 |
|
Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh |
Nhìn lại năm 2019, theo Bộ trưởng, đâu là những kết quả mà ngành công thương đã làm được và những hạn chế cần tháo gỡ?
Năm 2019, toàn ngành đã đạt được kết quả rất tích cực và toàn diện khi mà cả 12/12 mục tiêu chung của Chính phủ đề ra đều đã đạt được và vượt mức.
Những nỗ lực cải cách, cơ cấu lại bộ máy và đặc biệt là đổi mới về tư duy, phương thức trong quản lý nhà nước của Bộ Công Thương đã đạt được các kết quả tích cực, tạo động lực và nền tảng quan trọng cho quá trình phát triển của Bộ và của toàn ngành. Bên cạnh đó, việc triển khai có hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương đã ký kết đã góp phần mở rộng thị trường, gia tăng đầu tư để mở rộng sản xuất trong nước, thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu (XK) của Việt Nam.
Trước bối cảnh giảm sút trong tổng cầu của kinh tế thế giới, hoạt động thương mại và đầu tư thế giới suy giảm, XK hàng hóa của Việt Nam năm 2019 duy trì tốc độ tăng trưởng khả quan thể hiện sự nỗ lực rất lớn của Chính phủ, các Bộ, ngành và cộng đồng doanh nghiệp (DN). Với kim ngạch xuất nhập khẩu (XNK) bình quân khoảng 43 tỷ USD/tháng, quy mô XNK tăng trưởng ở mức cao, vượt mốc 500 tỷ USD. Tổng kim ngạch XNK năm 2019 ước đạt 516,96 tỷ USD, tăng 7,6% so với năm 2018.
Bên cạnh những thành công vẫn còn rất nhiều vấn đề đang đặt ra cho ngành, đòi hỏi phải giải quyết, khắc phục những tồn tại, bất cập, khó khăn. Trong đó có vấn đề về chiến lược phát triển; công tác điều hành, quản lý nhà nước đặc biệt là những nhiệm vụ liên quan đến hoàn thiện thể chế và pháp luật.
Tái cơ cấu trong lĩnh vực công nghiệp còn diễn ra chậm và chưa thực sự hình thành được ngành công nghiệp mũi nhọn và có vai trò dẫn dắt cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước. Liên kết và hợp tác giữa các DN trong cùng một ngành và giữa các ngành chưa phát triển.
Trên lĩnh vực XNK phải nhìn nhận rằng ngành chưa đạt được về mặt chiều rộng và chiều sâu, đòi hỏi cần tiếp tục nỗ lực nhiều hơn nữa, nhất là trong bối cảnh bảo hộ mậu dịch đang diễn biến phức tạp có nguy cơ làm cản trở sự phát triển thương mại đa phương cũng như tự do hóa thương mại toàn cầu hóa.
Mở cửa thị trường đang mang lại nhiều cơ hội XK, tuy vậy thị trường trong nước cũng rất quan trọng. Làm thế nào để nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng Việt trên chính "sân nhà", thưa Bộ trưởng?
Thị trường trong nước sẽ ngày càng có vai trò quan trọng. Trong năm 2019, thị trường nội địa trong nước đã đạt tốc độ tăng trưởng lên tới 11,3%, cao hơn nhiều so với kế hoạch đặt ra. Chúng ta cũng đã thấy rõ được dư địa và sức sống của nội nhu trong phát triển kinh tế, thị trường của gần 100 triệu dân với mức thu nhập ngày càng cao của người dân cũng như sự phát triển của các ngành sản xuất.
Đặc biệt là sự hoàn thiện từng bước về thể chế và pháp luật để tạo dựng cho các nền sản xuất vật chất có điều kiện phát triển theo khai thác cơ chế, điều kiện của thị trường nội địa cũng như đóng góp cho nhu cầu đời sống ngày càng cao của người dân. Đây là những yếu tố quan trọng, tạo điều kiện để chúng ta có những quyết sách mạnh mẽ hơn nữa trong phát triển thị trường nội địa một cách bền vững gắn giữa bảo vệ lợi ích của thị trường nội địa, lợi ích của các DN sản xuất, phân phối, lưu thông trên thị trường, phù hợp với lợi ích người tiêu dùng và nhu cầu hội nhập.
Việc hình thành các trung tâm logistics lớn với sự tham gia của các địa phương, các khu vực DN; vấn đề hợp tác quốc tế ở nhiều cấp độ, nhiều bình diện cũng sẽ là những nền tảng, là cơ sở để chúng ta tiếp tục tháo gỡ những khó khăn, rào cản nhằm thúc đẩy cho phát triển của nội nhu cũng như đóng góp vào sự phát triển trong giao thương thương mại quốc tế của Việt Nam.
Hiện, vấn nạn giả mạo xuất xứ đang vấn đề rất nhức nhối, Bộ Công Thương sẽ có giải pháp gì để bảo vệ hàng hóa Việt Nam?
