hòa (SBT) ước tính niên vụ năm 2021-2022 sản lượng tiêu thụ sẽ đi ngang trong năm tài chính 2022, với tổng sản lượng đường tiêu thụ là 1,15 triệu tấn. Giá bán trung bình đường có thể tăng 36% lên 16,5 triệu đồng/tấn và giá thu mua mía có thể tăng 25% so với cùng kỳ.
Công ty cổ phần Đường Quảng Ngãi (QNS) dự kiến sản lượng mía nguyên liệu đầu vào sẽ tăng lớn nhất trong năm tới (+50% so với cùng kỳ). Cho niên vụ 2022-2023, QNS kỳ vọng diện tích trồng mía tiếp tục tăng 40%. "Với lượng mía nguyên liệu đầu vào tăng, chúng tôi kỳ vọng QNS sẽ tăng công suất hoạt động cho cả hoạt động sản xuất đường và điện sinh khối, thúc đẩy cả doanh thu và lợi nhuận của hai mảng này", SSI Research kỳ vọng.
Công ty cổ phần Mía đường Sơn La ước tính niên vụ năm 2022 sản lượng tiêu thụ tăng 14% so với cùng kỳ và giá bán vẫn cao hơn 31% so với mức năm 2021. Giá thu mua mía tăng 31% so với cùng kỳ, phù hợp với đà tăng của giá bán.
Thanh Hoa
