HTX và nông dân 'phất lên' nhờ nhạy bén trong chiến lược kinh doanh

Điển hình, tại các xã miền núi của tỉnh, thời gian qua nhiều HTX, hộ gia đình đã “hô biến” vùng đất cằn thành những mô hình nông nghiệp công nghệ cao, như thương hiệu miến dong riềng tại xã Cẩm Bình, mắc ca, chè, mật ong tại xã Thượng Ninh... Rất nhiều sản phẩm đã được công nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Thương hiệu miến dong từ “cây nhà lá vườn”

Được thành lập năm 2021, đúng thời điểm dịch COVID-19 bùng phát, sản phẩm miến dong riềng của HTX Thuận Tâm (xã Cẩm Bình) gặp nhiều khó khăn trong khâu sản xuất và tiêu thụ. Nhờ nhạy bén trong chiến lược kinh doanh, các thành viên HTX mỗi người một việc, vừa tự làm, mày mò theo dõi cách bán hàng khác nhau trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đến nay ai cũng có thể tự quảng bá, giới thiệu sản phẩm của mình trên các trang Facebook, Zalo cá nhân. Vì vậy, sản phẩm đến được nhanh hơn, gần hơn với người tiêu dùng.

Ông Phạm Văn Nam, Giám đốc HTX sản xuất miến dong Thuận Tâm, cho biết: "Khi liên kết sản xuất với người dân, đơn vị bảo đảm thu mua củ với giá thấp nhất là 2.100 đồng/kg. Đối với miến dong riềng, đơn vị chú trọng xây dựng thương hiệu, sản phẩm được đóng gói bao bì bắt mắt, đăng ký mã số, mã vạch, có tem truy xuất nguồn gốc chứng nhận chất lượng sản phẩm và đăng ký bán trên các trang thương mại điện tử, hội chợ...".

Để khuyến khích, vận động các hộ dân mở rộng diện tích, ngoài hỗ trợ giống, kỹ thuật chăm sóc, HTX sản xuất miến dong Thuận Tâm còn liên kết, thu mua và tiêu thụ sản phẩm, nhằm nâng cao thu nhập cho người dân.

Được biết, từ lâu cây dong riềng phù hợp khí hậu, thổ nhưỡng địa phương tại xã Cẩm Bình và các xã lân cận. Cây sau khi trồng khoảng 10 tháng cho thu hoạch, năng suất đạt từ 70 - 75 tấn/ha, trừ chi phí thu lãi về 60 - 70 triệu đồng/ha.

Tính đến nay, HTX đang mở rộng quy mô vùng nguyên liệu sản xuất từ 10ha năm 2022 lên 20ha năm 2025, tập trung ở các thôn Ngọc Liên, Thạch Minh, Ngọc Dùng. Mỗi năm xuất bán 9 - 10 tấn miến dong riềng, trừ chi phí thu về trên 700 triệu đồng. Nhờ đó, mô hình đang phát huy hiệu quả, nâng cao đời sống, tạo việc làm thường xuyên cho 12 – 15 lao địa phương.

Với mong muốn, phát triển dong riềng thành cây trồng chủ lực, được sản xuất gắn với chế biến sản phẩm, góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập, giảm nghèo cho người dân, thời gian qua chính quyền địa phương, Liên minh HTX tỉnh đã tích cực đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích, hỗ trợ các HTX, hộ dân duy trì, mở rộng và phát triển thành cây trồng hàng hóa, thông qua việc lồng ghép các nguồn vốn chương trình, dự án, tạo mối liên kết từ trồng, chế biến, sản xuất, bao tiêu sản phẩm theo chuỗi giá trị.

Không ngại đầu tư, nâng cao chất lượng nông sản

Để thích nghi với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, nông dân, HTX các xã vùng cao, biên giới đã không ngừng tìm hiểu để sử dụng thành thạo máy tính, điện thoại thông minh truy cập vào cơ sở dữ liệu về sản xuất, nắm bắt thông tin thị trường, giá cả nguyên liệu và trao đổi kinh nghiệm, phục vụ cho hoạt động sản xuất, ứng dụng các tiện ích của mạng xã hội như Facebook, Zalo...

Đồng thời, chủ động xây dựng các trang bán hàng, giới thiệu sản phẩm, kết nối tiêu thụ nông sản thông qua các sàn thương mại điện tử, như: Postmart.vn, Lazada, Shopee; phần mềm kết nối cung - cầu: nongsanantoanthanhhoa.vn..., góp phần quan trọng trong việc tạo sự đột phá về năng suất, chất lượng, tạo khả năng cạnh tranh cho nông sản.

Cây mắc ca được trồng thành công tại xã Thượng Ninh, Thanh Hóa.

Anh Đỗ Trọng Học, Giám đốc HTX mắc ca Thành Phát (thôn Vân Hòa, xã Thượng Ninh) cho hay, sau thời gian dài tìm hiểu, nghiên cứu, trồng thử nghiệm các loại cây trồng mới trên vùng đất đồi, năm 2014 anh mua 300 cây mắc ca về trồng. Nhận thấy hiệu quả kinh tế từ cây trồng này, trong vài năm trở lại đây anh tiếp tục đầu tư mua thêm giống, mở rộng diện tích, đồng thời hỗ trợ cây giống, bao tiêu sản phẩm cho bà con trong xã. Ngoài mắc ca, gia đình còn trồng thêm chè, nuôi ong lấy mật. Nhờ mạnh dạn đầu tư công nghệ cao, áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, năm 2023 mắc ca sấy khô của HTX được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh và được bày bán tại hệ thống các cửa hàng, siêu thị trong và ngoài tỉnh.

