Tháng 8/2016, HTX Nông nghiệp và dịch vụ Bình Minh chính thức được thành lập với 27 thành viên là người Dao, trong đó 17 người có bằng đại học, cao đẳng các chuyên ngành sư phạm, quản trị kinh doanh, kinh tế…
Người khai sinh HTX là một cô gái thế hệ 8X - Triệu Thị Châu (sinh năm 1987, thôn 3, xã Cư Suê, Cư M’gar), tốt nghiệp cử nhân Sinh học Trường Đại học Tây Nguyên năm 2010.
Trăn trở thành lập HTX
Từ nhiều năm nay, người dân trên địa bàn thôn 3 (xã Cư Suê) ngày đêm lo lắng trước tình trạng khói bụi gây ô nhiễm môi trường từ các lò sấy cà phê. Là một người được đào tạo qua trường lớp, Triệu Thị Châu luôn trăn trở tìm giải pháp nhằm góp phần bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất cà phê, hồ tiêu.
Đầu năm 2016, may mắn được một người thầy giới thiệu cho hệ thống lò đốt nhiệt phân, sấy cà phê không khói, không bụi, Triệu Thị Châu quyết định vận động 24 hộ dân trong thôn tham gia thành lập HTX. Thế nhưng, hầu hết người dân nơi đây đều không dám tin tưởng vào năng lực của một nữ cử nhân còn quá trẻ. Hơn thế, họ lo sợ việc thành lập HTX kiểu mới sẽ tiếp tục dẫm lên vết xe đỗ của HTX kiểu cũ - cùng nhau làm, hưởng như nhau.
Giám đốc Triệu Thị Châu cho biết trước đây, người dân thôn 3, xã Cư Suê sản xuất cà phê, hồ tiêu theo kiểu manh mún, nhỏ lẻ, thiếu liên kết, phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên, do vậy năng suất, sản lượng không cao. Là cán bộ khuyến nông, năm 2014, chị Châu được cử tham gia lớp tập huấn của Dự án EDE (sản xuất cà phê bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu; các biện pháp nâng cao năng suất sản lượng các loại cây trồng trên một diện tích).
Từ những kiến thức thu thập được, chị áp dụng vào mô hình HTX của mình. Ban đầu, mỗi người tham gia HTX được cử đi tập huấn kiến thức sản xuất nông nghiệp bền vững, tham gia các lớp khuyến nông, tham quan kinh nghiệm làm nông nghiệp tại Viện Nông lâm nghiệp Tây Nguyên.
Các trí thức trẻ trong HTX còn kiêm nhiệm vụ hướng dẫn người dân lắp đặt hệ thống ống tưới nước tiết kiệm, bón phân hữu cơ, vận động các thành viên tuyệt đối không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong vườn cây.
Sau hơn một năm, từ những vườn cà phê, hồ tiêu nhỏ lẻ, năng suất thấp, người dân tự mày mò trồng chăm sóc, đến nay, HTX có 108 ha cà phê xen hồ tiêu. Niên vụ 2016 - 2017, HTX sản xuất được 238 tấn cà phê, 250 tấn hồ tiêu, 500 tấn sầu riêng, 250 tấn bơ. Nhiều vườn tiêu trước đây đồng bào sản xuất theo kiểu “phó mặc cho trời”, năng suất thấp chỉ 1,5 - 2 tấn/ha đến nay đã nâng cao lên 2,5 - 3 tấn/ha.
Đặc biệt, sản phẩm hồ tiêu của HTX được công ty Haprosimex JSC hỗ trợ thu mua với giá cao hơn thị trường 3.000 - 5.000 đồng/kg. Toàn bộ sản phẩm cà phê của nông dân trong HTX sau khi thu hoạch được phơi sấy, bao tiêu thu mua, xuất bán ra thị trường.
Anh Triệu Văn Thanh (sinh năm 1988) tốt nghiệp ngành sư phạm Trường Đại học Tây Nguyên, thành viên HTX, cho biết gia đình anh có gần 3 ha cà phê trồng xen hồ tiêu. Trước đây, sau khi thu hoạch sản phẩm, gia đình anh lo lắng nhất là giá cả và đầu ra.
Từ khi tham gia liên kết sản xuất trong HTX, gia đình anh được hỗ trợ kỹ thuật chăm sóc cây trồng. Sản phẩm làm ra được HTX liên kết với doanh nghiệp thu mua với giá cả ổn định nên các nông hộ trong HTX ai cũng phấn khởi, yên tâm sản xuất.
 |
|
Hệ thống sấy cà phê thân thiện với môi trường của HTX |
Áp dụng công nghệ mới
Những năm gần đây, khí hậu tại Tây Nguyên thất thường khiến cho việc sản xuất, sơ chế, bảo quản cà phê của người dân gặp rất nhiều khó khăn. Nhiều hộ dân đã lựa chọn đầu tư lò sấy nhưng đốt bằng than củi gây ô nhiễm môi trường.
Cuối năm 2016, các thành viên HTX đã góp 660 triệu đồng đầu tư hệ thống lò sấy - đốt biochar để chủ động sơ chế cà phê cho các thành viên khi gặp thời tiết bất lợi.
“Niên vụ 2016 - 2017, lò sấy - đốt của HTX đã sấy được 33 mẻ cà phê, mỗi mẻ 3,9 tấn cà phê tươi. Chất đốt từ lò sấy (vỏ cà phê) được tận dụng làm phân bón cho cây trồng. Cà phê sau khi thu hoạch được sơ chế bằng lò sấy công nghệ cao, chất lượng cà phê nhân được bảo đảm hơn. Đặc biệt lò sấy không gây ô nhiễm môi trường”, Giám đốc Triệu Thị Châu chia sẻ.
Không chỉ liên kết sản xuất cà phê, hồ tiêu, trồng cây ăn quả, hiện nay, HTX còn mở rộng thêm dịch vụ sấy cà phê, kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thu mua sản phẩm nông nghiệp, dịch vụ du lịch sinh thái tham quan các vườn cà phê, hồ tiêu sạch…
Chị Triệu Thị Thúy, thành viên HTX, cho biết: Trước đây, sau khi thu hái cà phê, quá trình sơ chế ban đầu phải mất hơn nửa tháng. Thời tiết mưa nhiều, việc phơi sấy cà phê không thuận lợi. Từ khi có lò sấy cà phê của HTX, đến vụ cà phê, các thành viên đều yên tâm vì cà phê của gia đình được sấy khô một lần, không tốn nhiều thời gian cho việc sơ chế, bảo quản.
Nhờ liên kết sản xuất cà phê, hồ tiêu theo hướng bền vững, đời sống các thành viên HTX không ngừng được nâng cao. Hiện nay, thu nhập bình quân của mỗi hộ gia đình đạt 200 - 400 triệu đồng/năm. Nhiều hộ đã sắm được ô tô và các phương tiện làm nông nghiệp.
Hà Xuyên
