Những năm gần đây, đời sống vật chất và tinh thần của người dân trong huyện ngày càng cải thiện, nâng cao nhờ không ngừng mở rộng diện tích cây ăn quả.
Phát huy vai trò của mô hình HTX
Tuy nhiên, không để cho người dân phát triển tự phát, huyện đã lấy vai trò của mô hình kinh tế tập thể để hỗ trợ người dân sản xuất. Các HTX đã hướng dẫn người dân chủ động điều chỉnh cơ cấu sản xuất, thời vụ sản xuất; tăng cường áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào rải vụ, giãn vụ, mở rộng diện tích cây trồng áp dụng quy trình VietGAP để đáp ứng các yêu cầu của thị trường.
Mô hình HTX hỗ trợ người dân sản xuất, liên kết với doanh nghiệp bao tiêu cũng là nét nổi bật khác trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn của huyện Yên Châu. Chính vì vậy mà đến nay, số lượng HTX hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp ngày càng tăng. Toàn huyện có 61 HTX, trong đó có 60 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp.
Nhìn chung các HTX trên địa bàn huyện Yên Châu đều hoạt động theo Điều lệ Hợp tác xã, sản xuất kinh doanh - dịch vụ đạt hiệu quả kinh tế, đã phát huy được vai trò kết nối với các doanh nghiệp trong tiêu thụ nông sản cho các thành viên và các hộ gia đình trên địa bàn.
Phát triển cây ăn quả thông qua mô hình HTX đang là thế mạnh ở Yên Châu. |
Tiêu biểu như Phương Nam (xã Lóng Phiêng) có 10 thành viên với diện tích cây ăn quả 100 ha, trong đó 85 ha trồng nhãn ghép, 10 ha trồng xoài Đài Loan và 5 ha trồng chuối, bưởi da xanh, mận hậu.
Nhờ liên kết với doanh nghiệp xuất khẩu trái cây sang thị trường Mỹ, Singapore, Trung Quốc và trong nước phân phối tại các siêu thị ở một số thành phố lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hóa, Quảng Ninh, doanh thu của HTX lên tới hàng chục tỷ đồng mỗi năm. Chính vì vậy mà chuyện người dân, thành viên HTX có nguồn thu hàng trăm hoặc cả tỷ đồng mỗi năm từ cây ăn quả là chuyện không hiếm trong những năm gần đây.
Hay như HTX Toàn Phát (xã phiêng Khoài) cũng đã tích cực hướng dẫn nhân dân, thành viên trồng cây ăn quả theo hướng hữu cơ, trong đó hạn chế dùng thuốc hoá học trong khâu chăm sóc cây ăn quả, đặc biệt là cây mận.
HTX cũng hướng dẫn bà con mua phân chuồng và sử dụng đỗ tương, hạt ngô xay xát rồi ủ thành phân bón trực tiếp cho cây, từ đó tạo cho cây sinh trưởng tốt và đậu quả, cho sản lượng cao và đảm bảo chất lượng về sản phẩm. Chất lượng vượt trội nên dù xã có hơn 1.000 ha mận nhưng đều được HTX liên kết bao tiêu thuận lợi.
Ông Nguyễn Văn Doanh, thành viên HTX Toàn Phát cho biết, gia đình ông trồng 1.200 cây mận hậu cho thu nhập trên 500 triệu đồng/năm. Đây là nguồn thu chính, vì vậy khi được HTX hướng dẫn quy trình, gia đình ông đã tích cực áp dụng khoa học kỹ thuật để chăm sóc vườn mận, nâng cao năng suất, chất lượng quả, giá bán vì thế cũng cao hơn.
Không riêng gia đình ông Doanh, nhiều gia đình ở xã Phiêng Khoài đã giàu lên từ tham gia và liên kết trồng mận theo hướng hàng hóa với thu nhập từ 300-700 triệu đồng/năm.
Tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh
Có thể thấy, liên kết phát triển trồng cây ăn quả chất lượng cao theo hướng hàng hóa chính là điểm nổi bật ở Yên Châu hiện nay. Đây cũng là một trong những định hướng nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững mà huyện thực hiện.
Đặc biệt, hầu hết các HTX ở đây đều áp dụng tiến bộ kỹ thuật và có diện tích sản xuất lớn với nhiều sản phẩm đặc trưng nên dễ dàng thu hút sự liên kết của doanh nghiệp. Hầu hết các doanh nghiệp đều đánh giá cao chất lượng sản phẩm của các HTX. Mối liên kết này không chỉ giúp nông sản được tiêu thụ tại các thị trường lớn ở trong nước mà còn đảm bảo yêu cầu xuất khẩu.
Tiêu biểu như: HTX Phương Nam (xã Lóng Phiêng); HTX nông nghiệp an toàn Chiềng Hặc; HTX nông nghiệp Hoa Mơ (xã Yên Sơn); HTX Hương Xoài (xã Tú Nang)... nhiều năm nay đã liên kết với doanh nghiệp xuất khẩu ra thị trường Trung Quốc, Úc, Mỹ... Điều này giúp tổng giá trị xuất khẩu của huyện đạt gần 6 triệu USD/năm.
Phát triển cây ăn quả đang thúc đẩy kinh tế nông nghiệp, giúp người dân Yên Châu giảm nghèo và hướng đến làm giàu. Nhiều xã, bản dù có địa hình phức tạp, khó khăn nhưng đã đổi thay từ những vườn cây trù phú.
Bản Chiềng Ban II (xã Tú Nang, huyện Yên Châu) là một trong những địa phương có sự thay đổi rõ nét của xã Tú Nang về chuyển đổi diện tích trồng ngô, sắn kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả.
Bà Nguyễn Thị Hồng cho biết, dân bản Chiềng Ban II cho biết, từ khi hình thành mô hình trồng cây ăn quả, đời sống, thu nhập của người dân trong bản ngày càng nâng lên. Cũng nhờ chuyển sang trồng cây ăn quả, nên gia đình bà mới ra khỏi danh sách hộ nghèo của xã. “Trồng cây ăn quả cho giá trị kinh tế gấp nhiều lần so với trồng ngô, sắn...", bà Hồng nói.
Theo thống kê, nhờ mạnh dạn ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào chăm sóc cây trồng, nhiều hộ dân ở Yên Châu đã thoát nghèo. Tỷ lệ hộ nghèo trong huyện giảm từ 43,17% (năm 2016) xuống còn 26,46% (năm 2021). Dự kiến tỷ lệ này sẽ tiếp tục giảm vào cuối năm 2022.
Tùng Lâm