Tỉnh Bắc Kạn có 23 dân tộc, đông nhất là dân tộc Tày chiếm 54,3%, dân tộc Kinh chiếm 13,3%, dân tộc Dao chiếm 16,5%, dân tộc Nùng chiếm 5,4%... Trên địa bàn tỉnh còn nhiều diện tích đất chưa bị ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường, ô nhiễm hóa chất, thuận lợi cho phát triển nông nghiệp sạch, nhất là nông nghiệp hữu cơ.
"Điểm tựa" của nông hộ
Bà Nguyễn Thị Dâng, Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Bạch Thông cho biết, Bạch Thông có trên 54.000ha đất sản xuất nông nghiệp, phù hợp để thâm canh lúa, phát triển các loại cây ăn quả có múi, cây hoa màu, cây dược liệu... Xác định phát triển nông nghiệp theo hướng hữu cơ là xu hướng mới, huyện đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn nghiên cứu, khảo sát, lựa chọn làm mô hình điểm sản xuất.
 |
|
Phát triển nông nghiệp hữu cơ ở vùng DTTS đang là một hướng đi mới có nhiều tiềm năng |
Hiện, toàn huyện có 20 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Từ năm 2018 đến hết năm 2020, huyện đã có 13 sản phẩm OCOP (chương trình mỗi xã một sản phẩm) được đánh giá đạt 3 sao cấp tỉnh, trong đó có 6 HTX là chủ thể.
Hiện nay, Bạch Thông có 4 HTX đã bước đầu ứng dụng nông nghiệp hữu cơ vào sản xuất: HTX Đại Hà, HTX Thiên An sản xuất, chế biến nông sản, HTX Dịch vụ nông nghiệp Hợp Giang trồng nấm và HTX Hương Ngàn sản xuất tinh dầu sả, quýt, bưởi…
HTX Hương Ngàn (xã Nguyên Phúc) là một trong những đơn vị đi đầu trong triển khai sản xuất hữu cơ của huyện Bạch Thông. Hiện nay, HTX đã có 6ha vùng nguyên liệu sả được chứng nhận đạt vùng nguyên liệu hữu cơ. Mỗi năm HTX sản xuất khoảng 120 lít tinh dầu sả, chủ yếu cung cấp cho các công ty dược và bán lẻ ra thị trường. Năm 2020, HTX lựa chọn tinh dầu sả STOPMOS để đăng ký nâng hạng lên 4 sao trong chương trình OCOP.
Chị Vi Thuỳ Dương, người dân tộc Nùng, Giám đốc HTX Hương Ngàn chia sẻ, ngay từ nguồn nguyên liệu đầu vào, HTX chọn và trồng những loại giống tốt, quá trình trồng và chăm sóc không sử dụng các loại hóa chất tổng hợp, phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, chiếu xạ, chất kích thích sinh trưởng, giống biến đổi gen. Do đó, vùng cây nguyên liệu ít bị sâu bệnh và giải quyết được vấn đề ô nhiễm môi trường do thuốc hóa học gây ra.
Là người dân tộc Nùng, cũng là thành viên HTX, anh Vi Văn Sáng chia sẻ, việc ứng dụng nông nghiệp hữu cơ trong sản xuất đã giúp nâng cao giá trị sản phẩm và giải quyết được nguồn chất thải trong nông nghiệp. HTX thật sự là chỗ dựa cho thành viên và mọi người đều kỳ vọng HTX sẽ tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất, tạo việc làm cho nhiều lao động, mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế ở địa phương, giúp bà con sản xuất theo hướng bền vững.
"Bà đỡ” cho thành viên
Trong khi đó, trên địa bàn huyện Chợ Mới, HTX Nông nghiệp thanh niên Như Cố (xã Như Cố) luôn đi đầu trong phong trào ứng dụng nông nghiệp hữu cơ vào sản xuất, xây dựng nông thôn mới, tạo thu nhập ổn định cho người dân.
 |
|
Việc ứng dụng nông nghiệp hữu cơ trong sản xuất giúp nâng cao giá trị sản phẩm |
Với 25 thành viên đều là thanh niên dân tộc Tày chăm chỉ, chịu thương chịu khó, xác định rõ mục tiêu sản xuất nông nghiệp hữu cơ theo hướng hàng hóa, HTX quyết định thí điểm chuyển đổi 6.000m2 đất ruộng tại thôn Nà Chào (xã Như Cố) sang trồng rau và cây ăn quả.
