 |
|
Nợ xấu tại các ngân hàng đang có xu hướng gia tăng |
Thống kê của Thời báo Kinh Doanh, trong nửa đầu năm nay, nhiều ngân hàng đã hy sinh tăng trưởng lợi nhuận để gia tăng "bộ đệm" dự phòng. Theo đó, tổng chi phí dự phòng của 28 ngân hàng đạt trên 42.100 tỷ đồng, tăng 18,3% so với cùng kỳ năm ngoái.
Ngân hàng đề cao tính an toàn
Khảo sát báo cái tài chính quý II cho thấy, nhiều ngân hàng đề cao tính an toàn cho chất lượng tài sản. Tiêu biểu là ACB đã gia tăng tỷ lệ bao phủ nợ xấu trong quý II cao nhất hệ thống lên đến 439 tỷ đồng, tăng khoảng 295%. Luỹ kế 6 tháng, chi phí dự phòng rủi ro tín dụng 532 tỷ đồng, gấp 5,6 lần cùng kỳ.
Nửa đầu năm nay, chi phí dự phòng của Vietcombank tăng 21%, khiến lợi nhuận trước thuế giảm 3% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhờ đó, tỷ lệ bao phủ nợ xấu tăng lên mức kỷ lục 254% (nghĩa là cứ 100 đồng nợ xấu hiện có thì ngân hàng đã "để dành" ra 254 đồng dự phòng tổn thất), cao vượt trội trong hệ thống ngân hàng.
OCB cũng là ngân hàng đề cao tính an toàn. Mức tăng chi phí dự phòng trong nửa đầu năm nay của OCB lên đến 49%, nhưng lợi nhuận trước và sau thuế của ngân hàng này vẫn tăng 67% so với cùng kỳ năm 2019, đạt lần lượt hơn 1.864 tỷ đồng và 1.491 tỷ đồng, qua đó thực hiện được 42,36% kế hoạch lợi nhuận cả năm (4.400 tỷ đồng).
Với Eximbank, trong 6 tháng đầu năm đã trích lập hơn 220 tỷ đồng chi phí dự phòng rủi ro tín dụng, trong khi cùng kỳ được hoàn nhập hơn 43 tỷ đồng. Kết quả, lợi nhuận trước và sau thuế giảm 28%, xuống mức gần 552 tỷ đồng và 441 tỷ đồng, hoàn thành 42% kế hoạch lãi trước thuế đề ra cho cả năm.
MB cũng là ngân hàng có truyền thống đề cao tính an toàn. Mức tăng chi phí dự phòng trong nửa đầu năm của nhà băng này lên tới 40%, khiến tăng trưởng lợi nhuận trước thuế chỉ đạt 5%. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu ở mức cao, lên đến 121%.
Tỷ lệ bao phủ nợ xấu là một tiêu chí để đánh giá mức độ chống chịu của ngân hàng đối với tổn thất mà nợ xấu gây ra. Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, dự báo các ngân hàng sẽ phải ghi nhận thêm lượng lớn nợ xấu trong tương lai. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu càng cao càng đảm bảo ngân hàng sẽ chống chịu tốt trong "cơn bão nợ xấu" sắp tới, lợi nhuận theo đó sẽ ổn định hơn bởi áp lực trích lập dự phòng ít hơn.
Đây cũng là lý do khiến nhiều ngân hàng tăng mạnh tỷ lệ bao phủ nợ xấu trong quý II, dù nợ xấu tăng không đáng kể.
Nợ xấu "bị che giấu" sẽ gia tăng
Trước đại dịch Covid-19, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành Thông tư 01 quy định, hướng dẫn tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (gọi chung là TCTD) cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Do đó, một phần dư nợ có thể chuyển thành nợ xấu được cơ cấu lại sẽ vẫn hạch toán là nợ đủ tiêu chuẩn nên không phải trích dự phòng.
Theo chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu, Thông tư 01 giúp một số doanh nghiệp không bị chuyển nhóm nợ thành nợ xấu, để tiếp tục vay tiền các nhà băng. Tuy nhiên, điều này cũng đẩy rủi ro về phía ngân hàng. Bởi, nợ xấu phát sinh thực chất vẫn tồn tại, Thông tư 01 khiến một phần nợ xấu không thể hiện trên báo cáo tài chính. Vì vậy, các ngân hàng thận trọng và có dự phòng cần thiết cho những khoản nợ xấu bị cơ cấu lại.
Công ty chứng khoán Maybank Kim Eng Việt (MBKE) đánh giá: "Khoản vay bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 có thể chuyển thành nợ xấu trong tương lai. Nhưng hiện tại, những khoản nợ này vẫn đang xếp loại tốt. Nếu những khoản vay này chuyển thành nợ xấu và các ngân hàng đang cố giấu giếm, thì khoản mục "Lãi phải thu" sẽ khá lớn trên bảng cân đối 6 tháng 2020 của các ngân hàng. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa thấy điều này".
Theo đánh giá của TS. Trần Du Lịch, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay, nợ xấu tăng là điều khó tránh, nhưng vẫn phải được kiểm soát ở mức hợp lý, chứ không để quay trở lại tình trạng nợ xấu cao như trước đây.
Thực tế, nhận thấy sức ảnh hưởng của dịch bệnh lên hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp, NHNN đã đề phòng việc nợ xấu toàn ngành sẽ tăng lên mức 3 - 4% vào cuối năm nay - là mức nằm trong tầm kiểm soát. Vì thế, các nhà băng đã sớm mạnh tay trích lập dự phòng rủi ro.
Dự báo nợ xấu 6 tháng cuối năm nay, theo Viện Nghiên cứu và Đào tạo BIDV, mức tăng nợ xấu nội bảng toàn hệ thống ngân hàng có thể lên 4%, cao hơn so với mức 1,89% cuối năm 2019 do tăng trưởng tín dụng ở mức thấp, hoạt động của doanh nghiệp gặp khó khăn trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng thấp.
Thanh Hoa
