Ngày 28/9, Bộ Công Thương tổ chức hội thảo giới thiệu về Đề án “Quy hoạch phát triển điện lực Quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn tới năm 2045” (Quy hoạch điện VIII).
Đầu tư lưới truyền tải gấp 2 lần quy mô
Theo báo cáo của Bộ Công Thương, Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh đã được đưa vào triển khai, thực hiện được gần 10 năm. Tuy vậy, trong thời gian vừa qua, ngành điện đối mặt với nhiều thách thức lớn như nhu cầu điện đang tăng trưởng cao, sự phát triển của nguồn điện không cân đối với nhu cầu phụ tải giữa các vùng miền.
 |
|
Việc phát triển lưới truyền tải để giải tỏa công suất các nguồn điện được đặt ra tại Quy hoạch điện VIII. |
Sự phát triển nhanh của các nguồn năng lượng tái tạo (NLTT) khi có các cơ chế khuyến khích phát triển nhưng lưới điện chưa theo kịp dẫn tới thực tế công suất nguồn điện tại một số nơi còn dư thừa, chưa giải tỏa hết. Cơ chế giá điện chưa đáp ứng được yêu cầu, chưa thu hút được đầu tư, vấn đề bảo vệ môi trường vẫn đặt ra nhiều thách thức…
Trong bối cảnh đó, việc lập Quy hoạch điện VIII được mong đợi sẽ đề ra các giải pháp toàn diện để giải quyết vào tháo gỡ các nút thắt hiện nay trong phát triển điện lực.
Theo ông Hoàng Quốc Vượng, Quy hoạch điện VIII về cơ bản đã hoàn thành, theo đúng kế hoạch Bộ Công Thương sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ vào tháng 10/2020.
Theo Chương trình phát triển nguồn điện giai đoạn tới năm 2030, dự kiến tổng công suất nguồn điện sẽ tăng thêm khoảng gần 80.000 MW so với năm 2020, trong đó các nguồn điện lớn như các nhà máy nhiệt điện than, khí và LNG dự kiến sẽ tăng thêm khoảng trên 30.000 MW; các nhà máy điện gió onshore, offshore và điện mặt trời dự kiến tăng thêm khoảng gần 30.000 MW.
"Phần lớn các nguồn điện này đều tập trung nằm xa trung tâm phụ tải. Vì vậy, công tác phát triển lưới truyền tải để giải tỏa công suất các nguồn điện này đặt ra nhiều nội dung cần xem xét và nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu của Đề án chỉ ra rằng xu hướng truyền tải điện sẽ có nhiều thay đổi trong thời gian tới. Thay vì truyền tải điện từ miền Bắc vào miền Nam như những năm qua, chiều truyền tải có xu hướng thay đổi dần theo chiều ngược lại", ông Vượng cho biết.
Trước dự báo hệ thống điện sẽ tăng trưởng ở quy mô lớn với cơ cấu nguồn phức tạp với khối lượng lớn nguồn điện gió và mặt trời, bổ sung các nguồn linh hoạt và tích năng, Viện Năng lượng dự kiến khối lượng lưới truyền tải sẽ tăng gấp
2 lần vào 2030 và gấp khoảng 3 lần vào 2045 so với hiện nay. Khả năng xuất hiện lưới điện 1 chiều siêu cao áp.
Theo đó, hệ thống truyền tải xương sống 500-220kV trong giai đoạn 2021-2030 tầm nhìn đến năm 2045 có thể đáp ứng tốt nhu cầu truyền tải của các loại nguồn điện nhất là NLTT để cung cấp cho các trung tâm phụ tải.
Theo ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó trưởng phòng Phát triển Hệ thống điện, Viện Năng lượng, lưới điện truyền tải giai đoạn 2021-2030 và định hướng phát triển đến 2045 được xây dựng có mục tiêu chủ yếu là truyền tải nguồn NLTT. Do đó, khối lượng xây dựng lưới truyền tải rất phụ thuộc vào chính sách phát triển NLTT quốc gia như chính sách phát triển điện mặt trời, điện gió trên bờ và điện gió ngoài khơi.