Theo lời Giám đốc HTX mắc ca Thành Phát, để có thể kết nối được nhiều khách hàng, sản phẩm từ các thành viên của HTX làm ra trước hết phải đạt chất lượng, rõ nguồn gốc xuất xứ, mang nhiều tính năng tốt cho sức khỏe... Trong bối cảnh bùng nổ công nghệ số, nhu cầu mua sắm trực tuyến ngày càng tăng, ngoài tăng cường ứng dụng các tính năng bán hàng livestream trên trang cá nhân, HTX còn tham gia quảng bá, bán hàng tại các hội chợ, triển lãm, sàn giao dịch thương mại điện tử TikTok, Postmart, sàn giao dịch điện tử nông sản - thực phẩm an toàn của tỉnh...

Đặc biệt, được sự hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam cùng các sở, ngành, chính quyền địa phương đã tích cực tổ chức tuyên truyền, hỗ trợ người dân, các HTX, doanh nghiệp... ứng dụng công nghệ số vào sản xuất, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, giảm chi phí, gia tăng giá trị sản phẩm, tạo chuyển biến tích cực trong phát triển nông nghiệp trên địa bàn.

Đến nay, toàn tỉnh có 157 mô hình phát triển kinh tế được xây dựng theo hướng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với xây dựng chuỗi giá trị. Thông qua các mô hình, khơi dậy phong trào sáng tạo trong lao động sản xuất, góp phần đưa tiến bộ khoa học, kỹ thuật ứng dụng vào sản xuất nông nghiệp, nông thôn, xây dựng các sản phẩm đặc trưng có chất lượng, bền vững, hiệu quả kinh tế cao, tăng thu nhập và từng bước đẩy lùi hộ nghèo.

Thu “trái ngọt” từ đất cằn

Tính đến tháng 7/2025, tỉnh Thanh Hóa có 870 hợp tác xã đang hoạt động, trong đó có 195 hợp tác xã ứng dụng công nghệ cao. Việc phát triển các Hợp tác xã liên kết bền vững, tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị sẽ phát huy tốt tiềm năng, lợi thế, đẩy mạnh liên doanh, liên kết nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX.

Những năm gần đây, hầu hết các HTX đều chú trọng đầu tư công nghệ, lĩnh vực sản xuất nhằm nâng cao chất lượng hoạt động, đáp ứng nhu cầu thành viên, phát huy thế mạnh địa phương. Để hoạt động hiệu quả, đồng đều giữa các lĩnh vực, các HTX quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, huy động vốn góp, nâng cao năng lực thành viên, phát triển sản phẩm mới, tích cực tham gia hoạt động xúc tiến thương mại để mở rộng thị trường.

Theo khảo sát của Liên minh HTX tỉnh, hiện nay có khoảng 65% HTX hoạt động khá, tốt. Đây đều là những HTX năng động, nhạy bén trong cơ chế thị trường, chủ động hội nhập để phát triển các lĩnh vực, ngành nghề mới. HTX Thuận Tâm, HTX mắc ca Thành Phát và hàng loạt các mô hình thành công khác như như HTX dịch vụ nông lâm nghiệp Bình Sơn, HTX dịch vụ cơ giới hóa nông nghiệp Đông Tiến... là những minh chứng tiêu biểu cho việc phát triển hiệu quả dịch vụ nông lâm nghiệp kết hợp tổ chức sản xuất, xúc tiến thương mại và liên kết tiêu thụ nông sản địa phương.

Theo thống kê, năm 2024, tổng doanh thu bình quân một HTX ước đạt 7.550 triệu đồng/năm, đạt 99,3% kế hoạch và tăng 0,3% so với cùng kỳ; lợi nhuận bình quân đạt 280 triệu đồng/HTX/năm, đạt 100% kế hoạch, tăng 1,4% so với cùng kỳ năm trước.

Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Lê Hồng Hải cho biết: Hiện nay, ngoài những cơ chế, chính sách hỗ trợ của Nhà nước cho HTX thì Luật HTX năm 2023 đã bổ sung nhiều chính sách hỗ trợ tổ chức kinh tế tập thể ứng dụng khoa học - công nghệ; hỗ trợ lương, thưởng và phúc lợi để thu hút lao động có chất lượng cao; đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực thành viên... Do đó, rất thuận lợi cho việc phát triển, thành lập mới HTX đa nghề, đa lĩnh vực. Đây cũng là xu thế tất yếu giúp các HTX phát triển hiệu quả, bền vững, mang lại hiệu quả kinh tế cao và hỗ trợ tạo việc làm, tạo sinh kế nâng cao thu nhập cho thành viên, người lao động khu vực nông thôn.

Nhờ có sự đóng góp tích cực từ các HTX tại địa phương, tính đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều tại Thanh Hóa đã giảm đáng kể. Nếu như đầu giai đoạn 2022-2025, tổng tỷ lệ nghèo đa chiều là 68,4% (32,88% hộ nghèo; 35,52% hộ cận nghèo), thì đến cuối năm 2024, con số này chỉ còn 33,77% (hộ nghèo 11,88%, hộ cận nghèo 21,89%). Đây là mức giảm ấn tượng (50,9%) so với đầu năm 2022, thể hiện hiệu quả của các chính sách và dự án. Đồng thời, thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn, nhất là các địa phương còn khó khăn cũng có sự cải thiện vượt bậc, từ 30 triệu đồng cuối năm 2023 dự kiến đạt 48 triệu đồng vào cuối năm 2025, tăng hơn 1,8 lần so với năm 2020.

Hồng Hương