Ở xã thuần nông Tân Liên, cây cà phê và hồ tiêu là những cây trồng truyền thống đã tồn tại nhiều thập kỷ qua. Tuy nhiên, những năm gần đây khi thị trường gặp khó, biến đổi khí hậu ảnh hưởng tiêu cực, hiệu quả của các loại cây này không còn được đảm bảo, đòi hỏi người dân phải đổi mới.
Hiệu quả từ chuyển đổi cây trồng
Trước đây, anh Nguyễn Công Huy là một trong những người đi đầu trong phát triển mô hình trồng hồ tiêu, ươm tiêu giống ở thôn Tân Tiến và được xã Tân Liên chọn làm mô hình kinh tế điểm để nhân rộng.
Trồng rau trong nhà lưới, ứng dụng tưới tự động giúp nông dân giảm tác động của biến đổi khí hậu (Ảnh TL). |
Đến năm 2017, trong tình cảnh khó khăn chung, anh Huy quyết định tham gia Tổ hợp tác nông nghiệp Tân Tiến và chuyển đổi 50% diện tích trồng hồ tiêu (khoảng 0,5 ha) sang trồng mướp ngọt, cà tím và bí đao.
Để mô hình mới triển khai hiệu quả, trước đó anh tích cực tìm hiểu giống, kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch các loại rau, củ, quả sạch, cải tạo đất, khảo sát nguồn nước, đào giếng khoan để có nước tưới thường xuyên, tìm hiểu thị trường tiêu thụ sản phẩm...
Nhờ chất đất và khí hậu ở Tân Liên phù hợp, trồng và chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, chủ động nguồn nước tưới, đầu tư hệ thống tưới hiện đại, sử dụng phân bón hữu cơ… nên chỉ sau một thời gian ngắn triển khai, mô hình rau sạch của anh Huy phát triển tốt, cho giá trị trên 70 triệu đồng/năm.
Ngoài ra, anh Huy còn trồng thêm 200 gốc chanh và 200 trụ thanh long ruột đỏ, bước đầu đã cho thu hoạch. Các sản phẩm của anh được tiêu thụ ổn định, chủ yếu cung cấp cho các cửa hàng rau củ quả ở chợ Tân Liên và chợ Khe Sanh.
Anh Huy cho biết: “Để nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm, ngay từ đầu tôi cùng các thành viên tổ hợp tác đã triển khai sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, nói không với lạm dụng hóa chất độc hại, chỉ sử dụng phân hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật thân thiện thiện môi trường”.
Đơn cử, với thuốc bảo vệ thực vật, các hộ sản xuất được tổ hợp tác hướng dẫn điều chế từ các thảo dược tự nhiên như tỏi, ớt, gừng... hoặc sử dụng các hợp chất vi sinh, để phòng trừ sâu bệnh hại.
Tương tự, trong hơn 2 năm qua, chị Phạm Thị Hương, thôn Tân Hào cũng phát triển mô hình trồng rau sạch. Với diện tích hơn 3 sào, chị quy hoạch thành các nhóm rau, củ riêng theo vụ như rau cải các loại, xà lách, dền, bí đao, cà tím, ném, hành...
Để đảm bảo nguồn nước tưới sạch, đảm bảo vệ sinh thực phẩm, chị Hương đầu tư giếng khoan và lắp đặt hệ thống tưới tự động. Quá trình canh tác đảm bảo nguyên tắc “bốn không”, gồm không chất kích thích tăng trưởng, không hóa chất độc hại, không thuốc diệt cỏ và không dùng nước ô nhiễm.
Chủ chương nhân rộng
Theo UBND xã Tân Liên, toàn xã hiện có trên 30 ha trồng hoa màu các loại, trong đó có trên 9 ha là đất chuyển đổi từ cà phê và hồ tiêu. Các thôn có diện tích rau củ quả nhiều và thường xuyên là Tân Hào, Tân Hòa, Hiệp Hòa...
Các mô hình sản xuất điển hình cần được nhân rộng để tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh đến người dân (Ảnh TL). |
Các loại rau củ quả được người dân lựa chọn trồng rất đa dạng, phù hợp theo từng vụ mùa, như rau cải, xà lách, dền, cà tím, cà chua, bí đao, bí đỏ, dưa leo, dưa gang…và các loại cây gia vị khác. Việc biến đổi linh hoạt giúp các hộ đáp ứng nhu cầu thị trường, tránh “được mùa dội chợ”.
Để đảm bảo điều kiện cho rau màu phát triển quanh năm, các hộ gia đình rất chú trọng đến việc quy hoạch vườn, đầu tư hệ thống nước tưới, nhà giàn, mái che và nguồn phân bón đảm bảo chất lượng cao, ít có tồn dư sau sử dụng.
Hệ thống nước tưới cho rau màu chủ yếu được dẫn từ nguồn đập, khe, suối và nước giếng khoan nên đảm bảo nước tưới quanh năm, kể cả mùa hè.
Tiêu chí được người dân trong xã lựa chọn hàng đầu đó là nguồn rau quả phải đảm bảo chất lượng, không sử dụng hóa chất nên đầu ra của sản phẩm luôn đảm bảo.
Phần lớn rau củ quả sau khi thu hoạch được bán tại chợ Tân Liên, các trường học bán trú, một phần bán cho các thương lái đưa đi các thị trường ngoài huyện.
Trong thời gian tới, xã chủ trương nhân rộng mô hình trồng rau sạch theo hướng VietGAP, đặc biệt là đẩy mạnh hỗ trợ các hộ chuyển đổi các loại cây trồng cũ, hiệu quả kém sang trồng rau màu.
Xã cũng sẽ chủ động phát huy vai trò của các HTX, tổ hợp tác, kêu gọi thêm các chương trình dự án, hỗ trợ xây dựng mô hình rau sạch bài bản, có quy mô, cho thu nhập cao.
Hưng Nguyên