Khối lượng đầu tư lưới truyền tải lớn (gấp 2 lần quy mô đầu tư hiện nay) nhưng hệ số sử dụng lưới điện NLTT thấp hơn các loại nguồn truyền thống, thời gian hoàn vốn lâu hơn, khó đáp ứng các chỉ tiêu kinh tế thông thường. Do đó, cần có cơ chế về chi phí truyền tải phù hợp để tái đầu tư lưới điện với tỷ trọng cao NLTT.
Liên kết để mua điện từ Lào và Trung Quốc
Bên cạnh đó, theo Bộ Công Thương, Chính phủ đã có chủ trương cụ thể về triển khai nhập khẩu điện từ các nước trong khu vực. Nhiều biên bản ghi nhớ đã được ký giữa Việt Nam và các nước láng giềng để tăng khả năng nhập khẩu điện tới 2030. Tuy nhiên, quá trình triển khai nhập khẩu điện chưa đạt được kết quả như mong đợi, làm ảnh hưởng tới việc liên kết lưới điện.
Chính vì vậy, trong Đề án Quy hoạch điện VIII, vấn đề liên kết lưới điện đã được Bộ Công Thương nghiên cứu kỹ lưỡng và đề xuất các giải pháp triển khai nhằm hiện thực hóa các chủ trương liên kết lưới điện của Chính phủ. Việc này không chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng điện của nước ta trong giai đoạn tới, quan trọng hơn là tạo ra sự liên kết mạnh giữa hệ thống điện Việt Nam và các nước trong khu vực, hướng tới thị trường điện cạnh tranh.
Bà Lê Thị Thu Hà, Phòng Phát triển hệ thống điện, Viện Năng lượng, cho biết đến 2030, Việt Nam nhập khẩu từ Trung Quốc khoảng 2GW thông qua trạm BTB. Việc nhập khẩu từ Lào giai đoạn đến 2030 sẽ theo phương thức: Nhà máy điện Lào kết nối trực tiếp với lưới điện Việt Nam và độc lập với lưới điện nội địa Lào. Do vậy, sẽ ưu tiên nghiên cứu xây dựng lưới truyền tải liên kết mua điện từ Lào và Trung Quốc về khu vực Bắc Bộ.
Cụ thể, nghiên cứu xây dựng liên kết lưới truyền tải giữa khu vực Bắc Bộ với Bắc Lào thông qua xây dựng liên kết 500kV thông qua trạm BTB tại biên giới với tỉnh HouaMuang, Xamneua để kết nối lưới 500 kV trung tâm Lào, mua điện từ nhiệt điện Houaphan và thủy điện Bắc Lào.
Các nhà máy điện khu vực miền Trung Lào có nhu cầu xuất khẩu sang Việt Nam (ví dụ các nhà máy nhiệt điện gồm Xieng Khoang, La Man (700MW, tỉnh SeKong) và Nhiệt điện Baulapha (1.800 MW, tỉnh Xaphanakhet) sẽ được đấu nối lên lưới 500kV của Lào và truyền tải ra khu vực Bắc Lào để bán điện cho Việt Nam do khả năng truyền tải trên lưới điện từ miền Trung Việt Nam ra miền Bắc Việt Nam đã đạt giới hạn.
Đồng thời nghiên cứu mua thêm Trung Quốc 3.000 MW thông qua đường dây 1 chiều về trạm 500 kV Vĩnh Yên.
Với mong muốn xây dựng được bản Quy hoạch điện VIII có hiệu quả, có tính khả thi khi đi đưa vào triển khai, thực hiện, đáp ứng sự mong mỏi của những cơ quan, tổ chức và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực điện lực, Bộ Công Thương cho rằng cần thiết phải có những cơ chế, chính sách cụ thể và rất đặc thù để có thể triển khai thành công các dự án điện nhằm đảm bảo cung cấp điện ổn định và an toàn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn tới.
Thy Lê
