Dù bị pháp luật nghiêm cấm, song nhiều năm qua, hành vi đổi tiền lẻ, tiền mới vì mục đích vụ lợi, kiếm lời vẫn hoạt động ngang nhiên, công khai mà không bị xử lý, gây méo mó thị trường và bức xúc trong dư luận.
Theo Nghị định 96/2014/N_-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, nếu cá nhân nào có hành vi đổi tiền lẻ, tiền mới vì mục đích vụ lợi, kiếm lời có thể bị phạt 20 – 40 triệu đồng, nếu tổ chức vi phạm bị phạt gấp hai lần.
Vẫn hoạt động công khai
Để hạn chế tình trạng này, từ năm 2013, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã thực hiện chủ trương không đưa tiền mới in mệnh giá nhỏ ra lưu thông dịp Tết Nguyên đán.
Theo đó, căn cứ lượng tiền mệnh giá nhỏ từ 5.000 đồng trở xuống đủ tiêu chuẩn lưu thông đang bảo quản trong kho, NHNN sẽ chuyển các chi nhánh tỉnh, thành phố để chi ra lưu thông mà không chi các loại tiền mới in còn nguyên seri.
Cùng với đó, hàng năm, NHNN cũng ban hành văn bản chỉ đạo các đơn vị trực thuộc phối hợp với các đơn vị có liên quan tăng cường công tác kiểm tra, xử lý đối với hoạt động kinh doanh dịch vụ đổi tiền hưởng chênh lệch theo quy định tại Nghị định 96.
Tuy nhiên, trên thực tế, hoạt động đổi tiền lẻ, tiền mới vẫn diễn ra công khai, ngày càng phức tạp.
Tại Phủ Tây Hồ (Hà Nội), các thùng tiền lẻ hiện vẫn được trưng bày trước các cửa hàng bán đồ cúng lễ như ngày thường. Tuy nhiên, so với thời điểm cuối năm 2018, mức giá đổi tiền lẻ đã bị đẩy lên gấp đôi. Cụ thể, đổi mệnh giá 2.000 đồng và 5.000 đồng có mức phí 10%. Các mệnh giá cao hơn thì phí sẽ rẻ dần. Trong khi đó, các mệnh giá nhỏ như 500 và 1.000 đồng có mức phí lên trên 100 – 200%.
Hay như trên trang web doitien.org quảng cáo: "Dịch vụ đổi tiền mới phí rẻ nhất Hà Nội, chuyên đổi tất cả các mệnh giá như: 1000đ, 2000đ, 5000đ, 10000đ, 20000đ, 50000đ, 100000đ. Cam kết tiền mới 100% từ Ngân hàng Nhà nước nguyên seri, nguyên đai nguyên kiện".
Liên hệ với số điện thoại 0986…796 được công khai trên trang web, một người đàn ông tên là Hiếu cho biết loại tiền lẻ nào cũng có, giá đổi với tất cả các mệnh giá từ thấp nhất là 1.000 đồng đến 500.000 đồng đều là 8%, tuy nhiên nếu mua nhiều sẽ được bán sỉ về tận nhà, giá đổi sẽ rẻ hơn.
Người này cho hay, đổi tiền càng sớm thì chênh lệch phần trăm sẽ thấp hơn là càng sát Tết. Hôm qua (2/1), giá đổi tiền lẻ, tiền mới cho các mệnh giá mới chỉ 5%, hôm nay đã lên 8%, nếu ngày mai mới đổi thì giá sẽ khác.
 |
|
Dù bị cấm nhưng hành vi đổi tiền lẻ, tiền mới vì mục đích vụ lợi, kiếm lời vẫn diễn ra công khai |
Cần triệt tiêu việc trục lợi
Có thể nói, bất chấp những quy định của pháp luật, hoạt động đổi tiền lẻ diễn ra công khai dịp trước và sau Tết Nguyên đán. Nguyên nhân, một số ý kiến cho rằng là do các cơ quan chức năng buông lỏng quản lý, nhất là chưa xử lý kịp thời, nghiêm minh các tổ chức, cá nhân vi phạm.
Mặt khác, việc các tổ chức tín dụng chưa quản lý tốt số tiền có mệnh giá nhỏ được phân phối, phát hành cũng là nguyên nhân số tiền lẻ này "chảy" vào tay một số cá nhân, tổ chức hoạt động đổi tiền trái phép.
Anh Nguyễn Xuân Hùng (Hà Nội) bức xúc: "Trong những ngày Tết, lượng người dân đến những nơi tâm linh đông gấp chục lần nên thường xuyên có sự túc trực của công an, nhưng dường như việc đổi tiền vẫn diễn ra công khai".
Mới đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ra Chỉ thị về việc đón Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019, trong đó yêu cầu NHNN phải cung ứng đủ tiền mặt cho nền kinh tế dịp này.
Ngoài ra, cơ quan quản lý tiền tệ cũng cần có giải pháp quản lý, sử dụng tiền mệnh giá nhỏ, lẻ hợp lý, tiết kiệm trong dịp Tết; kiểm tra, kịp thời xử lý vi phạm trong hoạt động mua, bán ngoại tệ, vàng và dịch vụ đổi tiền mặt mệnh giá nhỏ không đúng quy định của pháp luật.
Cùng đó, cơ quan tiền tệ cũng chịu trách nhiệm chỉ đạo các tổ chức tín dụng bảo đảm việc cung ứng dịch vụ thanh toán, hệ thống ATM, POS hoạt động ổn định, an toàn, thông suốt.
Đại diện NHNN cho biết, chức năng của cơ quan này là đáp ứng nhu cầu tiền trong lưu thông đầy đủ, kịp thời mà không phân biệt tiền mới hay cũ. Do vậy, NHNN không có kế hoạch liên quan đến tiền mới phục vụ nhu cầu lì xì Tết cuối năm. Những loại tiền không đủ điều kiện lưu thông trên thị trường sẽ được thu hồi. Nếu có tiền mới cũng sẽ được phân bổ xuống các ngân hàng thương mại để đưa ra thị trường lưu thông.
Dư luận cho rằng đã đến lúc cơ quan chức năng cần tăng cường các biện pháp để triệt tiêu tình trạng trục lợi, vi phạm pháp luật trong việc đổi tiền lẻ, tiền mới diễn ra ngày càng công khai như hiện nay.
Điều này không những xóa được nghi ngờ của dư luận về việc cố ý làm trái quy định, trục lợi của một số cá nhân, tổ chức tín dụng, mà còn góp phần bảo đảm trật tự an toàn xã hội, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân.
Hoàng Hà
