HTX Xà Bang hiện có 30ha ca cao được áp dụng tiêu chuẩn UTZ (chương trình phát triển bền vững cho cà phê, ca cao và chè; giúp các hộ nông dân, tổ hợp tác, HTX hợp tác cùng các thương hiệu hiện có).
Bắt tay với doanh nghiệp
So với các tỉnh Tây Nguyên, miền Đông Nam bộ hay Đồng bằng sông Cửu Long, ca cao tại Châu Đức nói riêng, Bà Rịa - Vũng Tàu nói chung được các chuyên gia nước ngoài đánh giá cao về chất lượng và hương vị.
Tuy nhiên, từ năm 2013 - 2016, do giá ca cao xuống thấp, lại chưa liên kết được với doanh nghiệp nên các thành viên trong HTX và nhiều hộ nông dân đã chặt bỏ dần cây ca cao, thay thế bằng một số cây trồng khác. Diện tích ca cao của HTX chỉ còn gần 10ha.
Tuy nhiên, từ năm 2017, những người đứng đầu HTX nhận ra rằng nếu không thay đổi phương thức sản xuất theo chuỗi thì ca cao sẽ không “có cửa” trên thị trường trong khi như cầu về sản phẩm này luôn cao.
Được sự hỗ trợ của địa phương, HTX đã kết nối với doanh nghiệp cùng phát triển sản xuất. Điều thuận lợi là doanh nghiệp đã đặt nhà xưởng ngay tại địa phương nên việc thu mua, vận chuyển thuận lợi hơn nhiều.
Nếu như trước đây, người dân chỉ coi ca cao là cây trồng phụ, xen canh với các cây tiêu, điều, cà phê để tận dụng diện tích đất trống, vì thế ít chăm sóc. Trong khi cây ca cao đòi hỏi phải chăm sóc đúng kỹ thuật và đầu tư phân bón, nước tưới đầy đủ mới cho năng suất cao. Chính vì vậy, khi bắt tay với doanh nghiệp, HTX đã hỗ trợ thành viên tham gia lớp tập huấn, áp dụng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn UTZ.
 |
|
Cây ca cao vẫn "đứng vững" khi mối liên kết giữa HTX với doanh nghiệp được hình thành. |
Theo tiêu chuẩn UTZ, nông dân thay đổi thói quen canh tác, từ khâu làm đất, tưới nước, chăm sóc đúng quy trình đến bón phân, dùng thuốc trừ sâu đúng loại, đúng liều, ghi chép nhật ký canh tác. Việc trồng xen với các loại cây trồng khác cũng được tính toán hợp lý nhằm bảo đảm để ca cao có “đủ đất” để sống.
Trồng ca cao hữu cơ, nông dân không sử dụng bất cứ loại phân bón hay thuốc trừ sâu hóa học nào mà sử dụng phân bón có nguồn gốc hữu cơ như phân chuồng đã qua hoại mục, các loại mụn dừa, vỏ ca cao, cỏ rác ủ mục... Đây là hướng đi mang lại lợi ích kép khi vừa nâng cao giá trị sản phẩm, vừa bảo vệ môi trường.
Gia đình ông Trương Ngọc Lân, thành viên HTX, cho biết với 1ha ca cao, mỗi năm cho thu hoạch gần 2 tấn hạt, thu lãi khoảng 100 triệu đồng. Ông Lân cho biết, vào HTX, gia đình ông được hướng dẫn rất nhiều điều mới mẻ về kỹ thuật trồng ca cao, như cách cải tạo vườn, cách nhận biết dịch bệnh, thời gian bón phân nên chất lượng trái ca cao tốt hơn trước. Không còn tình trạng vỏ thuốc bảo vệ thực vật vứt tràn làn hay mùi thuốc hóa học nồng nặc.
Hiện tại, với sản lượng khoảng 140-180 tấn hạt ca cao/năm, HTX không đáp ứng đủ nhu cầu thu mua của doanh nghiệp. Ca cao được doanh nghiệp thu mua về để phục vụ chế biến bột ca cao, bơ, kẹo, rượu socola… để xuất đi Nhật Bản, Hà Lan… nên từ khâu sản xuất, thu hoạch, lựa quả, tách vỏ làm tại HTX đều được kỹ thuật viên kiểm tra kỹ lưỡng.
Việc liên kết theo chuỗi giúp sản phẩm ca cao có đầu ra, giá cả ổn định. Đây thực sự là những tín hiệu đáng mừng cho thành viên HTX và những người trồng ca cao nói chung.
Tận dụng nguồn chất thải
Sau khi thu hoạch, HTX thực hiện công đoạn tách quả để lấy hạt. Lúc này, vấn đề xảy ra là lượng lớn vỏ ca cao và những quả không đạt chất lượng thải ra gây ô nhiễm môi trường. Theo ban giám đốc HTX, trung bình trọng lượng vỏ chiếm 50 - 60% trọng lượng của một quả ca cao, nên năng suất của loại phụ phẩm này không hề nhỏ.
Thông thường, các thành viên sẽ đổ thành đống ở vườn để vỏ ca cao tự phân hủy nên thường gây mùi hôi khó chịu, đồng thời thu hút côn trùng làm hại cây.
Tuy nhiên, từ khi liên kết với doanh nghiệp, các thành viên được hướng dẫn cách tận dụng vỏ ca cao làm phân hữu cơ phục vụ chính diện tích cây trồng sẵn có. Toàn bộ lượng vỏ được băm hoặc nghiền nhỏ và trộn với phân bò, chế phẩm vi sinh sau đó ủ hoai mục.
 |
|
Vỏ ca cao được nghiền nhỏ trước khi đưa vào ủ. |
Do ca cao được sản xuất theo tiêu chuẩn UTZ nên hàm lượng xơ thô, chất hữu cơ ở vỏ khá cao. Quá trình ủ phân chỉ cần phối trộn ít phụ phẩm nhưng vẫn bảo đảm tỷ lệ dinh dưỡng bón cho cây trồng.
Cách làm này của HTX đã nâng cao giá trị kinh tế khi giúp thành viên giảm chi phí nhập khẩu phân bón, đồng thời góp phần giảm thiểu trình trạng ô nhiễm môi trường, cải thiện đất trồng. Đây cũng là một trong những yêu cầu mà tiêu chuẩn UTZ đặt ra, buộc HTX phải thực hiện nghiêm túc.
Với đầu ra thuận lợi, HTX dự định sẽ tiếp tục mở rộng diện tích sản xuất lên 40ha kết hợp với trồng thanh long để nâng cao giá trị kinh tế, đa dạng sản phẩm nông nghiệp, hướng đến phát triển du lịch canh nông.
Huyền Trang