Với những nỗ lực miệt mài, cùng sự cẩn thận, tỉ mỉ trong từng khâu của quy trình sản xuất, HTX đã thành công với rau bí siêu ngọn, dưa chuột, dưa hấu, cà chua, rau cải... Bên cạnh đó, HTX còn thử nghiệm sản xuất thành công trồng rau trái vụ. Kết quả, ngay trong năm đầu tiên, mỗi héc ta rau màu luân canh đã cho thu nhập khoảng 600 triệu đồng, cao gấp nhiều lần so với trồng lúa.
Anh Lường Bá Huy, thành viên HTX cho biết, triển khai trồng 2ha dưa chuột và cà chua theo hướng hữu cơ, anh được HTX hướng dẫn quy trình canh tác phù hợp từng loại cây trồng. Tuy mức đầu tư chi phí ban đầu lớn, song khả năng thu hồi vốn nhanh.
"Qua hạch toán, lợi nhuận năm đầu tiên mô hình nông nghiệp hữu cơ của gia đình tôi có thể đạt hơn 600 triệu đồng/ha/năm, tỷ suất lợi nhuận khoảng 25,4% so với mức đầu tư ban đầu. Nhờ có HTX mà đời sống của gia đình tôi đã được cải thiện nhanh. Chúng tôi luôn xem HTX là nhà, là gia đình của mỗi hộ thành viên", anh Huy chia sẻ.
Trong khi đó, HTX Nhung Lũy (xã Yến Dương, huyện Ba Bể) có xuất phát điểm là một tổ hợp tác sản xuất bí xanh thơm, chăn nuôi lợn, gà, trồng lúa, trồng rừng với 10 thành viên, trong đó có 7 hộ nghèo là người DTTS.
Các thành viên trong Tổ còn lúng túng trong việc phát triển kinh tế và giảm nghèo, sản phẩm làm ra tiêu thụ còn nhiều khó khăn và giá trị chưa cao, thu nhập chưa ổn định. Tổ hợp tác đã có những sản phẩm truyền thống như: lạp sườn, thịt lợn treo gác bếp, quả mác mật sấy khô, quả bí xanh thơm nhưng sản lượng thấp, chủ yếu phục vụ tiêu dùng ở địa phương.
Nhận thấy những sản phẩm đó có thể phát triển trở thành hàng hóa, từ giữa năm 2018, các thành viên đã thống nhất thành lập HTX. Hiện nay, HTX đã có 14 thành viên chính thức, thu nhập khoảng 5 triệu đồng/người/tháng. Mới đây, HTX đã thành lập các tổ liên kết trồng nguyên liệu với 60 thành viên, trong số này có nhiều hộ nghèo là đồng bào DTTS người Nùng. Khi tham gia liên kết, HTX đã trực tiếp tạo được việc làm, giúp tiêu thụ sản phẩm và tăng thu nhập cho thành viên.
Chị Lý Thị Nhung, thành viên HTX chia sẻ, tham gia HTX, bà con đã dần làm quen với nếp sản xuất hữu cơ, các sản phẩm của thành viên đều được HTX thu mua, đóng gói, có bao bì, nhãn mác, các giấy chứng nhận an toàn thực phẩm, có truy xuất nguồn gốc, mã số mã vạch... Gia đình chị Nhung có 0,9ha bí thơm và mướp đắng đều được HTX thu mua, đóng gói bao bì sản phẩm và tem truy xuất nguồn gốc. Do vậy, sản phẩm tạo được lòng tin với người tiêu dùng, thu nhập so với trước đây làm nông nghiệp truyền thống đã tăng hơn gấp 1,5 lần.
Có thể nói, nhiều mô hình HTX chuyển sang sản xuất theo hướng nông nghiệp hữu cơ, không chỉ nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh và giá trị sản phẩm mà còn giúp nông dân ngày càng thay đổi tư duy sản xuất theo hướng an toàn, bền vững, hài hòa với môi trường sinh thái.
Bà Triệu Thị Thu Phương, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Bắc Kạn chia sẻ: "Việc sản xuất nông sản đạt tiêu chuẩn hữu cơ thực sự là hướng tích cực để nông nghiệp Bắc Kạn mở rộng diện tích, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, mang lại cuộc sống đổi thay cho bà con đồng bào DTTS nơi đây".
Minh Thành
(Bài 2): Dấu ấn của khoa học công nghệ
