Ông Trần A Chiu, Giám đốc HTX Nông lâm và Dịch vụ Húc Động vốn là người Sán Chỉ và gắn bó với nghề làm miến dong từ khi còn trẻ. Thế nhưng ông nhận thấy nếu chỉ sản xuất bằng tay và sức người thì không thể cho thu nhập cao. Chính vì vậy, ông đã vận động người dân cũng là những người dân tộc Sán Chỉ thành lập HTX vào năm 2018.
Chú trọng sản xuất sạch
Trước đây, các hộ dân chủ yếu chế biến miến dong theo cách truyền thống, máy móc thô sơ, nên năng suất thấp, hiệu quả kinh tế không cao và đi kèm với đó là tình trạng ô nhiễm môi trường. Chính vì vậy, khi đi vào sản xuất, HTX vận động thành viên góp vốn đồng thời tìm nguồn vốn hỗ trợ đầu tư nhà xưởng, máy móc chế biến miến dong. Đến nay, HTX đầu tư các loại máy như: máy rửa củ, máy sát, máy ép miến, băng tải… để nâng cao năng suất, hạn chế công lao động.
HTX còn xây dựng hệ thống bể thu gom nước thải. Chất thải sau khi lắng đọng sẽ được thu gom định kỳ còn nước thải được đưa ra lối riêng và lắng đọng thêm một lần nữa trước khi thải ra môi trường. Khu vực sản xuất cũng được xây dựng theo hệ thống một chiều, bảo đảm không xảy ra tình trạng lây nhiễm chéo hoặc tràn nước từ khu này sang khu vực khác. Nhờ đó trong quá trình sản xuất, HTX vẫn bảo đảm được vấn đề môi trường và an toàn vệ sinh thực phẩm.
“Nếu sản xuất thủ công, khu vực chế biến luôn xảy ra tình trạng lênh láng nước, chất thải và nước thải không được thu gom gây ô nhiễm môi trường. Thế nhưng khi chúng tôi đầu tư theo hướng khép kín, môi trường đã cải thiện nhiều”, ông Trần A Chiu chia sẻ.
Để có được những sợi miến dẻo, dai, trước hết HTX chú trọng lựa chọn dong riềng chuẩn, sử dụng nước sạch trong chế biến, không dùng hóa chất, không phẩm màu, không chất tẩy. Khi phơi miến dưới nắng và gió cũng phải đúng kỹ thuật thì sợi miến sẽ ngon hơn. Chính vì vậy, thành viên đều tính hướng của gió, làm sao để gió đưa từ dưới lên trên các phên, lúc này, sợi miến sẽ khô từ phía dưới lên trên bề mặt, bảo đảm khô đều và giữ được kích thước.
 |
|
Quá trình phơi được đặt trên cách mặt đất 70-90cm nhằm hạn chế bụi bẩn ảnh hưởng đến chất lượng miến. |
Bên cạnh đó, toàn bộ quá trình sản xuất được kiểm soát chặt chẽ, có bao bì, nhãn mác, mã vạch, chứng nhận của ngành chức năng về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm theo quy định.
Nhờ đầu tư sản xuất theo hướng hiện đại và khắt khe trong từng công đoạn, chất lượng miến thành phẩm được nâng lên rõ rệt và đáp ứng được thị hiếu người tiêu dùng.
Không chỉ tiêu thụ ở trong tỉnh, để mở rộng thị trường, ban giám đốc HTX còn hướng dẫn thành viên quảng cáo sản phẩm trên các trang mạng xã hội như: facebook, zalo, nhờ đó, sản phẩm được bán ra các tỉnh, thành phố như: Hà Nội, Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Phòng…
Với mong muốn đưa sản phẩm tiêu thụ rộng rãi trên thị trường, HTX tiếp tục hoàn thiện sản phẩm theo các tiêu chuẩn của chương trình OCOP và hiện miến dong là 1 trong những sản phẩm OCOP chủ lực của tỉnh Quảng Ninh.
Thích ứng thị trường
Để có sản phẩm cung cấp cho khách hàng, HTX đã đứng ra liên kết với các hộ dân thu mua dong riềng. Trung bình mỗi năm, HTX tiêu thụ khoảng 1.300 tấn củ dong phục vụ chế biến. Tuy nhiên, do lượng khách hàng lớn nên miến sản xuất đến đâu đều tiêu thụ hết đến đấy.
Hiện, nông dân xã Húc Động khi đến mùa thu hoạch đều cung cấp nguyên liệu cho HTX sản xuất. Do khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp, dong riềng trồng tại đây cho năng suất, chất lượng tốt, đạt từ 65 - 70 tấn/ha, chất lượng củ ít xơ, nhiều bột nên thuận lợi cho quá trình sản xuất.
Để tránh tình trạng bị các tiểu thương ép giá, HTX đã cùng địa phương tổ chức họp bàn về việc bao tiêu sản phẩm củ dong riềng cho các hộ dân tại địa phương với giá cả hợp lý. Điều này vừa mang lại lợi nhuận cao cho người dân, vừa giúp HTX bảo đảm nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất lớn để cung cấp cho các khách hàng.
 |
|
Nghề làm miến sạch giúp người Sán Chỉ nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống. |
Theo Ban giám đốc HTX, trung bình 1.300 tấn củ dong sẽ chế biến được gần 95 tấn miến dong thành phẩm. Không chỉ tạo việc làm cho các thành viên, HTX còn tạo việc làm cho gần 10 lao động địa phương đều là người Sán Chỉ với mức thu nhập 6-9 triệu đồng/người/tháng.
Để bảo đảm môi trường và chất lượng sản phẩm, HTX yêu cầu 100% thành viên ký cam kết đảm bảo ATVSTP, gắn sản xuất với bảo vệ môi trường nhằm xây dựng thương hiệu miến sạch Húc Động.
Theo đánh giá của UBND huyện Bình Liêu, đến nay, sản phẩm miến dong của HTX Húc Động đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh đã khẳng định chất lượng, thương hiệu của đặc sản miến dong của địa phương. Thời gian tới , huyện sẽ hỗ trợ người dân duy trì ổn định vùng nguyên liệu trồng dong riềng. Đi đôi với đó là cùng HTX tăng cường quảng bá, giới thiệu sản phẩm tại các hội chợ, triển lãm, tiến tới ký hợp đồng tiêu thụ với các siêu thị lớn, cửa hàng thực phẩm sạch trên cả nước. Đây là điều kiện để HTX Húc Động thích ứng với thị trường và giúp đồng bào dân tộc Sán Chỉ vươn lên làm giàu chính đáng.
Như Yến
