Xây dựng nông thôn thân thiện với môi trường là 1 trong 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới (NTM). Tiêu chí này ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng sống của người nông dân.
Trong 19 tiêu chí quy định theo Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM, vấn đề môi trường thuộc tiêu chí 17, trong đó, có nói đến 5 nội dung, gồm: Tỷ lệ được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn quốc gia; các cơ sở sản xuất kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường; không có các hoạt động gây suy giảm môi trường và có các hoạt động phát triển môi trường xanh, sạch, đẹp; nghĩa trang được xây dựng theo quy hoạch; chất thải, nước thải được thu gom và xử lý theo quy định.
Tuy nhiên, với thực trạng ô nhiễm môi trường ở nông thôn như hiện nay, đây là tiêu chí khó thực hiện đối với không ít địa phương, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa.
Khó thực hiện
Mường Luân là xã điểm về xây dựng NTM của huyện Điện Biên Đông (tỉnh Điện Biên), nhưng hiện nay tiêu chí số 17 về môi trường vẫn chưa thể hoàn thành, bởi xã chưa có bãi rác tập trung, chưa có người, phương tiện thu gom rác thải. 19/19 bản của xã chưa có điểm thu gom rác theo quy định. Tình trạng người dân thả rông trâu bò, sản xuất tự cung tự cấp đi đôi với tự xử lý rác thải diễn ra phổ biến… Điển hình khu chợ Mương Luân, mỗi ngày thải ra môi trường 3 - 5 tạ rác, nhưng người dân đều xử lý bằng cách gom lại một chỗ rồi đốt.
Việc quy hoạch nghĩa trang trên địa bàn xã Mường Luân cũng gặp nhiều khó khăn, do trước đây người dân và chính quyền chưa chú trọng nên thường tự chôn cất người đã khuất theo từng khu vực. Vì vậy, tồn tại nhiều nghĩa trang do nhân dân tự lập, nằm rải rác ở các bản.
Đây mới chỉ là 2 trong số 5 nội dung trong tiêu chí môi trường của quá trình xây dựng NTM tại xã Mường Luân, nhưng đã cho thấy nhiều bất cập, tác động rất lớn đến môi trường.
Trước thực trạng môi trường đang bị đe dọa nghiêm trọng như hiện nay, việc xây dựng NTM đặt ra mục tiêu, tiêu chí môi trường cho các vùng nông thôn vừa là thách thức vừa là động lực và cũng là cơ hội để bộ mặt nông thôn khởi sắc, phát triển. Song, vấn đề cốt lõi là suy nghĩ và hành xử đúng mực của con người đối với thiên nhiên, môi trường.
 |
|
Kiểm tra chất lượng công trình vệ sinh của các hộ dân được hỗ trợ theo chương trình NTM tại Mường Luân |
Nhiều việc phải làm
Để cải thiện, tiến tới đạt được tiêu chí về môi trường trong xây dựng NTM, trước hết cần tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân. Chính quyền và các đoàn thể cần tăng cường vận động nhân dân thực hiện các biện pháp vệ sinh môi trường nơi mình đang sinh sống, khử trùng tiêu độc khu vực chuồng trại, đường làng ngõ xóm, khơi thông cống rãnh, thu gom, xử lý rác thải và xây dựng các công trình nước sạch, công trình vệ sinh đúng tiêu chuẩn.
Việc tổ chức các đội tự quản, Tổ hợp tác (THT), HTX vệ sinh môi trường tại các thôn bản là bước đầu tiên các địa phương cần làm. Theo đó, các tổ tự quản, THT, HTX có chức năng tuyên truyền và trực tiếp thu gom rác thải tại các khu dân cư, có sự liên kết, tham gia của các hội đoàn thể. Kinh phí duy trì một phần do địa phương hỗ trợ, một phần do người dân đóng góp. Cùng với đó, nơi tập kết, xử lý rác tập trung cần phù hợp với thực tế và quy hoạch chung của địa phương.
Cấp ủy và chính quyền các địa phương cần nhận ra vai trò của công tác xã hội hóa trong BVMT đi đôi với sự vào cuộc, chỉ đạo sát sao để các tầng lớp nhân dân thấy rõ được trách nhiệm của mình cũng như vai trò của các mô hình thu gom rác thải trong quá trình xây dựng môi trường nông thôn thân thiện.
Huyền Trang