Năm 2019, chúng ta đã chứng kiến một sự tăng trưởng rất nhanh chóng của thương mại quốc tế của Việt Nam nhưng đồng thời cũng thấy được sự gia tăng rất nhanh chóng, những xung đột thương mại giữa Việt Nam, các DN của Việt Nam với các đối tác ở các khu vực trên thế giới và chưa bao giờ chúng ta thấy số lượng các cuộc điều tra về chống buôn lậu, chống bán phá giá cũng như các tranh chấp thương mại khác với hàng hóa, sản phẩm và DN của Việt Nam ở trên thị trường quốc tế tăng nhanh như vậy.
Điều đó cho thấy không chỉ còn là vai trò của một cơ quan trong điều phối chính sách chung về thương mại quốc tế và đặc biệt tập trung vào trong việc tổ chức thực thi các cam kết hội nhập, trên những nền tảng để xử lý các tranh chấp thương mại, hỗ trợ để cho các cộng đồng DN và các chủ thể khác của nền kinh tế của chúng ta trong việc tiếp tục phát triển bền vững ở thị trường quốc tế đang là những yêu cầu đặt ra nóng bỏng hơn bao giờ hết cho Bộ Công Thương, cho Chính phủ cũng như các bộ ngành có liên quan.
Vì vậy, trong năm 2020, đề án tăng cường quản lý nhà nước và tránh biện pháp lẩn tránh phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ mà chúng ta gọi là đề án 814/824, Thủ tướng chính phủ đã trực tiếp ký ban hành sẽ phải đi vào thực thi với tất cả sự tham gia sâu rộng của tất cả tổ chức trong hệ thống chính trị của chúng ta. Đặc biệt với vai trò của một Bộ đầu mối trong lĩnh vực này thì các cơ quan thực thi về các biện pháp phòng chống gian lận, xuất xứ gian lận thương mại cũng như các tăng cường quản lý nhà nước nói chung về chống gian lận thương mại sẽ phải phát huy các cơ chế phối hợp cũng như có những biện pháp rất cụ thể để tạo ra sự tương tác và kết dính chặt chẽ, thường xuyên hơn nữa giữa cộng đồng DN với các cơ quan quản lý nhà nước, giữa khu vực trong nước với các đối tác quốc tế ở trong khu vực và quốc tế.
Với những thách thức kể trên, những nhiệm vụ trọng tâm của ngành trong năm 2020 sẽ là gì, thưa Bộ trưởng?
Năm 2020 sẽ là một năm bản lề quyết định, một năm có nhiệm vụ quan trọng trong việc kết thúc chiến lược 10 năm của đất nước cũng như 5 năm trong kế hoạch nhiệm kỳ của Chính phủ. Để thực hiện những trách nhiệm và yêu cầu này, Bộ Công Thương nhìn nhận phải đánh giá một cách thực chất các vấn đề đang ở mức thấp trong các hoạt động và phát triển của ngành công thương để từ đó có những giải pháp thực hiện dưới sự chỉ đạo chung của Chính phủ nhằm xử lý và tháo gỡ để tạo ra những động lực mới cho tăng trưởng của cả nước, đặc biệt là theo hướng bền vững, đồng thời có điều kiện để thoát ra khỏi được bẫy thu nhập trung bình và trở thành quốc gia phát triển trong thời gian tới. Trong đó phải tập trung giải quyết cho được các vấn đề chuyển đổi cơ cấu công nghiệp và XNK theo hướng bền vững.
Như vậy có thể thấy nhiệm vụ trong năm 2020 của ngành rất nặng nề. Ngành công thương phải tiếp tục nỗ lực đạt duy trì tốc độ phát triển và phát triển bền vững không chỉ ở thị trường trong nước mà phải khẳng định vị trí ở thị trường nước ngoài.
Các đơn vị trong toàn ngành công thương, cán bộ công chức phải thực sự có tinh thần đổi mới, bám sát phương châm đề ra trong thực hiện nhiệm vụ của năm 2020 mà Chính phủ đã nêu ra trong tư tưởng chỉ đạo là Kỷ cương, Liêm chính, Hành động, Sáng tạo, Trách nhiệm và Hiệu quả. Trong đó, việc tập trung xây dựng các cơ chế chính sách, hoàn thiện văn bản, quy phạm pháp luật đặc biệt theo hướng cải cách để tạo dựng ra một môi trường liêm chính là những yêu cầu then chốt.
Cùng với đó, ngành công thương phải thực sự đạt được chuyển biến mạnh mẽ trong quá trình nâng cao năng suất chất lượng của nền kinh tế, đặc biệt là ứng dụng khoa học công nghệ trong các lĩnh vực sản xuất kinh doanh và quá trình chuyển đổi số của nền kinh tế. Trong đó, chuyển đổi số của các ngành công nghiệp chế biến chế tạo sẽ là nền tảng và vai trò quan trọng để đảm bảo nước ta tránh được bẫy thu nhập trung bình cũng như tạo điều kiện đất nước phát triển mạnh mẽ theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Thy Lê (thực hiện)
