Hóa giải ô nhiễm môi trường từ mô hình tổ hợp tác

Đồn Đạc có 14 thôn, người dân thuộc 8 dân tộc khác nhau. Khi đời sống không ngừng được nâng lên kéo theo lượng chất thải lớn từ hoạt động sản xuất kinh doanh, sinh hoạt.

100% rác thải được xử lý sau thu gom

Nhận thức được vai trò của mô hình liên kết, xã đã tạo điều kiện hình thành Tổ hợp tác (THT) dịch vụ tổng hợp Tân Tiến. Công việc chính của THT là thu gom rác thải sinh hoạt trên địa bàn xã Đồn Đạc.

Thời gian đầu đi vào hoạt động, do hạn chế về vốn, phương tiện chuyên chở là những chiếc xe cũ nên các thành viên chỉ làm việc được tại 2/14 thôn. Khi đó, THT thu gom với tần suất một lần/ngày với khoảng 2 tấn rác thải. Rác thải thu gom và vận chuyển đến điểm tập kết tập trung của địa phương để đốt, chôn lấp nhưng vẫn xảy ra tình trạng tồn đọng, gây mùi hôi thối.

Nhận được sự quan tâm tích cực từ phía địa phương, THT ngày càng hoàn thiện và nâng cao chất lượng hoạt động. Tiêu biểu là xã đã giao cho THT quản lý bãi rác tập trung và lò đốt rác. THT còn được hỗ trợ xây dựng bể chứa sinh học, hố chôn rác, nhà quản lý, nhà phân loại rác, sân bê tông chứa, phơi, phân loại rác, hệ thống điện nước...

Hàng năm, huyện và xã hỗ trợ một lần cho THT mua sắm phương tiện, phục vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải bao gồm: xe đẩy, cào, xẻng, quần áo bảo hộ... THT tự đầu tư 1 xe chuyên dụng chở rác.

Khi cơ sở vật chất được bảo đảm, THT Tân Tiến mở rộng quy mô thu gom lên 10/14 thôn với tổng 1.000 hộ dân. Bình quân, các thành viên thực hiện thu gom khoảng 6,8 tấn rác/ngày. 100% rác thải được phân loại và xử lý triệt để mỗi ngày nên không gây tình trạng ứ đọng sang ngày hôm sau. Ngay tại khu vực xử lý rác, THT còn thực hiện việc bơm thuốc khử trùng môi trường tại bãi rác một lần/ngày để tránh phát tán dịch bệnh, bảo đảm hoạt động thu gom, xử lý rác thải không ảnh hưởng đến cuộc sống và sức khỏe của người dân.

Ngoài thu gom và xử lý rác thải, các thành viên còn nhận quét dọn, phát quang vỉa hè hai bên đường tại trung tâm xã, thôn với chiều dài khoảng 8km, thu hút được sự tham gia hưởng ứng của người dân.

Thay đổi nhận thức, nâng chất môi trường

Trước đây, tình trạng vứt rác thải bừa bãi ra môi trường sống xung quanh là chuyện không hiếm gặp. Phần lớn các hộ chăn nuôi từ gia trại đến nhỏ lẻ xả thẳng chất thải ra môi trường, nhất là sông suối. Vì vậy, vấn đề ô nhiễm môi trường đã ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân trên địa bàn.

Tuy nhiên, sau 3 năm đi vào hoạt động, THT Tân Tiến đã bảo đảm việc thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt trong dân cư, được người dân đồng tình ủng hộ, hạn chế tối đa tình vứt rác ra sông suối, đường giao thông.

Chị Triệu Thị Xuân, thôn Tàu Tiên cho biết: "Từ khi THT thực hiện thu gom rác thải, môi trường có sự chuyển biến tích cực. Mọi người ý thức hơn trong việc để rác đúng nơi quy định, không còn tình trạng vứt rác bừa bãi ra bên ngoài như trước".

Theo đánh giá của đại diện UBND xã, việc thành lập THT Tân Tiến là hướng đi đúng đắn khi giải quyết được khó khăn về thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt và sản xuất. Đây cũng là mô hình phù hợp với một xã vùng núi như Đồn Đạc.

Từ khi THT thu gom rác thải đi vào hoạt động, ý thức bảo vệ môi trường của người dân được nâng lên.

Đến nay, xã đảm bảo 95% lượng rác thải được thu gom và xử lý theo quy trình. Người dân chú trọng đầu tư cho việc thu gom, xử lý rác thải trong chăn nuôi. Đây là điều kiện giúp xã hoàn thành tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới.

Để duy trì hoạt động, THT đang thực hiện thu phí dịch vụ thu gom rác thải với mức 10.000 đồng/hộ/tháng, các hộ hoạt động sản xuất kinh doanh là 25.000 đồng/hộ/tháng; cơ quan, đơn vị, trường học trên địa bàn: 60.000 đồng/tháng.

Khi đưa ra mức phí này, THT đã cùng địa phương họp bàn với người dân, đơn vị sự nghiệp nhằm bảo đảm sự thống nhất giữa các bên. Phí thu gom rác thải được THT phục vụ vào việc duy trì hoạt động bảo dưỡng phương tiện, cũng như chi trả lương cho 7 lao động.

Có thể thấy, để nâng cao chất lượng môi trường, việc thành lập các THT, HTX thu gom và xử lý rác thải là điều vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, để các THT, HTX hoạt động hiệu quả rất cần sự chung tay của người dân và của chính quyền địa phương.

Tại xã Đồn Đạc, để tạo điều kiện cho THT Tân Tiến hoạt động, xã đã có những chủ trương, giải pháp tăng cường công tác quản lý bảo vệ môi trường, đồng thời hỗ trợ cả về vốn và cơ sở vật chất. Hiện, hằng tháng, xã vẫn hỗ trợ thêm kinh phí để THT đảm bảo hoạt động ổn định, đảm bảo việc thu gom rác thải trên địa bàn. Nhờ đó, khó khăn của THT dần được tháo gỡ, các thành viên, người lao động yên tâm làm việc.

Huyền Trang