Kim Liên vốn có hệ thống ao hồ thuận lợi cho việc nuôi cá, cũng là nghề đã gắn bó với người dân nhiều năm. Tuy nuôi cá mang lại giá trị kinh tế nhưng gây ô nhiễm môi trường do hệ thống tiêu thoát nước cho hàng chục ao hồ chưa giải quyết được.
Mặt khác, Kim Liên là điểm đến của hàng triệu du khách trong và ngoài nước. Vì vậy, phải làm cho quê Bác không những xanh, sạch, đẹp mà phải có sản phẩm đặc thù. Và từ những cây sen truyền thống nay phát triển thành diện tích lớn kết hợp với chế biến là điều hoàn toàn phù hợp.
Xây dựng cảnh quan, đa dạng sản phẩm
Từ nhận thức đó, năm 2018, UBND xã Kim Liên tuyên truyền và vận động nhân dân trong toàn xã biến tất cả 20 ao hồ từ nuôi cá chuyển sang trồng sen.
Để hỗ trợ người dân phát triển sản xuất theo hướng hàng hóa, xã đã thành lập HTX Sen quê Bác, do ông Phạm Kim Tiến làm Giám đốc.
Với quy mô sản xuất lên đến 30,5ha, HTX chú trọng áp dụng khoa học kỹ thuật nhằm nâng cao chất lượng cây trồng. Các thành viên đã trồng đến 52 giống sen khác nhau từ các vùng sen nổi tiếng trong nước như: Đồng Tháp, Hồ Tây (Hà Nội)... và cả giống ngoại nhập khác. Việc này nhằm bảo đảm được giá trị kinh tế, bởi đa dạng được các giống sen thì mùa thu hoạch cũng có thể kéo dài hơn.
Vì sen sẽ là nguyên liệu để làm các sản phẩm khác nhau nên quá trình trồng hoàn toàn không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Đây cũng là điều kiện giúp bảo đảm môi trường trong lành. Hiện, sen không chỉ trồng trong ao mà còn được trồng trong ruộng. Hoa sen với nhiều màu sắc khác nhau: màu hồng đậm, màu phớt hồng, màu trắng phớt hồng cuối cánh hoa… đã tạo nên cảnh quan tuyệt đẹp.
 |
|
Thành viên HTX hướng dẫn cách pha trà sen. |
Sau 2 năm đi vào hoạt động, HTX Sen quê Bác cho thấy hiệu quả rõ rệt, đó là tạo cảnh quan đặc trưng trên quê hương Bác Hồ, cải thiện môi trường vùng nông thôn, thu hút khách du lịch cả trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, sen là cây trồng dễ tính, ít chăm sóc, ít sâu bệnh nên chi phí đầu tư không nhiều.
Ngoài trồng sen, HTX còn tập trung chế biến các sản phẩm khác nhau như: trà lá sen, hạt sen sấy, kim chi sen, củ sen muối… và cung cấp các giống sen cho các cơ sở và người dân có nhu cầu.
Để sản phẩm đạt chất lượng, HTX xây dựng xưởng chế biến bảo đảm vệ sinh an toàn vệ sinh thực phẩm. Điều thuận lợi là hầu hết các thành phần từ cây sen đều được tận dụng triệt để, quá trình sản xuất ít chất thải nên không ảnh hưởng tới môi trường sinh thái.
Sản phẩm của HTX có mặt ở hầu hết các kệ hàng nông sản ở Nghệ An, Hà Nội, Thanh Hóa, Huế, TP Hồ Chí Minh… và được đánh giá cao về chất lượng.
Thu hút khách du lịch
Từ những sản phẩm độc đáo và vẻ đẹp hiếm có, mỗi ngày, HTX Sen quê Bác có 5 - 7 đoàn khách trong ngoài tỉnh và cả khách quốc tế về thăm quê Bác đến trải nghiệm. Du khách được HTX đón chào, giới thiệu các sản phẩm được chế biến từ cây sen và họ đi ra đến tận các ao đầm sen, ruộng sen để thưởng thức hương sắc của sen, chụp ảnh cùng cây sen…
HTX thành lập tổ du lịch cộng đồng để thuận tiện cho việc tổ chức và quản lý. Các thành viên triển khai làm du lịch homestay theo hướng chuyên nghiệp để phục vụ du khách có nhu cầu, nhất là khách nước ngoài.
Hiện, 4 thành viên trong tổ du lịch đã xây dựng 30 phòng lưu trú. Vườn nhà cũng được xây dựng theo tiêu chí nhất định. Mục tiêu của HTX là sẽ phát triển tổ du lịch lên 10 thành viên vào năm 2021.
 |
|
Du khách trải nghiệm trò chơi bắt cá trong đầm do HTX sen quê Bác liên kết với công ty du lịch tổ chức. |
Để làng Sen nói chung và mô hình sản xuất của HTX nói riêng trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách gần xa, Ban giám đốc HTX đang kết hợp với địa phương xây dựng dự án du lịch và kêu gọi sự tham gia của các doanh nghiệp, cá nhân cùng đầu tư phát triển du lịch xanh ở đây. Đồng thời, UBND xã Kim Liên sẽ phối hợp với các địa phương trong và ngoài tỉnh liên kết tạo thành tour du lịch kết nối khắp mọi miền của đất nước.
Theo các thành viên, làm du lịch là một công việc khó và hoàn toàn mới. Vì vậy, tất cả mọi người đều phải học tập nhiều ở các địa phương khác và phải có sự giúp đỡ của các cấp, các ngành từ Trung ương, tỉnh, huyện. Khi có kiến thức, làm việc chuyên nghiệp, du khách sẽ ấn tượng về vẻ đẹp của quê Bác.
Từ những giá trị mà mô hình mang lại, HTX tiếp tục nhân giống, phấn đấu thực hiện đến năm 2021 sẽ có 130 giống sen nhằm bảo tồn và phát triển các loại giống sen có năng suất cao và chất lượng tốt, từ đó xây dựng vùng trồng sen có quy hoạch là vùng nguyên liệu bảo đảm phục vụ cho cả doanh nghiệp chế biến...
Huyền Trang
